Cánh cửa mở ra đời sống tinh thần

Báo Văn hóa & Đời sống Thanh Hóa - cái tên gọi đã trở nên thân thuộc từ lúc nào không rõ. Gần mười năm là cộng tác viên thân thiết, nhưng hơn hết tôi là một người đọc mà có lẽ nếu thiếu đi tờ báo mỗi ngày tôi cũng mất đi một ô cửa trong đời sống tinh thần của riêng mình. Từ ô cửa thân yêu này mở cho tôi nhiều cánh cửa, nhiều cung đường mà tôi không có điều kiện thời gian và sức lực để đi đến, để tận mắt.

Cũng nhờ đó, tôi được trải nghiệm để dừng lại chiêm nghiệm những điều thú vị. những góc nhìn mở, những nỗi lòng được sẻ chia... Con đường quý báo đang đi là gần gũi và thân thuộc với con người. Mỗi trang báo như trang đời, tôi cứ như con cò trên cánh đồng mùa vụ để thỏa mãn những đường bay mênh mông bất tận. Ấy thế mà vẫn thân thuộc như chạm vào từng nhánh lúa để cảm nhận cái trĩu nặng nông sâu của con người. Cứ nói để chỉ muốn nói một điều rằng: tờ báo 30 năm qua đã làm được rất nhiều việc, đã chiếm được cảm tình và mến mộ của đông đảo bạn đọc, bạn viết đã lao động và không ngừng phát triển chứng tỏ được sự có ích, cần thiết, xứng đáng phục vụ con người.

Phản ánh sâu rộng những mối quan hệ, những vỉa tầng văn hóa, những hoạt động con người, bảo tồn phát huy di sản, tôn vinh các lĩnh vực phát triển kinh tế, giáo dục, thể dục thể thao, đồng hành thực sự với con người trên mọi nhịp sống thường nhật trong mối tương quan chặt chẽ quá khứ - hiện tại - tương lai... là nhiệm vụ hằng ngày mà tờ báo đặt ra. Bám sát những bước chân lên rừng, xuống biển. Từ đó phản ánh kịp thời, sinh động mang lại hiệu quả thiết thực là khích lệ con người vươn lên trong đời sống. Đặc biệt những loạt tin bài trên báo có nhiều bài đi vào những vấn đề thời sự nổi bật, những nỗi đau thân phận, những éo le cuộc đời, những bất cập, mâu thuẫn chưa được tháo gỡ mà tìm ra những giải pháp đích đáng.

Còn một điều không thể không khẳng định, bản sắc văn hóa, con người xứ Thanh được ưu tiên và đề cao tôn vinh. Hương sắc xứ Thanh đậm đặc, chất người quê Thanh đậm đặc khi ta đọc và cảm nhận Báo Văn hóa & Đời sống. Chẳng hạn hình ảnh người lính bộ đội cụ Hồ, Thiếu tá Vi Văn Nhất - phòng chống ma túy và tội phạm (BCH BĐBP Thanh Hóa) được tăng cường lên công tác tại Đồn Biên phòng Bát Mọt, đồng chí đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ phá án ma túy. Sự kiện này đã được tờ báo khắc họa sâu sắc, kịp thời, cảm động qua bài viết của Xuân Thủy, bài thơ của Phong Lan... Từ đây vẻ đẹp anh hùng, gan dạ của người lính quê Thanh thời bình trước họng súng quân thù được nhân lên. Sự biết ơn, nỗi đau, lòng cảm phục của nhân dân trào dâng trong trang viết. Sự đồng cảm với gia đình người chiến sĩ, liệt sĩ như những đợt sóng trào, giá trị nhân văn càng tỏa sáng, niềm tin con người với lực lượng vũ trang được lan tỏa.

Trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau trên, ô cửa tôi quan tâm nhiều hơn cả là mảng Văn học nghệ thuật trên Báo Văn hóa & Đời sống. Trong tiềm thức của tôi với tư cách là một người viết, Báo Văn hóa & Đời sống đã gắn bó từ những ngày tôi chập chững vào nghề. Cẩn thận, tỉ mỉ, chia sẻ và nâng niu là điều ban biên tập khiến tôi hào hứng khi nhấn chuột vào địa chỉ gửi bài baovhds@gmail. com. Khi đó được in một bài thơ, một bài phê bình tôi nhận báo biếu, nhuận bút thì sướng run lên. Cầm tờ báo trên tay, tôi quýnh quáng như đứa trẻ được nhận quà. Tôi đọc đi đọc lại bài của mình rồi đọc những trang bài của các tác giả khác. Điều làm tôi cảm động là mảng Văn học nghệ thuật được tờ báo trình bày trang trọng, đẹp mắt mà vẫn giữ nét mềm mại, bay bỗng như cánh cửa dẫn dụ tôi tiếp cận những giá trị nội dung. Là người gắn bó chuyên nghiệp với văn học nghệ thuật, tôi quý nể Ban biên tập cũng như tờ báo trên nhiều lĩnh vực khác nhau bởi sự linh hoạt, nhạy bén, thẩm mỹ và hiệu quả là phẩm chất họ làm nên giá trị tự thân và lan tỏa. Mà đến giờ mỗi lần nghĩ đến Báo Văn hóa & Đời sống trong tôi vẫn dấy lên những cảm xúc kỳ lạ về một địa chỉ báo tin cậy!

Lại nói về chức năng báo chí, quan trọng nhất là chức năng thông tấn. Vậy Báo Văn hóa & Đời sống đã xử lý thế nào để tác phẩm văn học nghệ thuật được đăng tải đều đặn với dung lượng hợp lý, đa dạng trên nhiều thể loại khác nhau. Sự hài hòa giữa hai chức năng thông tấn báo chí và dung lượng nghệ thuật đã làm cho tờ báo chững chạc mà không khô cứng. Sự mềm mại, uyển chuyển ấy đến rõ nét nhất ở các chuyên mục: Thơ, truyện ngắn, tản văn, giới thiệu sách, phê bình văn học, văn nghệ dân gian... Đặc biệt là những bài viết có hàm lượng khoa học cao, nhưng rõ nét chính kiến và năng lực cảm nhận của người viết là các bài phê bình về các cuốn sách văn hóa và văn học. Chân dung đời sống, lịch sử, văn hóa được hiện hữu trên một chiều kích mới khi nó được “thẩm” qua “những con mắt xanh”. Đó là điều không dễ khi khai thác bài từ cộng tác viên. Nhưng quý báo đã làm được.

Vậy công tác cộng tác viên đặc biệt là mảng văn học nghệ thuật ở Báo Văn hóa & Đời sống được chú trọng như thế nào? Vừa là người đọc, vừa làm quản lý về văn học nghệ thuật, tôi có điều kiện để tiếp xúc với nhiều người hoạt động trên lĩnh vực này. Đa số trong lực lượng cộng tác viên của quý báo là hội viên của Hội Văn học nghệ thuật. Trong đó chiếm phần nhiều họ là hội viên các hội chuyên ngành Trung ương như Hội Nhà văn, Hội Sân khấu, Hội Âm nhạc, Hội Văn nghệ dân gian, Hội Mỹ thuật của Việt Nam... Như vậy họ đã mang song hành một thương hiệu nhất định để làm “Tin, tín, tầm” cho mỗi một sự phản ánh. Các nhà văn, nhà thơ, các cây viết tiêu biểu như: Nguyễn Minh Khiêm, Huy Trụ, Vũ Thị Khương, Hà Thị Cẩm Anh, Viên Lan Anh, Cẩm Hương, Từ Nguyên Tĩnh, Vương Anh, Lê Đình Quỳ, Tạ Quang Bạo, Đỗ Chung, Phan Bảo, Cao Sơn Hải, Hoàng Anh Nhân, Phạm Tấn, Phạm Văn Tuấn, Hoàng Minh Tường... Hành trình 30 mươi năm cộng tác viên người còn, người đã về thiên cổ, nhưng bút tích họ in trong mỗi tờ báo như minh chứng về sự thịnh vượng mang yếu tố con người và thời gian. Còn rất nhiều cái tên xuất hiện trên tờ báo rất thường xuyên mà qua tác phẩm của họ tôi đọc được hơi thở hiện đại và cái hồn hậu của hồn xưa còn lưu luyến rõ. Đó là các nhà văn, nhà thơ Lê Văn Sự, Bùi Khắc Viên, Lê Khắc Tuế, Lê Đình Bằng, Nguyễn Thanh Xuyết, Đinh Ngọc Diệp, Đinh Thị Hường... Cũng không thể không kể đến những cây bút, cây cọ trẻ, những cây viết đến từ biên giới, con em đồng bào dân tộc, góp mặt cho tờ báo làm nên diện mạo mới như: Phong Lan, Xuân Thủy, Lê Đáng, Lê Hương, Bùi Xuân Tứ, Phạm Tiến Triều, Việt Hưng, Lê Hải Anh, Nguyễn Hiếu, Lê Thanh, Kiều Huyền... Một điều tôi cảm nhận được mà quý báo mang lại cho tôi chính là cái thần thái mỗi ngày, gắn với chủ đề hàng tháng mà những trang tản văn với cảm xúc cao, đạt đến độ chín của thăng hoa mà dẫn dắc người đọc vào những ngóc ngách, vỉa tầng của tâm hồn và cuộc sống đó là những tác phẩm như: Thèm về trú dưới vòm cây xưa, Nỗi nhớ tháng sáu, Đi để trở về, Những ngày cuối đông, Tháng chạp và những tờ lịch, Lặng lẽ đông về, Mưa phùn, Ký ức giao thừa... Đây có thể nói là những trang báo dạng này rất hay, tít bài gợi và minh họa đẹp. Còn nữa là những loạt bài vừa có giá trị về ngôn ngữ, tư tưởng, nghệ thuật vừa có ý nghĩa văn hóa lịch sử như: Năm mươi năm thực hiện di chúc Bác - những giá trị mang tính thời đại..., Triển lãm “Mưa nguồn” của họa sĩ Đỗ Chung, Hát khặp của đồng bào người Thái Thanh Hóa... giàu giá trị nhân văn sâu sắc.

Khó để nói hết về một tờ báo mà tuổi đời, tuổi nghề đã ba mươi năm, nhưng tôi có đôi điều cảm nhận nho nhỏ mong góp một chút tinh thần tốt đẹp cổ vũ tờ báo trong hành trình tương lai. Cảm ơn Ban Biên tập Báo Văn hóa và Đời sống đã đồng hành cùng sáng tạo nghệ thuật với những người viết, kịp thời tuyên truyền, phản ánh những bức tranh muôn màu, những cánh đồng cảm xúc. Dẫu con đường ta đi chưa bao giờ chỉ có hoa hồng... nhưng tờ báo đã thực sự là diễn đàn tin cậy gắn kết Người viết - Ban Biên tập - Bạn đọc.

Nhà văn Thy Lan

(TBT Tạp chí Xứ Thanh)