Về nơi Từ Thức gặp tiên

Qua thời gian hàng vạn năm ngưng tụ và phong hóa, động Từ Thức được xem như báu vật mà tạo hóa đã ban tặng cho vùng đất Nga Sơn (Thanh Hóa). Và những câu chuyện huyền ảo về tình yêu “chồng trần - vợ tiên” với triết lý nhân sinh sâu sắc vẫn làm mê đắm lòng người khi đến chốn “bồng lai”.

Động Từ Thức thuộc xã Nga Thiện (Nga Sơn) là điểm đến đã từng làm nao lòng biết bao tao nhân mặc khách trong lịch sử. Đến ngày hôm nay, vẻ đẹp ấy vẫn khiến du khách muôn phương đắm say như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh.

Câu chuyện chàng Từ Thức nên duyên với tiên nữ Giáng Hương như một sự sắp đặt của số mệnh. Chàng vốn là quan triều đình, nhưng trước thời thế biến động, chàng đã treo ấn, từ quan về quê, sống cuộc đời thanh nhàn. Trong chuyến du xuân, trẩy hội ngắm hoa, chàng Từ Thức đã ra tay cứu nguy cho thiếu nữ bị bắt vạ.

Thiếu nữ xinh đẹp kia chính là nàng tiên Giáng Hương. Cảm động trước tấm lòng nghĩa hiệp của người quân tử, nàng đã phá lệ nhà trời, quyết định nên duyên cùng chàng. Chàng Từ Thức bắt đầu cuộc sống nơi tiên cảnh với những thú vui mà biết bao người ngưỡng vọng. Nhưng con người có tổ có tông, dù đắm say với cuộc sống nơi tiên giới thì thẳm sâu trong lòng chàng vẫn là nỗi nhớ quê cha đất tổ da diết. Mối tình chồng trần vợ tiên nếu bắt đầu bằng chữ duyên thì lại kết thúc khi nợ đã hết. Chỉ có điều, những dư âm, huyền tích... của mối tình đẹp thì vẫn còn đó, được hậu thế lưu truyền.

Vẻ đẹp danh thắng động Từ Thức làm say lòng du khách đến tham quan.

Đến thăm danh thắng, du khách không chỉ lắng lòng trước câu chuyện tình đẹp của người xưa, mà còn được chiêm ngưỡng cảnh sắc chỉ có ở chốn này. Động Từ Thức tọa lạc giữa dãy núi đá vôi trùng điệp kéo dài từ Tam Điệp (Ninh Bình) tới cửa Thần Phù xưa kia. Nếu đã đến đây, hẳn bạn cũng như tôi vẫn chưa quên hình ảnh đầy ấn tượng của cây Gắm (phía dưới chân cửa động) hàng trăm năm tuổi với những dây võng khổng lồ buông thõng làm nơi dừng chân nghỉ ngơi đầy thú vị cho du khách. Không ai biết chính xác tuổi của cây dây leo khổng lồ, nhưng nó là một trong những hình ảnh biểu tượng riêng có của di tích.

Nhẹ nâng bước chân vào bên trong động Từ Thức, những hình ảnh thạch nhũ với đủ các hình khối, diện mạo lấp lánh có thể liên tưởng trùng khớp với câu chuyện của chàng Từ Thức và nàng tiên Giáng Hương đến vậy. Đó là câu chuyện về cuộc gặp gỡ, kết duyên, cuộc sống nơi tiên cảnh, trở về hạ giới của chàng Từ Thức và nàng Giáng Hương, khiến người ta tin rằng: chàng Từ Thức là có thật, nàng tiên Giáng Hương cũng là thật. Và đương nhiên, câu chuyện tình duyên của họ cũng là sự thật.

Tham quan danh thắng, ta dễ nhận ra ngoài những kho gạo, kho muối, núi tiền xuất hiện đan xen, đều đặn trong câu chuyện huyền thoại như khát vọng về một cuộc sống no đủ của người Việt tự bao đời. Ở đó còn có những biểu tượng của sự sẻ chia, san sẻ. Chưa hết, hình ảnh rồng ấp trứng cũng trở thành biểu tượng rất đặc biệt. Rằng đã là người Việt, dù ở đâu, thời gian nào thì cũng luôn ghi nhớ nguồn cội “con rồng cháu tiên” của mình. Phải chăng vì thế mà chàng Từ Thức dù sống nơi tiên giới tưởng chừng viên mãn kia vẫn không thể quên đi được hình ảnh cha già, mẹ yếu nơi trần thế. Chữ hiếu nặng lòng đã thôi thúc chàng quyết định quay trở về chốn cũ quê hương.

Và nếu đã đến di tích, hẳn bạn cũng như tôi vẫn chưa quên hình tượnghai dãy núi non bồng như hình ảnh mẹ bồng con trên tay, bên trên là vô số những thạch nhũ tiên, tạo hình dòng sữa mẹ chảy từ ngàn xưa chưa bao giờ cạn. Nhân dân trong vùng tin rằng, đó không chỉ là hình ảnh của tình mẫu tử với sức sống mãnh liệt, mà còn là biểu tượng của khát vọng mong ước sinh sôi nảy nở, đông con, nhiều cháu của người Việt Nam: “Non bồng có ở động tiên. Ai mà chiêm ngưỡng lại thêm con bồng”.

Câu chuyện tình duyên vượt giới hạn mang màu sắc huyền thoại làm say lòng biết bao du khách. Mộng, ảo, thực, hư... chắc hẳn chẳng ai có thể khẳng định. Tuy nhiên, chàng Từ Thức là một nhân vật có thật được sử sách ghi lại. Cũng như động Từ Thức ngày nay là một trong những danh thắng đẹp bậc nhất xứ Thanh. Bởi vậy, người dân tin rằng, đến tham quan danh thắng động Từ Thức với sự ngưỡng vọng và tâm ý chân thành thì điều may mắn, bình an, lộc, tài ắt sẽ đến. Với niềm tin đó, nhân dân trong vùng từ xa xưa đã lập đền thờ chàng Từ Thức, nàng Giáng Hương và tam tòa thánh mẫu ngay phía dưới đường lên động. Trong tương lai không xa, với việc đầu tư nguồn kinh phí cho trùng tu, tôn tạo hứa hẹn nơi đây sẽ trở thành điểm đến tham quan, hành lễ vô cùng hấp dẫn.

Cây Gắm cổ với những thân dây leo khổng lồ phía dưới cửa động khiến nhiều du khách thích thú.

Ông Mai Văn Dũng - Trưởng phòng VH-TT huyện Nga Sơn cho biết: Những năm gần đây, huyện Nga Sơn đã đầu tư kinh phí cho một số hạng mục trong khu vực di tích, bước đầu tạo diện mạo, được người dân và du khách đón nhận. Tuy nhiên, để di tích trở thành điểm đến hấp dẫn xứng tầm với tiềm năng vốn có thì đòi hỏi nguồn kinh phí đầu tư rất lớn. Trong thời gian tới, huyện Nga Sơn sẽ có những chính sách, cơ chế khuyến khích để kêu gọi nguồn vốn đầu tư vào di tích.

Hy vọng, với những quyết sách, chiến lược cụ thể cho việc bảo tồn di tích gắn với phát triển du lịch, danh thắng động Từ Thức của huyện Nga Sơn sẽ sớm trở thành điểm đến thực sự hấp dẫn với du khách gần xa.

Thu Trang