Khó hoàn thành GPMB đường cao tốc Bắc - Nam đúng hạn 30/6

Theo tinh thần chỉ đạo của tỉnh, đến ngày 30/6, Dự án đường cao tốc Bắc - Nam (đoạn qua địa bàn tỉnh Thanh Hóa) phải hoàn thành giải phóng mặt bằng (GPMB). Tuy nhiên, thời điểm sát hạn thời gian quy định, công tác GPMB ở nhiều địa phương có tuyến đường đi qua vẫn dậm chân tại chỗ.

Tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam đi qua 8 huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh với tổng chiều dài tuyến 104,243 km (bao gồm 98,543 km đường cao tốc và 5,7 km tuyến đường ngang nối Quốc lộ 45 với đường Thọ Xuân - Nghi Sơn). Tổng số hộ bị ảnh hưởng bởi dự án là 9.370 hộ; trong đó, số hộ bị ảnh hưởng đất nông nghiệp là 6.939 hộ, hộ bị ảnh hưởng đất ở 2.431 hộ (bao gồm cả 1.117 hộ phải bố trí tái định cư và diện tích đất ảnh hưởng dự án phải thu hồi 819,03 ha.

Ngay sau khi dự án triển khai, các địa phương có tuyến đường đi qua đã khẩn trương vào cuộc thực hiện công tác GPMB đảm bảo đến ngày 25/4/2020 bàn giao mặt bằng sạch cho đơn vị thi công theo Kế hoạch 197/KH-UBND ngày 17/9/2019 của UBND tỉnh Thanh Hóa. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và một số nguyên nhân khác nên tiến độ GPMB phục vụ thi công dự án chậm so với kế hoạch. Theo yêu cầu của Bộ GT-VT, Chủ tịch UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các địa phương có tuyến đường đi qua tập trung đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo đến ngày 30/6/2020 phải hoàn thành việc GPMB. Tuy nhiên, theo Sở GT-VT Thanh Hóa, đến hết ngày 24/6, ngoài 4 địa phương (Vĩnh Lộc, Yên Định, Nông Cống và Đông Sơn) đã hoàn thành GPMB đảm bảo theo yêu cầu của tỉnh. 4 địa phương còn lại (Tĩnh Gia - nay là TX Nghi Sơn; Hà Trung, Thiệu Hóa và huyện Triệu Sơn), việc GPMB đối với diện tích đất nông nghiệp và đất ở có tiến độ rất chậm. Hiện 4 địa phương còn 817 hộ chưa chịu nhận tiền bồi thường GPMB.

Mặt bằng tái định cư xã Trường Lâm (TX Nghi Sơn) đã hoàn thiện xong để phục vụ cho công tác GPMB đường cao tốc Bắc - Nam.

TX Nghi Sơn là địa phương có số hộ chưa nhận bồi thường GPMB đứng đầu với 713 hộ. Ông Lê Hồng Hiếu - Phó Giám đốc Ban GPMB TX Nghi Sơn trần tình: Sở dĩ GPMB tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam đi qua địa bàn thị xã chậm tiến độ vì còn nhiều hộ chưa nhận tiền bàn giao mặt bằng, một phần do trên địa bàn triển khai cùng một lúc nhiều dự án trọng điểm của quốc gia và của tỉnh. Trong đó, có những dự án được chọn là công trình chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh. Bên cạnh đó, thị xã lại là nơi có tuyến đường đi qua địa bàn dài nhất tỉnh với 21,65 km và có 1.345 hộ bị ảnh hưởng. Trong khi đó, 5 xã có tuyến đường đi qua, mất 4 xã có cán bộ chủ chốt chờ nghỉ chế độ nên họ cũng không toàn tâm, toàn ý cho công tác GPMB. Một nguyên nhân khác là việc mất nhiều thời gian để xác định nguồn gốc đất. Do trước đây, trên địa bàn thị xã, tình trạng cấp đất ở trái thẩm quyền xảy ra ở nhiều địa phương trong đó xã Tân Trường là điển hình. Trong số 158 hộ liên quan đến đất ở phải di dời phục vụ dự án ở địa phương này, có trên 100 hộ không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mặc dù họ đã ở ổn định trên đất đó rất lâu rồi. Hơn nữa, do thị xã có nhiều dự án triển khai cùng một lúc nên các dự án chồng lấn lên nhau trong việc bồi thường GPMB, cần có thời gian kiểm tra, rà soát, xác minh bóc tách để tránh tình trạng đền bù GPMB chồng chéo, sai quy định. Ngoài ra, thị xã Nghi Sơn là địa phương phải di dời các công trình công cộng và hạ tầng kỹ thuật nhiều nhất tỉnh, đặc biệt có những công trình mất nhiều thời gian và phải thỏa thuận với nhiều Bộ, ngành Trung ương... đó là những nguyên nhân bất khả kháng khiến công tác GPMB trên địa bàn thị xã thời gian qua chậm tiến độ.

Ông Hiếu khẳng định: Địa phương đang nỗ lực, cố gắng hết mức có thể để hoàn thành GPMB. Nhưng để hoàn thành đúng hạn sẽ rất khó vì thời gian còn ít, trong khi đó khối lượng công việc cần giải quyết rất lớn và cần nhiều thời gian.

Đến thời điểm này, huyện Thiệu Hóa còn 41 hộ chưa nhận tiền bồi thường GPMB (22 hộ có đất nông nghiệp, 19 hộ có đất ở). Ông Hoàng Ngọc Lĩnh, thành viên Hội đồng GPMB huyện Thiệu Hóa cho biết: Địa phương đang cố gắng hết mức có thể, phấn đấu đến 30/6 sẽ hoàn thành GPMB. Tuy nhiên, 22 hộ có đất nông nghiệp hiện chưa thể thực hiện chi trả bồi thường GPMB do còn vướng xác định nguồn gốc đất. Bởi thực tế, trên địa bàn huyện tình trạng người dân bỏ ruộng, hoặc cho người khác mượn ruộng để làm diễn ra từ lâu và khá phổ biến. Nhưng khi có dự án và liên quan đến việc đền bù, những hộ dân có diện tích đất cho mượn mới quay lại đòi quyền lợi. Việc đòi quyền lợi không dừng lại ở người chủ thực sự mà người được cho mượn đất cũng đòi hỏi.

Vì vậy, để tránh tình trạng đền bù sai đối tượng, dẫn đến kiện tụng, Hội đồng GPMB huyện đang phối hợp với các phòng, ngành liên quan tập trung rà soát, kiểm tra hồ sơ. Trên tinh thần đó, Hội đồng GPMB huyện mới có cơ sở chi trả đúng người, đúng sự việc. Riêng 19 hộ liên quan đến đất ở (chủ yếu trên địa bàn xã Tân Châu), các hộ cho rằng, với giá đền bù như hiện nay từ 1- 1,4 triệu đồng/m² (giá được xây dựng dựa trên kết quả khảo sát mới đây do liên ngành tài nguyên môi trường và tài chính...) là không phù hợp, nhất là khi tuyến đường hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ có giá là 7 triệu đồng...

Do chưa tìm được tiếng nói chung trong giá cả đền bù cũng như xác định được nguồn gốc đất nên danh sách 41 hộ dân ở Thiệu Hóa chưa nhận tiền bồi thường GPMB cho dù địa phương đã có nhiều cố gắng đến từng nhà tuyên truyền, vận động, kể cả tổ chức hội nghị đối thoại. Vậy nên khả năng bàn giao xong mặt bằng trong tháng 6 là rất mong manh, khó trở thành hiện thực.

Không chỉ TX Nghi Sơn, hay Thiệu Hóa gặp khó trong công tác GPMB mà 2 địa phương còn lại Hà Trung, Triệu Sơn với 63 hộ còn chưa thống nhất được giá đền bù, cũng như xác định nguồn gốc đất dẫn đến khả năng hoàn thành xong GPMB thời điểm ngày 30/6 như tinh thần chỉ đạo của tỉnh khó trở thành hiện thực.

Minh Lý