“Lạc” bước giữa quê nhà: “Nhận mặt”

“Quê mình mà như không phải quê mình”. Vậy nên, dù đang sống trên mảnh đất quê nhà cũng phải “nhận mặt” quê hương. Đã có một Thành Mỹ như thế...

Ý thức bảo vệ môi trường của người dân trong XDNTM ở xã Thành Mỹ.

Có điều gì thôi thúc tôi dừng chân ở Thành Mỹ, vì sự “lột xác” ở đây chăng? Là một xã đã từng thuộc diện 135 của huyện Thạch Thành và thực tế, khi ra khỏi vùng 135, thì vẫn còn đó ngổn ngang của sự khó, nhưng Thành Mỹ đã làm được điều mà ít địa phương ở Thạch Thành thực hiện được đó là hoàn thành các tiêu chí trong XDNTM trước 1 năm so với kế hoạch. Xã hiện đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục trình thẩm tra, thẩm định, đề nghị xét công nhận xã đạt chuẩn NTM theo quy định.

Ngày mới nhớ về ngày cũ. Trong câu chuyện phát triển kinh tế, đặc biệt giai đoạn 2010-2015, lúc này cây mía được xem là cây trồng chủ lực nhưng do tập quán canh tác còn thô sơ, bà con chưa mạnh dạn áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nên dẫn đến năng suất thấp... Hoặc như trong câu chuyện thoát nghèo ở Thành Mỹ, đã có những sự việc diễn ra ngoài sức tưởng tượng và trở thành nỗi ám ảnh. Phó Chủ tịch UBND xã Thành Mỹ là ông Nguyễn Văn Minh, nhớ lại: “Từ năm 2015 trở về trước, Nhân dân Thành Mỹ rất nghèo, có năm số hộ nghèo chiếm trên 96%. Khi chúng tôi công bố danh sách hộ nghèo, nhiều hộ phản đối quyết liệt, rằng nhà họ nghèo như thế sao không được hộ nghèo... Tâm lý của bà con lúc bấy giờ là mong nghèo mãi để nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước”.

Và đã có câu chuyện đáng buồn từng xảy ra ở Thành Mỹ. Có một năm khi cái tết cận kề, trưởng thôn lên báo cáo xã, rằng ở trong thôn có hộ đã giết mổ con bò của dự án. Theo quy định, khi hộ nghèo nhận được hỗ trợ bò sinh sản nhưng phải thực hiện cam kết, tức là con bò đẻ được con bê đầu tiên thì hộ chỉ được giữ con bê còn luân chuyển bò mẹ cho hộ khác chăn nuôi. Tuy nhiên, hộ này không muốn trả lại. Ngày tết, tiền không có tiêu nên nghĩ cách làm liều là đi làm thịt bò của dự án. “Thực tế, lúc bấy giờ, người dân đang hạn chế về tư duy, nhận thức còn kém, chỉ muốn được hưởng thụ nên có những sự việc xảy ra không lường trước được...”, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Thành Mỹ cho biết thêm.

Cây mía, cây trồng chủ lực ở xã Thành Mỹ (Thạch Thành).

Sự đổi thay bắt đầu từ đâu? Từ khi Thành Mỹ bắt tay thực hiện XDNTM. Vẫn biết, với một xã khó như Thành Mỹ thì đích đến xa vời vợi. Có những tiêu chí không dám hy vọng sẽ đạt như tiêu chí số 2 về giao thông hay tiêu chí số 11 về nghèo đa chiều... Nhưng nếu không “hy vọng” thì khó thành. Vậy nên, từ những “bước đi” chậm nhưng chắc đã mang đến một diện mạo mới cho Thành Mỹ. Điều quan trọng nhất, đã nâng cao được ý thức, nhận thức của Nhân dân, để mỗi chủ thể nhận ra trách nhiệm với chính quê hương mình.

Xác định cây mía là cây trồng chủ lực, địa phương đã đưa các tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới vào áp dụng, thay đổi phương thức sản xuất của người dân, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chỉ tính trong niên vụ 2023-2024, tổng sản lượng mía nguyên liệu là 8.700 tấn; năng suất bình quân 70 tấn/ha. Ngoài cây mía, Thành Mỹ còn tập trung phát triển cây ngô, cây rau màu... Bên cạnh trồng trọt còn quan tâm phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa. Đến nay, thu nhập bình quân đầu người ở Thành Mỹ đạt 45 triệu đồng/năm. Tỷ lệ nghèo đa chiều là 6,06%.

Cùng với kích cầu của Nhà nước trong XDNTM, người dân trong thôn đã đóng góp hàng trăm triệu đồng để xây dựng nhà văn hóa. 8 hộ dân trong thôn cũng đã hiến đất, hiến cây mở rộng đường nội thôn. Dù là một trong những thôn khó khăn nhất của xã Thành Mỹ nhưng “tiếng gọi” của NTM đã thôi thúc lòng người nhân lên trách nhiệm cộng đồng, như chia sẻ của ông Trương Thanh Cương, Bí thư chi bộ thôn Lệ Cẩm 1: “Thôn khó, thôn nghèo nhất nhưng người dân trong thôn rất chịu thương, chịu khó. Nếu cứ vin vào cái khó mà từ chối trách nhiệm thì lúc nào mới “nhận mặt” được quê hương, mới nhận ra được sự đổi mới của làng quê NTM”.

Theo ông Hà Đức Tâm, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch Thành, thì với hành trình XDNTM, Thành Mỹ đã hoàn toàn “lột xác”. Ông nói: “Thật khó hình dung ở một xã vùng cao, với bộn bề khó khăn, tỉ lệ hộ nghèo có năm chiếm gần 100% nhưng đã làm cuộc “ngoạn mục” khi đã hoàn thành các tiêu chí trước 1 năm so với kế hoạch”.

Về “chạm ngõ” để “nhận mặt” làng quê NTM. Ở đó, với bao sự đổi thay...

Bài và ảnh: Ninh Nghi