Chiếc vòi nước ám ảnh

Năm 2018, tôi được tiếp cận một thông điệp rất ấn tượng. Đó là tấm pano với dòng chữ lớn: “Khóa vòi nước và mở vòi ý thức”. Tấm pano đặt ở một công trường có nhiều vòi nước công cộng, đông người qua lại.

Ấn tượng bởi hai lẽ. Thứ nhất, từ ngữ trên tấm pano không thể hay hơn. Người đưa ra thông điệp dùng chữ rất khéo, vừa dễ nhớ vừa khơi gợi ý thức, lòng tự trọng của người sử dụng đối với việc tiết kiệm nguồn tài nguyên nước. Lẽ thứ hai đó là, tôi đã phải dừng lại khóa cùng lúc hai vòi nước đang chảy cách nhau không xa trước khi đọc hết dòng thông điệp trên tấm pano.

Thực hiện xong việc cần làm tôi cứ băn khoăn tự hỏi chẳng lẽ cái “vòi ý thức” lại khan hiếm đến thế sao? Đó không phải lần đầu tôi dừng lại để khóa những vòi nước đang chảy vô ích ra môi trường. Những chiếc vòi nước mà tôi bắt gặp ở nơi công cộng đã đành, thậm chí ngay trong một số cơ quan, mà có cảm giác nếu không khóa lại thì nó sẽ còn chảy cho đến khi hết nước mới thôi.

Gần như ai cũng ý thức được giá trị của tài nguyên nước. Nhiều người còn tỏ ra rất xót ruột khi hàng tháng phải thanh toán hóa đơn tiền nước chỉ trên dưới 100.000 đồng. Có gia đình thường xuyên đặt những chiếc thùng dưới vòi để chứa những giọt nước tí tách chảy ra từ vòi, mà theo họ, làm thế vẫn có đủ nước để dùng nhưng chiếc đồng hồ nước thì lại không chạy.

Tại sao họ có thể tính toán đến từng giọt nước ở nhà mình, mà lại vô tâm với vòi nước xối xả chảy ở nơi khác? Để sản xuất được khối nước sạch không chỉ mất nhân công, còn phải chi phí hóa chất và bị rò rỉ theo đường ống trong quá trình vận hành. Nhiều người nhận thức được, nhưng vì họ không phải là người trả tiền cho những khối nước đang chảy vô ích ra môi trường, nên cũng không cần phải băn khoăn về điều đó.

Đã có rất nhiều chiến dịch truyền thông khuyến nghị người tiêu dùng tiết kiệm nước sạch và sử dụng tài nguyên nước đúng cách khi nguồn nước ngầm đang dần cạn kiệt, nước ở sông, hồ cung cấp cho các nhà máy nước trở nên ô nhiễm hơn, nhưng dường như chưa có nhiều người chú ý đến điều đó hoặc quan tâm chỉ bởi sự tác động trực quan trong những cao điểm tuyên truyền, rồi sau đó đâu lại vào đấy.

Theo đánh giá của các chuyên gia môi trường, vấn đề an ninh nguồn nước đang ngày càng trở nên cấp bách, gay gắt, mang tính chiến lược và mang tính toàn cầu hơn lúc nào hết nếu chúng ta không có sự ứng phó trách nhiệm và kịp thời. Những vấn đề vĩ mô ấy có thể nhiều người chưa quan tâm, nhưng mỗi người chỉ cần đặt mình vào hoàn cảnh là người sử dụng ở cuối đường nước xem sẽ như thế nào khi thiếu nước?

Đương nhiên với sự thất thoát lớn ở đầu đường ống do sử dụng lãng phí, sẽ không còn đủ nước cho những người sử dụng phía sau, nhất là vào mùa hè. Nhiều người chưa thấu cảm hoàn cảnh đó hay ngại phải dừng lại chỉ vài giây để tắt một vòi nước đang chảy? Sẽ có nhiều biện minh đỗ lỗi cho sự vội vàng, lơ đãng, nhưng có là thế nào đi chăng nữa, thì vẫn cho thấy một sự ích kỷ.

Thông thường khi xảy ra mất nước hoặc nguồn nước yếu, có rất nhiều người tập trung để phàn nàn, phản đối. Nhưng chứng kiến nguồn nước bị thất thoát ra môi trường thì gần như ít ai dừng lại để can thiệp hoặc báo cho cơ quan quản lý nước.

Những tấm pano khuyến nghị ý thức sử dụng nước không phải ngẫu nhiên được đặt cạnh vòi nước. Mỗi người cần phải ứng xử có trách nhiệm hơn, đừng để việc dựng những tấm pano trở nên vô nghĩa và gây cười.

Tấm pano khuyến nghị sử dụng nước tiết kiệm tôi gặp lần đầu cách đây 3 năm. Chừng ấy thời gian với sự nỗ lực của các cơ quan truyền thông, cơ quan quản lý nước, tưởng rằng ý thức của người sử dụng sẽ nâng lên, nhưng thêm lần nữa tôi phải trải qua sự thất vọng khi cách đây chưa lâu tôi gặp chiếc vòi nước xối xả chảy tại một nhà văn hóa trước sự thản nhiên của nhiều người dân đúng hôm họp tổ dân phố. Đáng nói là, ngay ở gần đó cũng có một tấm băng rôn với chủ đề “Giá trị của nước” để cổ động cho Ngày nước thế giới năm 2021.

Chỉ là dừng lại hoặc quay lại để khóa chiếc vòi nước đang chảy ra môi trường chả lẽ lại khó đến thế sao?

Lam Vũ