Ngập lụt vào mùa mưa ở xã Mai Lâm: Bài học từ sự đô thị hóa quá nhanh

(VH&ĐS) Sự ra đời của KKT Nghi Sơn và quá trình đô thị hóa đã đem lại cho người dân xã Mai Lâm (huyện Tĩnh Gia) nhiều cơ hội để tạo lập việc làm, phát triển kinh tế... Thế nhưng, bên cạnh những tác động tích cực thì việc đô thị hóa quá nhanh cũng đẩy người dân nơi đây tới nhiều phiền lụy ngoài mong muốn.

Một trong những phiền lụy đó là tình trạng ngập cục bộ vào mùa mưa đã diễn ra từ nhiều năm nay, mà nguyên nhân được xác định là do kết cấu hạ tầng chưa theo kịp với nhu cầu của sự phát triển.

Hơn 10 năm trước, Mai Lâm được biết đến là một vùng quê nghèo khó. Người dân trong xã chủ yếu sống bằng nghề nông nghiệp nên luôn phải đối mặt với nguy cơ mất mùa vì sâu bệnh, hạn hán. Rồi một ngày, làng quê bình yên ấy bỗng nhiên xôn xao và phấn khởi có Dự án Lọc hóa dầu Nghi Sơn sắp triển khai lấy đi phần lớn diện tích đất nông nghiệp của xã. Đa số người dân mừng, có nhà máy là họ có việc làm, có thu nhập, mà thu nhập lại cao hơn gấp nhiều lần so với làm nông nghiệp. Niềm vui đó ngày càng lớn dần lên khi chỉ trong một thời gian ngắn, rất nhiều dự án đã được triển khai như: Ống cốt sợi thủy tinh, Anh Phát, Green... Không ít gia đình nhờ đó đã trở thành triệu phú vì được nhận tiền đền bù của doanh nghiệp và Nhà nước. Đáng nói là, cũng từ đây người có đất trúng đền bù phải bỏ ruộng đã đành, đằng này người còn ruộng cũng chẳng mấy thiết tha không chỉ thu nhập thấp mà còn vì một nguyên nhân sâu xa khác.

“Chuyện là từ khi các nhà máy, công ty, xí nghiệp đồng loạt được xây dựng thì cứ mỗi mùa mưa đến là trên địa bàn xã lại xảy ra tình trạng ngập cục bộ, trong đó nặng nhất là các khu vực dân cư nằm ven đường 513. Nguyên nhân là do trong quá trình thi công san lấp mặt bằng của các dự ánđã vô tình phá vỡ hệ thống kết cấu hạ tầng cũ khiến cho nước mưa xuốngkhông thể tiêu thoát kịp. Điều này rất khó xử lý vì các dự án đều được các cấp có thẩm quyền phê duyệt và chủ đầu tư chỉ phải thực hiện đúng theo sự phê duyệt đó chứ không có trách nhiệm xây dựng cơ sở hạ tầng như: điện, đường, mương tiêu nước... Do đó, tình trạng ngập lụt ngày càng trở nên khó kiểm soát, nhất là các dự án sau khi san lấp đều được tôn cao hơn so với nền đất cũ rất nhiều. Ví như mặt bằng của Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn được tôn lên tới 2m, làm cho khi mưa xuống, toàn bộ những diện tích còn lại xung quanh trông chẳng khác nào một chiếc ao tù khổng lồ. Vì vậy mà tình trạng mất mùa thường xuyên xảy ra, làm cho người dân không còn mấy mặn mà với đồng ruộng” - Ông Lê Tiến Lũy, Chủ tịch UBND xã Mai Lâm cho biết.

Khi còn ở vị trí cũ, trạm y tế và trụ sở UBND xã Mai Lâm thường xuyên bị ngập lụt vào mùa mưa. (Ảnh: X.Vũ)

Đồng ruộng bị bỏ hoang, nhiều hộ dân xã Mai Lâm đã mạnh dạn chuyển sang làm thương mại, dịch vụ. Có những gia đình vay vốn mua sắm trang thiết bị để kinh doanh nhưng chỉ sau một đêm mưa mà ngủ quên không biết thì mọi thứ coi như hư hỏng. Những khi như thế, chịu ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn là khu vực trạm xá và trụ sở UBND xã. Có thời điểm, mực nước nơi này cao tới 1m gây ảnh hưởng lớn đến công tác khám chữa bệnh và giải quyết các thủ tục hành chính của nhân dân. Đó là chưa kể bàn ghế, các ổ điện... tại nơi làm việc phần lớn đều bị bong tróc, chập cháy do không có khả năng di chuyển. Dự báo trong những năm tới, tình hình biến đổi khí hậu còn diễn biến phức tạp nên sẽ có mưa cục bộ với lượng mưa lên đến 200 mm/ngày. Vì vậy, trong năm 2016, cả trạm y tế và trụ sở UBND xã Mai Lâm đã được xây mới ở một vị trí khác. Tuy nhiên, điều đó càng khiến cho nhiều người dân chất vấn, liên tục yêu cầu xã phải có giải pháp khắc phục tình trạng ngập lụt chung trong mùa mưa sắp tới mà không cần biết rằng, bài toán này chỉ mình địa phương là không đủ khả năng để hóa giải.

Hiểu được nỗi lo của nhân dân, Chủ tịch UBND xã Mai Lâm Lê Tiến Lũy cũng không thôi trăn trở. Chẳng thế mà cả những lúc bận rộn chuẩn bị khánh thành trụ sở làm việc mới, ông vẫn không quên bày tỏ: “Những năm qua, địa phương đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của huyện, của tỉnh. Công trình trạm y tế và trụ sở UBND xã được hỗ trợ xây mới gần đây chính là một trong những điều thể hiện rõ sự quan tâm ấy. Giờ thì địa phương không mong gì hơn là được các cấp có thẩm quyền tạo điều kiện mở rộng hệ thống mương tiêu và kiên cố hóa một cách đồng bộ. Có như thế, hàng trăm ha đất nông nghiệp khi đi vào sản xuất mới cho thu hoạch, hạn chế được tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai và nguồn nhân lực; đồng thời khắc phục những tổn thất không đáng có, cũng như những bất cập trong đi lại và sinh hoạt của người dân. Đó cũng là cách đưa Mai Lâm từng bước tiến lên đô thị một cách bền vững, xứng đáng là trung tâm của một thành phố Nghi Sơn đang trên đà hình thành và phát triển.

Mai Vui