Thanh Hóa - miền Tây ký sự (Bài cuối): Xuôi về bản Khạn, Phà Lò

(VH&ĐS) Cả tuần “lang thang” nơi vùng cao huyện Quan Sơn, trên đường trở về tôi tranh thủ thời gian còn lại ghé qua một địa điểm cách huyện lỵ Quan Sơn không xa nơi có cây cầu mới được xây, nối 2 bờ sông Lò nằm trên QL 217, chấm dứt tình trạng huyện lỵ Quan Sơn bị cô lập mỗi khi lũ lụt tàn phá. Và không thể không vào bản Khạn nơi có dòng suối nóng lạnh, quà tặng của thiên nhiên...

Từ năm 2015 trở về trước, mỗi khi đi lên huyện Quan Sơn, nhất là vào mùa mưa thì đoạn QL 217 từ ngã ba Đồng Tâm lên cửa khẩu quốc tế Na Mèo (88 km) luôn là nỗi lo cho người và phương tiện giao thông, nhất là “điểm đen” cầu Phà Lò (cũ) mỗi khi mưa lũ tràn về. Bây giờ thì đoạn quốc lộ này đẹp như tranh vẽ, không chỉ được nâng cấp, thảm nhựa phẳng lì mà còn uốn lượn theo các sườn đồi núi với thảm cây rừng xanh ngút ngàn!

QL 217 nằm trong mạng lưới giao thông Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng (GMS) phía Bắc. Hành lang Đông Bắc của GMS bao gồm TP Nam Ninh tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc; Hà Nội và Thanh Hóa, Việt Nam; Luông Prabăng, Lào; Bangkok, Thái Lan. QL 217 và các đoạn tuyến đường 6, 6A, 6B tỉnh Hủa Phăn của Lào thuộc hành lang Đông Bắc Lào với Bắc Việt Nam và nối ra biển tại Thanh Hóa, giúp cho phía Bắc Lào tiếp cận thuận lợi với Cảng biển Nghi Sơn.

Vì thế, khu vực miền Tây Thanh Hóa được hưởng lợi từ dự án này sẽ góp phần không nhỏ trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nói chung, du lịch nói riêng. Vì thế, cầu Phà Lò (đã được xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh cấp tỉnh) và quần thể du lịch sinh thái, mạo hiểm bản Khạn chắc chắn sẽ là điểm dừng chân của du khách.

Cầu Phà Lò mới trên QL 217. (Ảnh: Vũ Do)

Bản Khạn biệt lập trên cao nguyên thu nhỏ thuộc xã Trung Thượng cách cầu Phà Lò và thị trấn Quan Sơn không xa. Là một bản người Thái, theo tên gọi địa phương là bản Pù Khạn có nghĩa là bản làng trên núi cao với cảnh quan đồi núi, khe suối rất tự nhiên, hoang sơ. Chính vẻ tự nhiên, hoang sơ ấy còn giữ được cây cối phủ xanh từ dưới chân lên tận đỉnh núi. Trong không gian huyền ảo thấp thoáng bóng các căn nhà sàn dân tộc Thái truyền thống với nét kiến trúc rất riêng và ấn tượng.

Vào khu vực bản Khạn, có rất nhiều địa điểm kích thích tính tò mò của những ai thích khám phá. Bắt đầu là mỏ nước nóng lạnh có lưu lượng nước khá lớn, trong veo tuôn trào suốt ngày đêm chảy từ trong lòng núi ra suối Khạn.

Điều đặc biệt và có lẽ “độc nhất vô nhị” ở miền Tây Thanh Hóa, là mỏ nước này khi mùa hè về nóng nực thì dòng nước mát lành. Đông đến hanh heo giá lạnh, nước ở suối Khạn lạc ấm và bốc hơi thành những vầng mây trắng lãng đãng quanh các sườn núi. Được tạo hóa ban tặng cho mỏ nước quý, dân bản Khạn đã be bờ, nạo vét tạo ra một lòng hồ mi ni để tích trữ nước. Đồng thời xây nhà tắm, lắp ống dẫn nước phục vụ bà con dân bản và khách du lịch. Nhà tắm được cư dân nơi đây xây cũng vào loại có một không hai: chỉ có tường ngăn phòng nam và nữ, nhưng phía sau nhìn ra suối Khạn không có tường ngăn.

Vì thế, khách xuống thăm mỏ nước đôi khi bắt gặp những cô gái, chàng trai bản Khạn tắm tiên ở mỏ nước nóng lạnh này. Không biết có phải được một lần tình cờ nhìn thấy cảnh “tiên” xuống tắm suối Khạn mà bạn tôi là Hà Văn Thương (dân tộc Thái), nguyên Chủ tịch UBMTTQ tỉnh Thanh Hóa đã thả hồn bằng những vần thơ: Em tắm như tiên ngâm mình dưới suối/ Mặc kệ thôi ai đó trộm thấy mình...

Thác nước Pù Khạn. (Ảnh: Vũ Do)

Còn khá nhiều điểm đến hấp dẫn ở quần thể du lịch này không thể viết kỹ trong một bài báo, mà chỉ có thể giới thiệu khái quát. Một núi đá hang Ken, đứng ở đây ngắm nhìn không xa thấy Kánh Móc (thác Mây Mù) nước từ trên cao dội xuống trắng xóa như lớp lớp sương mù huyền ảo nên thơ. Một thác nước khác có tên gọi là Hin Lón (thác đá Mồ Côi) cao khoảng 30 m cũng gợi lên bao sự tò mò cho những người thích khám phá. Ngay cạnh chân thác là động Thắm Tiên (Hang Tiên) với bao cảnh đẹp được bày đặt trong hang động làm say đắm lòng người.

Rồi Bo Ngoạng, Bo Khằm, những địa danh, thắng tích, danh lam thắng cảnh hiện hữu ở khu vực Phà Lò, bản Khạn mang dáng vóc của núi rừng miền Tây và những câu chuyện kỳ thú hư hư, thực thực khác nhau, nếu du khách chỉ một lần tìm hiểu, khám phá, chiêm ngưỡng, chắc chưa thể hài lòng... Khu vực này hiện đang được chính quyền huyện Quan Sơn và tỉnh Thanh Hóa xác định là điểm du lịch sinh thái, nơi bảo tồn bản sắc và khai thác yếu tố văn hóa dân tộc để phục vụ du lịch. Vì thế, một quy hoạch tổng thể và chi tiết, một phương án huy động các nguồn lực để đầu tư xây dựng nhằm biến khu vực Phà Lò bản Khạn cùng với các danh thắng khác ở Quan Sơn trở thành những điểm du lịch lung linh tỏa sáng hấp dẫn.

Thú thật, nói một lần đến miền Tây xứ Thanh mà mới khám phá được một huyện ở vùng đất rộng lớn này quả chưa thỏa đáng với những gì còn tiềm ẩn ở nơi đây. Thanh Hóa có đến 27 huyện, thị, thành phố với số dân gần 3,5 triệu người, trong đó có 11 huyện miền núi với dân số trên 1,2 triệu người là vùng đất được mệnh danh miền di tích và thắng cảnh. Trong đó có Di sản thế giới Thành Nhà Hồ, và gần 1.500 di tích, lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh được công nhận chắc chắn là nơi níu chân du khách thập phương mỗi lần ghé thăm.

Cao Ngọ