Bền vững để hướng tới kết thúc dịch AIDS tại Thanh Hóa

Thanh Hóa là một trong những tỉnh có số lượng người nhiễm HIV/AIDS cao nhất cả nước. Từ ca nhiễm HIV đầu tiên ở huyện Đông Sơn tỉnh Thanh Hóa vào tháng 11/1995, tính đến 30/9/2019, toàn tỉnh đã phát hiện được 8.337 trường hợp nhiễm HIV, trong đó có 3.835 bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc kháng vi rút ARV. Hiện tại, Thanh Hóa đang cùng hành động thực hiện mục tiêu bền vững để hướng tới kết thúc dịch AIDS.

Năm 2016, Thanh Hóa là một trong 5 tỉnh đầu tiên của cả nước được lựa chọn triển khai Chương trình 90-90-90 được dự án VAAC-US.CDC tài trợ kinh phí. Sau 3 năm triển khai thực hiện (2016 - 2018) kết thúc chuyển giao của dự án, hệ thống mạng lưới phòng chống HIV/AIDS của Thanh Hóa đã được mở rộng và phát triển có chiều sâu. Đội ngũ cán bộ chuyên môn các tuyến đã được đào tạo và từng bước nâng cao kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ. Hàng năm đã phát hiện 400 - 450 ca nhiễm HIV mới; 4.121 người nhiễm HIV được quản lý, 100% các bệnh viện đa khoa tuyến huyện đã thành lập các phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS, tiếp nhận và điều trị ARV và kết nối khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế cho người nhiễm.

Năm 2019, tỉnh Thanh Hóa tiếp nhận và duy trì các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ Dự án VAAC-US.CDC chuyển giao để tự tin tiếp tục hành động hướng tới đạt được mục tiêu 90-90-90 đã đặt ra. Mặc dù nguồn lực giảm một cách đáng kể cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại địa phương từ các dự án quốc tế ảnh hưởng lớn đến số xét nghiệm tìm các ca nhiễm HIV mới. Thanh Hóa vẫn tiếp tục kế thừa thành quả quý báu từ các mô hình can thiệp của dự án chuyển giao trong công tác duy trì phát hiện tìm ca, duy trì điều trị ARV cho bệnh nhân HIV/AIDS và tìm kiếm các giải pháp bền vững trong việc nâng cao chất lượng điều trị kiểm soát tải lượng virut HIV ở mức thấp, dưới ngưỡng phát hiện. Dưới ngưỡng phát hiện đồng nghĩa với việc “Không phát hiện = Không lây truyền”. Thông điệp này dựa trên bằng chứng khoa học và nhấn mạnh rằng một người có HIV nếu tuân thủ điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) tốt và khi đạt tải lượng virus ở ngưỡng không phát hiện được trong máu thì nguy cơ lây truyền HIV sang người khác gần như bằng không.

Tư vấn điều trị phòng, chống HIV/AIDS.

Hiện, Thanh Hóa tiếp tục duy trì và đẩy mạnh các hoạt động, các mô hình triển khai hiệu quả trong các năm trước. Cụ thể là, công tác truyền thông phòng, chống HIV/AIDS vẫn được tăng cường ở 3 thời điểm trong năm: Thời gian tết nguyên đán của dân tộc - tháng cao điểm khi nhiều người có hành vi nguy cơ cao trong nhân dân về quê ăn tết; Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con (tháng 6); Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (tháng 12). Tiếp tục lập danh sách và cập nhật người có nguy cơ cao là người nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm, nam có quan hệ tình dục đồng giới, cộng đồng người chuyển giới, người di biến động đến địa phương làm ăn, đặc biệt các cặp bạn tình trái dấu (nghĩa là một trong hai người đã nhiễm HIV) tại các xã, phường, thị trấn; động viên, khuyến khích vợ/con/bạn tình của người nhiễm HIV/AIDS đang điều trị ARV tại các bệnh viện đa khoa huyện tiến hành tư vấn xét nghiệm HIV định kỳ 6 tháng 1 lần; giao chỉ tiêu hàng tháng cho từng nhân viên tiếp cận cộng đồng tiếp cận giới thiệu người có nguy cơ cao làm xét nghiệm HIV. Tiếp tục áp dụng đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV hiện có như xét nghiệm cố định, xét nghiệm lưu động, xét nghiệm do y tế thôn bản thực hiện trong xét nghiệm phát hiện ca HIV mới đáp ứng thực hiện mục tiêu 90 đầu tiên. Người nhiễm HIV/AIDS được tuyên truyền, được xét nghiệm phát hiện HIV và được tự chọn nơi mình muốn tham gia điều trị...

Đặc biệt, trong 9 tháng đầu năm 2019, Thanh Hóa ghi nhận có thêm 119 người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, trong đó 107 người biết được tình trạng nhiễm HIV của mình được điều trị ARV. Bên cạnh sự hỗ trợ của các dự án, UBND tỉnh Thanh Hóa đã xác định công tác phòng, chống HIV/AIDS là trọng tâm cần đẩy mạnh, duy trì và phát huy các kết quả đạt được để thực hiện được mục tiêu 90-90-90 và loại trừ AIDS vào năm 2030. UBND tỉnh đã cấp kinh phí để mua thẻ Bảo hiểm Y tế cho tất cả bệnh nhân tham gia điều trị ARV trên địa bàn toàn tỉnh không có điều kiện để mua thẻ.

Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS năm 2019, tại Việt Nam và Thanh Hóa đều hướng tới chủ đề “Cùng hành động để kết thúc dịch AIDS”. Đây là thời điểm thuận lợi để lan tỏa các thông điệp phòng, chống HIV/AIDS trong nhân dân. Hành động tuyên truyền nhỏ của mỗi người trong cộng đồng ở Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS sẽ góp phần đưa Thanh Hóa tiến gần hơn với mục tiêu 90-90-90.

ThS. Lê Trường Sơn (PGĐ TT Kiểm soát bệnh tật Thanh Hóa)