Vì sao bảo tàng chưa nhiều khách? (Kỳ 5): Để khách du lịch đến bảo tàng cần sự vào cuộc của nhiều cấp, nhiều ngành

Những năm qua khi nhìn về bức tranh thực trạng hoạt động bảo tàng trên đất nước ta đều được nhìn nhận thông qua các cụm từ “đói khách” hay “chết lâm sàng”, lạc hậu và thiếu sức hấp dẫn,... Điều đó cho thấy sự bức xúc về hiệu quả hoạt động của nhiều bảo tàng nước ta hiện nay so với tiềm năng và yêu cầu của thời cuộc. Vậy làm thế nào để thu hút công chúng và du khách đến với bảo tàng thường xuyên, để bảo tàng khẳng định vai trò cần thiết không thể thiếu trong hệ thống các thiết chế văn hóa, giáo dục của xã hội. Để làm được điều đó ngoài sự nỗ lực của bảo tàng cần sự vào cuộc của nhiều cấp, nhiều ngành để góp phần thay đổi ý thức xã hội hướng công chúng và du khách chọn bảo tàng là điểm đến yêu thích.

Khi các cấp các ngành, quan tâm đưa ra những giải pháp căn bản để phát huy giá trị của bảo tàng để thu hút du khách, nhưng cốt lõi vẫn nằm ở cách làm của các bảo tàng hiện nay.

Khi các cấp, các ngành quan tâm

Nhìn về tình hình hoạt động của các bảo tàng Việt Nam nói chung, đặc biệt là việc thu hút công chúng đến với bảo tàng nói riêng, ngoài một số bảo tàng thu hút được khách tham quan trong và ngoài nước như Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Bảo tàng TP. HCM, Bảo tàng Phụ nữ... Tuy nhiên, còn rất nhiều bảo tàng trên đất nước ta hoạt động chưa hiệu quả bởi nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan tác động dẫn đến.

Chính từ thực trạng đa số các bảo tàng ở nước ta hiện nay gặp phải là “đói khách” hay “chết lâm sàng” thì cuối năm 2018 Bộ VHTTDL đã thông qua Đề án “Đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động bảo tàng gắn với phát triển du lịch”. Trong đó, tập trung nâng chất lượng công tác trưng bày; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa các hoạt động giáo dục, trải nghiệm, dịch vụ phục vụ khách tham quan và tăng cường quảng bá xúc tiến du lịch hướng đến tạo sự chuyển biến căn bản cả về nhận thức và hành động trong quá trình tổ chức hoạt động để các bảo tàng bắt kịp với xu thế phát triển của xã hội; thực sự trở thành trung tâm giáo dục thường xuyên về truyền thống yêu nước, ý thức giữ gìn, tôn vinh bản sắc văn hóa dân tộc...

Đề án cũng đưa ra các giải pháp thực hiện, như: Giải pháp về tăng cường quản lý, chỉ đạo, điều hành; Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực; Giải pháp về cơ chế, chính sách và tài chính; Giải pháp về tăng cường sự gắn kết hoạt động của các bảo tàng với các doanh nghiệp du lịch; Giải pháp về tuyên truyền; Giải pháp về đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Theo đó, đến năm 2021, các bảo tàng sẽ thu hút cơ bản số lượng khách tham quan bảo tàng hằng năm tăng bình quân 10% trong đó ưu tiên phát triển đối tượng khách là học sinh, sinh viên.

Theo ông Huỳnh Thanh Nhân - Giám đốc Sở VHTT TP. HCM cho biết: “Nhằm thu hút khách đến với các bảo tàng, Sở VHTT TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều giải pháp như tạo điều kiện cho các công ty lữ hành liên kết các bảo tàng để quảng bá hình ảnh của thành phố, đưa bảo tàng vào chương trình tham quan tại thành phố; tổ chức hội thi “Tìm hiểu về di tích lịch sử - văn hóa trên địa bàn TP Hồ Chí Minh”; khuyến khích các bảo tàng thường xuyên xây dựng, tổ chức các chuyên đề trưng bày hiện vật; kết hợp với công tác xã hội hóa hoạt động, tạo mối gắn kết với các nhà sưu tập tư nhân, giữa các tổ chức, bảo tàng trong và ngoài nước trong hoạt động trưng bày, sưu tầm... Đồng thời, xây dựng các chương trình giáo dục dành riêng cho học sinh, sinh viên, triển khai các chương trình giáo dục di sản văn hóa trong nhà trường, tại bảo tàng và di tích theo cách tiếp cận mới, tạo cho các em học sinh được trải nghiệm, tiếp thu được nhiều kiến thức về lịch sử, nội dung chương trình dễ học, dễ nhớ.

“Mặt khác, Sở VHTT hằng tháng hằng quý luôn có những công văn gửi đến Sở Du lịch và Trung tâm xúc tiến Du lịch TP. HCM yêu cầu phối hợp để giới thiệu, quảng bá nội dung hoạt động trọng tâm nổi bật của các bảo tàng đến các công ty du lịch nhằm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước dến tham quan bảo tàng” ông Nhân cho biết thêm.

Quan trọng ở cách làm

Ngoài sự quan tâm vào cuộc của các cấp, các ngành thì nhiều chuyên gia cho rằng các bảo tàng nói chung, muốn thực sự phát triển thì cần phải tạo được điểm nhấn với những sản phẩm du lịch độc đáo, kịp thời đưa thông tin đến các đơn vị lữ hành và cần có một lộ trình hợp tác cụ thể để có thể đưa bảo tàng trở thành một sản phẩm du lịch mới thu hút du khách.

Các bảo tàng cần phải đổi mới trưng bày và nâng cao hơn nữa hiệu quả, chất lượng hoạt động của mỗi khâu công tác bảo tàng. Đặc biệt, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phối hợp với các cơ quan truyền thông báo chí nhằm tuyên truyền, quảng bá các giá trị của di sản văn hóa đến gần hơn với công chúng.

Mặt khác, phải nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động thuyết minh hướng dẫn tại các bảo tàng và điểm tham quan di tích bằng cách tăng cường đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên du lịch và các thuyết minh viên tại các địa danh để đạt yêu cầu cao về trình độ, nhất là ngoại ngữ, cách giao tiếp ứng xử với khách.

Từ những giải pháp và sự quan tâm của các cấp, các ngành và sự nỗ lực chính từ các bảo tàng sẽ đưa bảo tàng gắn kết chặt chẽ hơn với du lịch. Để qua đó bảo tàng trở thành một sản phẩm du lịch đặc biệt về di sản văn hóa lịch sử góp phần mang lại lợi nhuận chung cho Bảo tàng và Du lịch.

Theo baodulich.net.vn