Tăng cường hợp tác quốc tế trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản Thành Nhà Hồ

(VH&ĐS) Ngày 27/6/2011, Thành Nhà Hồ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới đã mở ra những triển vọng, cơ hội mới về quan hệ hợp tác quốc tế trong công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Trong những năm qua, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ, với chức năng là đơn vị trực tiếp quản lý di sản đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh tăng cường mở rộng hợp tác với UNESCO và nhiều tổ chức quốc tế khác trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.

Theo đó, từ năm 2011 đến nay tỉnh Thanh Hóa đã chủ động tăng cường cơ chế pháp lý bảo vệ di sản, phối hợp với các chuyên gia quốc tế xây dựng Kế hoạch quản lý di sản Thành Nhà Hồ giai đoạn 2010 - 2030 với các giải pháp chiến lược ngắn hạn, dài hạn phục vụ công tác quản lý, bảo vệ cho toàn bộ khu di sản và vùng đệm phụ cận.

Hội thảo quốc tế xây dựng kế hoạch quản lý Di sản Văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ (năm 2010).

Thực hiện cam kết với Ủy ban di sản thế giới, năm 2013, tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với các chuyên gia Nhật Bản xây dựng Bản đồ vệ tinh kỹ thuật số sử dụng hệ thống thông tin toàn cầu (Map Gis) cho di sản Thành Nhà Hồ. Các phần mềm của Map Gis giúp tổ chức quản lý di sản trong diện tích 5.234ha. Thông qua Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, cán bộ quản lý các di sản và cộng đồng địa phương được tham gia nhiều khóa đào tạo nâng cao năng lực, góp phần vào công tác bảo tồn các di sản, nâng cao vị thế địa phương, quốc gia và gắn kết cộng đồng.

Cố PGS.TS Nishimura Masanari và các cộng sự khảo sát xây dựng bản đồ kỹ thuật số vệ tinh (MAP GIS) phục vụ công tác quản lý di sản.

Ngoài ra với nguồn tài trợ kinh phí từ quỹ Tín Thác Nhật Bản (từnăm 2011 - 2014) Thanh Hóa đã triển khai thực hiện 2 dự án: Trưng bày triển lãm “Di sản chung của chúng ta” nhằm giới thiệu, khám phá các di sản của 3 nước Việt Nam, Lào và Campuchia ngày 8/3/2013 và Dự án xây dựng phòng giáo dục chuyên đề “Cùng khám phá Thành Nhà Hồ được xây dựng như thế nào!” dành cho đối tượng các em học sinh trên địa bàn khu di sản. Đây là dự án nhằm giáo dục di sản cho thế hệ trẻ…

Từ đó, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng để chung tay bảo vệ di sản. Hai dự án này bước đầu đã đem lại những kết quả và ý nghĩa thiết thực không chỉ trong mối quan hệ hợp tác bền chặt giữa các khu di sản thế giới mà còn trong việc xây dựng mối quan hệ khăng khít giữa những nhà quản lý di sản và thế hệ các em học sinh.

Ngoài ra, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã phối hợp với các tổ chức quốc tế như Quỹ Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Quỹ TOYOTA FODATION, Qũy Tín Thác Nhật Bản... đưa cán bộ đi đào tạo tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Trung Quốc, Thái Lan... góp phần đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho khu di sản.

Năm 2014, với sự điều phối của Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, Trung tâm triển khai thực hiện Dự án “Trao máy ảnh cho người dân kể chuyện” tại Di sản Thành Nhà Hồ với mục đích gắn kết cộng đồng với những người làm công tác quản lý di sản. Đồng thời giúp cộng đồng địa phương nhận diện và lưu giữ cho đời sau những di sản văn hóa của cha ông để lại. Kết quả của dự án là cuộc trưng bày triển lãm ảnh với chủ đề “Sống trong lòng Thành Nhà Hồ” được khai mạc vào ngày 23/11/2014.

TS.Cristopher Young - Giám đốc Di sản Thế giới và chính sách quốc tế - Hội đồng Di sản Anh -Tư vấn Kế hoạch Quản lý di sản Thành Nhà Hồ.

Công tác hợp tác Quốc tế trong lĩnh vực tuyên truyền, quảng bá cũng được chú trọng. Trung tâm đã chủ động phối hợp với các tổ chức quốc tế trưng bày hình ảnh, tư liệu, hiện vật tại CHLB Đức với chủ đề "báu vật khảo cổ Việt Nam"; phối hợp với các tạp chí như Cutural Magazin (CANADA), kênh truyền hình CNN (Mỹ) giới thiệu về Thành Nhà Hồ; phối hợp với nhiếp ảnh gia quốc tế Geoff Steven (tổ chức OUR HERITAGE) chụp ảnh quảng bá di sản Thành Nhà Hồ tuyên truyền trên các kênh truyền thông quốc tế; tổ chức nhiều chương trình tình nguyện viên quốc tế tại khu di sản...

Đặc biệt, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã xây dựng các dự án kêu gọi sự hỗ trợ từ quốc tế. Gần đây nhất, phối hợp với chuyên gia Thụy Sỹ đã tiến hành khảo sát, nghiên cứu hiện trạng của Thành Nhà Hồ, từ đó đưa ra các giải pháp bảo tồn và xây dựng dự án đề nghị hỗ trợ quốc tế cho khu di sản. Hiện nay trung tâm đang phối hợp với Văn phòng UNESCO Hà Nội xây dựng dự án hỗ trợ Câu lạc bộ nghệ thuật vùng di sản hoạt động tại đình Đông Môn, xã Vĩnh Long, Vĩnh Lộc... Những hoạt động trên đã góp phần tuyên truyền, quảng bá hình ảnh di sản thế giới Thành Nhà Hồ tới bạn bè trong nước và quốc tế, cũng như nâng cao ý thức, hiểu biết của cộng đồng trong vấn đề bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Có thể nói, kết quả trong công tác hợp tác quốc tế tại khu di sản Thành Nhà Hồ thời gian qua đã có những bước tiến quan trọng và bước đầu đạt được những thành quả nhất định. Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản cũng đang gặp phải nhiều khó khăn như: Công tác thu hút nguồn tài chính từ quốc tế đểnghiên cứu, bảo tồn di sản còn hạn chế. Ngoài ra, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồcòn thiếu đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm, lao động có trình độ cao và trình độ ngoại ngữ khá. Hy vọng những mặt còn hạn chế trong thời gian tới sẽ sớm được quan tâm, khắc phục.

Hoàng Trang