Tái định cư hồ Cửa Đạt: Sau 10 năm vẫn chưa trọn lời hứa

(VH&ĐS) 10 năm trước, để phục vụ việc xây dựng công trình thủy lợi - thủy điện Cửa Đạt, hàng nghìn hộ dân đã phải di rời đến nơi ở mới. Trong đó, 279 hộ dân với 1.513 nhân khẩu xã Xuân Liên (Thường Xuân) phải di dân tái định cư sang xã Xuân Hòa (Như Xuân) với những lời hứa hẹn có cánh. Sau 10 năm những lời hứa đó vẫn chưa được thực hiện.

Ông Vi Văn Xum, hiện trú tại thôn Nghịu, xã Xuân Hòa (Như Xuân) không khỏi bồi hồi nhớ lại cái nơi chôn rau cắt rốn của mình xã Xuân Liên, huyện Thường Xuân. Ông Xum cho biết: Đầu những năm 2000 cán bộ trên xã đến tận nhà dân tuyên truyền với nội dung: “Nhà nước sắp đắp đập, ngăn nước thượng nguồn sông Chu để xây dựng một công trình thủy lợi hồ Cửa Đạt lớn nhất tỉnh phục vụ tưới tiêu cho nông nghiệp. Sau này nước dâng cao, nước sẽ ngập lút nóc nhà, lút cả cái cây cổ thụ đầu làng...”.Cán bộ trên huyện xuống tận nhà văn hóa thôn vận động: “Nước hồ dâng cao 3 xã Xuân Liên, Xuân Khao và Xuân Mỹ sẽ bị nước nhấn chìm, 3 xã trên sẽ phải chuyển đến tái định cư mới ở Tây Nguyên, Như Xuân và Như Thanh”.

Nhận được thông tin trên già, trẻ, gái, trai xã Xuân Liên lúc đầu hết sức hoang mang, lo lắng, bởi họ sẽ phải xa quê hương, nơi chôn rau cắt rốn của mình, xa nơi ông bà tổ tiên đã gây dựng. Đến nơi ở mới chưa biết sẽ ra sao, sản xuất như thế nào? Nhưng rồi vì lợi ích chung, người dân Xuân Liên sẵn sàng đến nơi ở mới với lời hứa: “đến nơi ở mới mỗi một nhân khẩu sẽ được nhận 2.200 m² đất để bà con làm nhà, trồng cây sản xuất”.

Đến nơi ở mới cả người dân, chính quyền đã gặp không ít khó khăn, bỡ ngỡ. Bộ máy chính quyền còn non yếu trong khi nơi ăn chốn ở của người dân còn phải phụ thuộc vào trợ cấp lương thực của dự án ba năm; cơ sở hạ tầng như điện, đường, trường, trạm còn chưa được hoàn thiện, người dân cảm thấy lúng túng nơi đất khách quê người.

Khi nhận đất từ dự án tái định cư, các hộ dân tiến hành đo đất mới phát hiện ra diện tích (DT) đất được cấp thực tế thiếu hụt đi rất nhiều so với DT đất được ghi trên sổ đỏ. Thôn Nghịu có tổng DT đất được cấp theo bìa đỏ của 35 hộ dân sẽ là 404. 347 m², nhưng DT đo thực tế chỉ có 260.484 m² (thiếu so với bìa đỏ là 160 544 m²). Tiêu biểu như nhà ông Vi Văn Pháo, DT theo bìa đỏ là 18.818 m², DT đo thực thế chỉ có 5.151 m², DT thiếu so với bìa đỏ lên tới 13.667 m². Ông Vi Văn Ứa, DT theo bìa đỏ là 25.278m², DT đo thực tế chỉ có 7.363 m², DT thiếu so với bìa đỏ những 17.915 m².

Các hộ dân thôn Nghịu, xã Xuân Hòa phản ánh việc diện tích đất chia bị thiếu so với sổ đỏ khi về khu tái định cư thủy điện hồ Cửa Đạt.

Gặp tôi ông Lò Văn Xum - nguyên Trưởng thôn Nghịu, bộc bạch: “Diện tích đất được cấp thiếu nhiều quá đã gây ảnh hưởng lớn đến việc sản xuất trồng trọt của bà con. Muốn trồng cây công nghiệp lâu năm mà diện tích đất quá ít thì trồng làm sao được, trồng cây dưới hành lang điện cao thế sẽ bị cấm”.

Cùng chung hoàn cảnh như thôn Nghịu, thôn Xuân Thành có 15 hộ thiếu đất với DT đất ghi trong sổ đỏ là 292.287 m², nhưng thực tế chỉ có 232.739 m², thiếu so với bìa đỏ là 59.548 m². Thôn Ngòi có 35 hộ thiếu đất.

Ông Vi Hồng Minh - nguyên Trưởng thôn Ngòi cho biết: “Trong 35 hộ thiếu đất kể trên, còn có 6 hộ có sổ mà không có đất. Các thôn khác được cấp mỗi nhân khẩu được 2.200 m² đất, riêng thôn Ngòi chỉ được 1.700 m² đất. Quỹ đất của xã vẫn còn khá nhiều nhưng không hiểu vì sao lại không cấp cho dân”.

Được biết, hiện tại trong 5 thôn chuyển về tái định cư chỉ có thôn Ó và thôn Giăng diện tích đất đã được cấp đầy đủ như trong sổ đỏ, 3 thôn còn lại gồm thôn Nghịu, thôn Ngòi và thôn Xuân Thành diện tích đất được cấp bị thiếu hụt rất nhiều.

Nhiều năm nay các hộ dân ở Xuân Hòa liên tục kiến nghị chính quyền các cấp giúp đỡ nhưng vẫn chưa nhận được một câu trả lời thỏa đáng. Nhiều diện tích đất được cấp lại chia vào bờ suối, khe suối, lòng sông, vách núi và cả dưới hành lang đường điện cao thế nên khó có thể sản xuất trồng trọt hay phát triển kinh tế.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Lê Chí Liệu - Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân, cho hay: Diện tích đất bị cấp thiếu là đúng, nguyên nhân của việc cấp đất bị thiếu hụt là đất được giao cho các hộ dân đã bao gồm cả sông, suối, khe suối, núi đồi, đường giao thông và cả hành lang đất nằm dưới đường dây điện…người dân tái định cư lại không tính phần đất này nên dẫn đến diện tích đất bị thiếu hụt so với sổ đỏ.

Dư luận vẫn đặt câu hỏi, tại sao lại cấp cả khe, suối, đường giao thông, và cả hành lang an toàn điện cho dân?

Sông Lô