Quản lý di tích mùa lễ hội: Còn nhiều khó khăn (Bài cuối) Trách nhiệm và chuyện được, mất!

(VH&ĐS) Những hình ảnh không đẹp vẫn tồn tại ở một số di tích khiến dư luận không khỏi băn khoăn về trách nhiệm của đơn vị quản lý. Và người ta nghĩ nhiều đến chuyện được - mất, nó không đơn giản là những “lợi ích” nhãn tiền.

Từ những lời hứa... bỏ ngỏ

Trước những vấn đề tồn tại ở một số di tích mùa lễ hội khiến bất cứ du khách có tâm không khỏi buồn lòng. Điều đáng nói là sự kiếm lời đó không dừng lại ở một vài trường hợp cá biệt mà phổ biến, dễ gặp, dễ thấy, như một sự bật đèn, cho phép. Và người ta nghĩ tới trách nhiệm dường như còn bỏ ngỏ của cơ quan công quyền.

Tại di tích Phủ Na, theo ghi nhận của phóng viên, ngay từ ngoài cổng vào bên trong khu vực di tích, có hàng trăm người dân kinh doanh, bán hàng. Tùy đặc điểm của loại hình kinh doanh mà người bán được “phân lô” khác nhau. Nhiều người bán hàng tại đây cho biết: Họ phải trả phí cho ban quản lý di tích để được phép kinh doanh. Và mức phí thì không giống nhau. Đó có thể là vài chục nghìn cho những mẹt hàng bé kiểu “buôn thúng bán mẹt” và lên đến vài triệu đồng cho những quầy hàng to lớn, chiếm diện tích hơn. Phải chăng vì vậy mà những trò cờ bạc trá hình, buôn bán chộp giật cứ thản nhiên công khai hoạt động.

Nói về những hình ảnh không đẹp ngang nhiên tồn tại ở di tích Phủ Na, ông Hoàng Ngọc Sơn - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Du (Như Thanh), đồng thời là thành viên BQL di tích trong thời điểm lễ hội cho rằng: Những trò cờ bạc trá hình, buôn bán, kinh doanh gây ảnh hưởng tới hình ảnh và môi trường lễ hội, khiến du khách bức xúc đã được BQL dẹp bỏ ngay từ ngày mùng 2 tết!

Nhưng thực tế lại hoàn toàn khác. Đến ngày mùng 5 tết, hàng nghìn du khách đến Phủ Na vẫn không khỏi bức xúc khi các “tệ nạn” cứ ngang nhiên bủa vây di tích. Trong khi đó, tại di tích những ngày cao điểm luôn có sự hiện hiện của cán bộ ban quản lý.

Cùng với đó, ông Sơn cũng trao đổi với phóng viên về những quyết tâm sẽ cải thiện môi trường di tích, lễ hội trong thời gian tới của chính quyền địa phương. Đó có thể xem là tín hiệu vui. Dẫu vậy, chúng tôi lại chợt nhớ đến những “lời hứa” trước mỗi mùa lễ hội diễn ra. Thiết nghĩ, điều dư luận, người dân mong mỏi là sự chuyển biến tích cực hướng đến xây dựng một môi trường lễ hội văn minh, lành mạnh chứ không phải những lời hứa hay sự ngụy biện.

Để xây dựng hình ảnh đẹp tại di tích mùa lễ hội thì rất cần sự quyết liệt và mạnh tay của cơ quan quản lý.

Đến những điều được - mất

Đó có lẽ là lý do mà trong mùa lễ hội năm nay, các di tích trọng điểm trên địa bàn huyện Vĩnh Lộc: Chùa Tường Vân; chùa Thông- động Hồ Công... nhận được nhiều lời khen từ phía người dân và du khách về môi trường di tích mùa lễ hội đầu năm.

Cũng dễ nhận ra, với những di tích lớn thu hút hàng vạn lượt du khách đến trong dịp đầu xuân trên địa bàn tỉnh thì việc thu phí để người dân kinh doanh, bán hàng hẳn sẽ mang lại nguồn thu không nhỏ. Nguồn thu đó có thể giải quyết được không ít khó khăn của địa phương nếu chỉ nhìn trên góc độ kinh tế.

Dẫu vậy, người ta cũng nhìn thấy sự “nhếch nhác” từ việc rác thải được xả tùy tiện, số lượng lớn... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường lễ hội. Đến Phủ Na dịp đầu xuân, thật khó để gật đầu hài lòng về một không gian lễ hội chốn tâm linh.

Và, ấn tượng về Phủ Na trong lòng hàng vạn du khách trong, ngoài tỉnh khi về Phủ Na chắc hẳn không thể đẹp! Nhắm mắt và tự hỏi: Khi rời đi, người ta sẽ nhớ gì về Phủ Na? Liệu còn mấy ai nhận ra cảnh đẹp trời ban của nơi này khi mà sự “nhếch nhác” dường như đã làm lu mờ tất cả.

Câu hỏi đặt ra là, tại sao những hình ảnh không đẹp nơi lễ hội chốn tâm linh đó cứ tái diễn qua mỗi mùa. Để dường như người ta phải tặc lưỡi chấp nhận: đã lên Phủ Na, thì đương nhiên phải có ăn mày, ăn xin, móc túi, trộm cắp, kinh doanh buôn bán, cờ bạc trá hình... Một “điệp khúc buồn” diễn ra trong thời gian dài nhưng dường như vẫn chưa có lời giải thích đáng trong công tác quản lý.

Với hàng trăm di tích, lễ hội lớn nhỏ trên địa bàn tỉnh được duy trì, phục dựng là minh chứng quan trọng về truyền thống lịch sử, sự phong phú, đa dạng trong đời sống văn hóa tín ngưỡng tinh thần của nhân dân tự ngàn đời. Đó là tài sản quý giá mà chúng ta được thừa hưởng và có nhiệm vụ bảo tồn, phát huy. Văn hóa lễ hội tưởng chừng là điều đơn giản song lại có sức ảnh hưởng, chi phối rất lớn đến đời sống và ứng xử của con người hiện đại. Đến chốn tâm linh để cầu mong những điều an nhiên, thanh thản trong tâm, để tạm quên đi những bon chen, tranh đua đời thường để hướng thiện. Bởi vậy, nếu người ta cứ đưa ra những lý do để ngụy biện cho những hạn chế, thiếu sót... thì có thể đến một lúc, những giá trị văn hóa chân chính, cốt lõi cũng sẽ bị bỏ quên.

Thu Trang