Nỗi niềm mang tên cây mía

Cây mía từng là một trong những cây trồng chủ lực, là loại cây có vị trí và vai trò to lớn trong công tác giảm nghèo, giúp người dân vươn lên làm giàu, nhiều địa phương khởi sắc... Thế nhưng, thời kỳ “vàng son” nay đã không còn. Giá mía “tụt dốc” dẫn đến nhiều hộ dân không còn mặn mà với cây trồng này, thậm chí quay lưng để đến với loại cây trồng khác.

Là một trong những tỉnh có diện tích cây mía lớn, niên vụ ép 2017 - 2018 toàn tỉnh Thanh Hóa có khoảng hơn 25 nghìn héc ta, với năng suất bình quân đạt 59,48 tấn/ha, giá mía khoảng trên dưới 1 triệu đồng/tấn. Bước sang niên vụ ép 2018 - 2019 diện tích cây trồng này đã giảm xuống còn khoảng hơn 24 nghìn héc ta (giảm hơn 900 ha), năng suất bình quân dự kiến đạt 60,4 tấn/ha, giá thu mua mía bình quân chỉ còn từ 750 - 850 nghìn đồng/tấn. Tính ra, trừ chi phí, công thu hoạch, vận chuyển thì người nông dân lời lãi chẳng còn lại là bao. Bước sang niên vụ mới 2019 - 2020, mặc dù cây mía vẫn là một trong những cây trồng chủ lực nhưng những con số nêu trên đã và đang minh chứng rõ chiều hướng người dân quay lưng lại với cây trồng này.

Về xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc vào những ngày cuối năm, trên những cánh đồng mía là khung cảnh nhộn nhịp, tất bật của người dân. Vậy nhưng, trái ngược với những gì chúng tôi nhìn thấy, trực tiếp hỏi han người dân nơi đây điều mà chúng tôi nhận lại là vẻ mặt buồn bã, một sự thất vọng về giá trị mà loại cây trồng này đem lại: “Mấy năm rồi, chúng tôi cố gắng bám trụ với loại cây trồng từng giúp gia đình vượt khó, hi vọng năm này qua năm khác giá mía sẽ có sự chuyển biến tăng lên. Thế nhưng, càng hi vọng nhiều thì thất vọng càng cao” - một người dân chia sẻ.

Theo người nông dân phân tích, với chi phí sản xuất, thu hoạch, vận chuyển khoảng hơn 40 triệu đồng đầu tư cho 1 ha đất mía, năng suất đạt khoảng gần 60 tấn/ ha, cây mía chỉ cho người nông dân khoản tiền bỏ túi một vài triệu đồng/ha. Đen đủi thì không lời lãi, thậm chí mất trắng nếu gặp thiên tai...

Khi chúng tôi đưa ra so sánh với các loại cây trồng khác như cây sắn, cây thanh long, các loại cây ăn quảhay cây keo... thì người dân đều cho rằng, các loại cây trồng này đều cho thu nhập gấp đôi, ba lần so với cây mía. Người trồng mía ở xã Xuân Du (huyện Như Thanh) là một ví dụ điển hình. Nhiều hộ từng “thủy chung” với cây mía nay đã quay lưng sang trồng đào. Và, những ý kiến nhận định về thu nhập từ phía người dân cũng như chính quyền địa phương này là cây đào cho thu nhập cao hơn hẳn cây mía.

Theo tìm hiểu được biết, nguyên nhân giá mía niên vụ 2018 - 2019 tiếp đà giảm giá so với niên vụ trước được cho là do ảnh hưởng chung từ giá đường trên thế giới giảm và trữ lượng đường trong nước đang còn tồn dư cao. Trước những khó khăn trên, tỉnh Thanh Hóa đã có những chỉ đạo yêu cầu các nhà máy mía đường phải công bố giá cả và chính sách đầu tư, hỗ trợ rõ ràng. Tránh tình trạng mỗi nơi, mỗi nhà máy một giá khác nhau. Và nếu, giá mía tiếp tục giảm, cần phải tính toán, cân đối.

Như vậy, tình trạng người dân không còn mấy mặn mà với cây mía là rõ. Nếu không sớm có “chính sách” níu chân người nông dân thì việc quay lưng, từ bỏ loại cây trồng này chỉ là chuyện sớm muộn. Và như vậy, mục tiêu kế hoạch duy trì số diện tích cây mía sẽ đứng trước nhiều khó khăn.

Đình Giang