Lòng yêu nước, thương dân của Bác tỏa sáng trong thi ca

“Yêu Bác để lòng ta trong sáng hơn/ Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi” (Tố Hữu). Lời thơ ấy đã nói lên tình cảm và nguyện ước của mỗi chúng ta. Bác Hồ là hiện thân của cái Đẹp cao cả dành trọn cuộc đời mình vì nước vì dân.

Lòng yêu nước, thương dân cứ thôi thúc trái tim và bầu nhiệt huyết sục sôi tuổi trẻ. Ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành từ cảng Nhà Rồng rời Tổ quốc. Những dòng cảm xúc và tứ thơ Chế Lan Viên cứ lay động trong tâm thức hàng triệu thế hệ: Đất nước đẹp vô cùng nhưng Bác phải ra đi/ Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác/ Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất/ Bốn phía nhìn không bóng một hàng tre (Người đi tìm hình của nước).

Vẻ đẹp giản dị mà vĩ đại của Bác đã đi vào cuộc sống của con người Việt Nam vớibao điều để nhớ, để tự hào và dân tộc Việt Nam luôn nhận thấy “tình Bác sáng đời ta”, luôn hiểu rằng “ta bên Người, Người tỏa sáng cho ta”. Chân dung của Bác được Tố Hữu thể hiện trong nỗi nhớ của đồng bào Việt Bắc: Nhớ ông cụ mắt sáng ngời/Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường/NhớNgười những sáng tinh sương/Ung dung yên ngựa trên đường suối reo/Nhớ chân Người bước lên đèo/Người đi rừng núi trông theo bóng Người (Việt Bắc).

Đối với người miền Trung, lời bài hát “Miền Trung nhớ Bác” của nhạc sĩ Thuận Yến như đã đại diện nhân dân thể hiện tình cảm dạt dào, sâu nặng của đất và người miền Trung đối với Bác Hồ kính yêu: Chúng con sinh ra khi nước còn chia cắt/ Nỗi nhớ Bác Hồ dằng dặc đêm miền Trung... Trời miền Trung mưa tuôn nắng cháy/ Đất quê tôi đưa Bác suốt dặm trường/ Để bây giờ đất gọi mãi nhớ thương...

Đối với đồng bào Tây Nguyên, hình tượng Bác Hồ và lý tưởng cách mạng của Bác đối với đồng bào Tây Nguyên được ẩn dụ bằng rất nhiều hình tượng. Ngoài những biểu tượng "hoa đỏ", "ông sao miền Bắc"... còn là "phương mặt trời mọc", "nước nguồn miền Bắc"...trong những lời thơ, lời ca nổi tiếng từ lúc bấy giờ: "...Em hỏi cây kơ-nia:/ - Gió mày thổi về đâu?/ Về phương mặt trời mọc!/ Mẹ hỏi cây kơ-nia:/ - Rễ mày uống nước đâu?/ - Uống nước nguồn miền Bắc!/ Con giun sống nhờ đất/ Chim phí sống nhờ rừng/ Em và mẹ nhớ anh/ Uống theo nguồn miền Bắc/ Như gió cây kơ-nia/ Như bóng cây kơ-nia"... (Bóng cây kơ-nia- Ngọc Anh).

Còn đối với miền Nam, trong cảnh đất nước tạm thời chia cắt, bà má miền Nam đã gửi ra dâng Bác “gói đất miền Nam” với nghĩa tình thủy chung son sắt: “Đất này mảnh đất quê hương/Cùng chung máu thịt giang sơn Lạc Hồng/Xin dâng Cụ cả tấm lòng/Cụtin ở bức thành đồng miền Nam” (Gói đất miền Nam- Xuân Miễn). Từ chiến trường miền Nam, Thu Bồn đã Gửi lòng con đến cùng Cha để thắp nén hương viếng Bác: “Hẳn trong đôi mắt sáng ngời/Vẫn nguyên vẹn một khoảng trời phương Nam/Con qua Cẩm Lệ sông Hàn/Ngũ Hành Sơn đứng mơ màng bóng Cha”(Gửi lòng con đến cùng Cha). Viễn Phương đã bày tỏ nỗi đau thương vô hạn, và khát vọng mãi mãi bên Người của đồng bào miền Nam: “Mai về miền Nam thương trào nước mắt/Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác/Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây/Muốn làm cây tre trung hiếu chốn nàỳ”(Viếng lăng Bác).

Tháng 5 về, nhớ về ngày sinh của Bác, và 50 năm thực hiện Di chúc của Bác, lối sống giản dị, gần gũi với nhân dân, trọng dân, thương dân. Một nếp nhà sàn nhỏ bằng gỗ, một đôi dép lốp cao su, hai bộ quần áo vải kaki bạc màu và chỉ một ham muốn, một ham muốn suốt đời sao cho dân ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành: “Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị/ Màu quê hương bền bỉ đậm đà?... Nơi Bác ở: sàn mây vách gió/ Sáng nghe chim rừng hót sau nhà/Đêm trăng một ngọn đèn khêu nhỏ/Tiếng suối trong như tiếng hát xa/ Còn đôi dép cũ mòn quai gót/ Bác vẫn thường đi giữa thế gian?...(Sáng tháng năm- Tố Hữu).

“Bác đi Di chúc giục lòng ta”, cuộc đời ta luôn có Bác dẫn đường, tên Người đã trở thành niềm tin và dũng khí, tên Người giục bước chúng con. Hình ảnh Bác luôn vẫy gọi chúng ta tiến lên phía trước. Người chiến sĩ vượt Trường Sơn muôn vàn gian truân thử thách vẫn như thấy đây là con đường “Bác mới đi qua”, “Bác đã đến nơi này”. Trong bài thơ “Đêm Trường Sơn nhớ Bác”, Nguyễn Trung Thu đã viết: “Đêm Trường Sơn/Chúng cháu nhìn trăng, nhìn cây/Cảnh khuya như vẽ/Bâng khuâng chúng cháu nghĩ/ Bác như đã đến nơi này/... Đêm Trường Sơn chúng cháu dồn chân bước/Con đường Bác mới đi qua”.

Bác ra đi không mang theo gì cả mà để lại nguồn sáng của lẽ sống lớn cho đời ta thêm hạnh phúc. Từ sựcảm nhận sâu sắc đó, Việt Phương khẳng định: “Mỗi chồi non tạc theo hình Bác/Tinh cầu ta thành trái đất niềm vui”.

Nguyễn Văn Thanh