Nguy hiểm rình rập tại các cơ sở thu mua phế liệu

Nhếch nhác, lộn xộn, không giấy xác nhận về phòng cháy, chữa cháy... là những gì thường thấy tại các cơ sở thu mua phế liệu. Điều đáng nói chính ngành nghề được xem làm sạch môi trường này lại đang đứng trước nguy cơ gây ô nhiễm cao.

Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, các cơ sở thu mua phế liệu thường là các hộ kinh doanh gia đình, trước hết cần phải được cấp giấy phép thành lập, ký cam kết bảo vệ môi trường, xác nhận về phòng cháy, chữa cháy do cơ quan có thẩm quyền cấp. Hiện, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có trên 300 cơ sở thu mua phế liệu, tuy nhiên số cơ sở này phần lớn chưa đáp ứng những yêu cầu trên.

Dạo quanh một số tuyến đường lớn, nhỏ trên địa bàn TP Thanh Hóa, đặc biệt là các xã, huyện lân cận, không khó khi bắt gặp các bãi phế liệu nằm ngay giữa khu dân cư, cạnh các quán ăn, nhà hàng... Thậm chí, để tiện đường làm ăn, các chủ cơ sở còn ngang nhiên tận dụng vỉa hè, lòng đường thành nơi tập kết phế liệu.

Nằm khuất trong một xí nghiệp thi công cơ giới, một xưởng thu mua phế liệu nhếch nhác, không đảm bảo về quy định phòng cháy ngang nhiên hoạt động tại khu vực đường Đình Hương, phường Đông Cương, TPThanh Hóa.

Mục sở thị cơ sở này, những chiếc bao tải “khổng lồ” đựng đủ loại phế liệu, như: Giấy, bông, sắt, thép, đồ điện tử cũ hỏng... nằm la liệt xung quanh xưởng. Mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, chưa hết, khu phân xưởng xây dựng tạm bợ, hệ thống điện bùng nhùng, dễ xảy ra cháy nổ...

Hơn 20 năm trong nghề thu mua phế liệu, từ hai bàn tay trắng đến nay gia đình anh Nguyễn Viết Thành, thôn 5, xã Thiệu Vận, huyện Thiệu Hóa được người dân trong xã biết đến là ông chủ “vựa” có tiếng. Với vỏn vẹn hơn 241m², bao gồm nhà ở, mặt bằng, xưởng lại nằm trong khu dân cư nên nhiều năm qua gia đình anh đã tận dụng diện tích dọc hai bên tuyến đường liên xã để tập kết. Theo quan sát, cơ sở này như một “bãi chiến trường”, nhếch nhác, lộn xộn, phế liệu được thu gom từ nhiều nguồn khác nhau, đủ chủng loại như bao bì, giấy, sắt, thép gỉ, nhựa, nilon, đồ điện tử cũ... nằm la liệt từ trong xưởng ra tận ngoài đường, gây cản trở tầm nhìn người tham gia giao thông, ảnh hưởng cuộc sống người dân xung quanh.

Khi được hỏi về giấy xác nhận về phòng cháy, chữa cháy, chủ cơ sở này tỏ ra thản nhiên, trong khi đó từ khi đi vào hoạt động đến nay, gia đình anh Thành không có cam kết về phòng cháy, chữa cháy, nhà xưởng không có hệ thống bình phòng cháy, cùng một số thiết bị khác.

Tình trạng tập kết phế liệu bên lòng lề đường, gây ô nhiễm môi trường tại các cơ sở thuộc xã Thiệu Vận, Thiệu Hóa.

Tương tự, tại một cơ sở thu mua phế liệu khác của xã Thiệu Vận nằm tại thôn 4 cũng không đáp ứng những yêu cầu cần thiết về đảm bảo vệ sinh môi trường. Anh Nguyễn Bá Thắng, chủ cơ sở, cho biết: “Trung bình hàng tháng, cơ sở thu mua 10 tấn nhựa phế, 20 tấn sắt, thép phế, lượng chất thải sản xuất thải ra môi trường 1,5 kg/ngày”.

Do diện tích nhỏ, hẹp sau khi tận thu nguồn nguyên liệu, anh Thắng cho tập kết cạnh nhà dân, lẫn trên đường. Trong đề án bảo vệ môi trường được anh trình bày, đối với các loại chất thảinhư đất, cát... cơ sở sẽ thu gom và chôn lấp trong khuôn viên xưởng, tuy nhiên xung quanh cơ sở này chủ yếu là sông, nhà dân.Hơn nữa, tại cơ sở này cũng không có giấy xác nhận về phòng cháy, chữa cháy cùng hệ thống, vật dụng phòng cháy khác.

Còn tại thôn Tân Lương, xã Đông Lĩnh (TP Thanh Hóa), người dân đang phải sống trong cảnh ô nhiễm môi trường bởi cơ sở thu mua phế liệu của hộ gia đình bà Lê Thị Lan, trú cùng thôn.

Theo phản ánh của người dân, cơ sở thu mua phế liệu này hoạt động đã nhiều năm nay, trung bình mỗi tháng gia đình bà Lan thu mua khoảng 2 - 3 tạ nhựa. Trong khuôn viên rộng chưa đầy 600m², phế liệu thu mua, bao gồm nhựa thải, ni lông, ti vi, đồ điện hỏng... chất thành từng đống lớn, không che chắn, nằm la liệt, chiếm cả hành lang đường đi trong thôn. Mùa mưa, nước thải rỉ từ đống phế liệu chảy xuống ao, ruộng, bốc mùi rất khó chịu. Nghiêm trọng hơn, những hạt nhựa sau khi được nghiền từ chiếc máy thô sơ, nước thải chưa qua xử lý, xả trực tiếp ra môi trường...

Điểm chung của các cơ sở thu mua phế liệu trên chủ yếu nằm ở mặt đường, xen kẽ trong khu dân cư đông đúc, do diện tích nhà xưởng nhỏ hẹp, lại dựng tạm bợ, cũ kỹ, nên phế liệu được để ngoài trời, không mái che, nước mưa chảy vào phế liệu, ngấm vào lòng đất, mùa nắng nóng mùi hôi thối bốc lên gây độc hại cho lao động, người dân.

Rõ ràng, các cơ sở thu mua phế liệu đã và đang đóng vai trò trong việc làm sạch môi trường, thông qua việc thu gom rác thải sinh hoạt, phân tán rác thải trong khu dân cư. Tuy nhiên, do hoạt động cầm chừng, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nên nhiều cơ sở chưa, hoặc cố tình vi phạm các quy định về môi trường, phòng cháy chữa cháy, nhất là các cơ sở nằm xen kẽ trong khu dân cư.

Thiết nghĩ, đã đến lúc các cơ quan chức năng cần có cách nhìn thấu đáo, quản lý chặt chẽ hơn nữa đối với loại hình sản xuất kinh doanh đặc thù này. Qua đó, cần tăng cường công tác xử lý, giám sát các cơ sở cố tình vi phạm; nâng cao ý thức, trách nhiệm, kỹ năng về an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ; lập quy hoạch xây dựng các bãi tập kết phế liệu tập trung; đối với những cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm cao (không khí, tiếng ồn...) nên xác định lộ trình di dời vào các khu, cụm làng nghề để có điều kiện xử lý môi trường, tránh ảnh hưởng đời sống nhân dân...

Trung Lê