Đội tuyển Brazil gian nan tìm lại bản sắc

Trong các đội tuyển bóng đá quốc gia trên thế giới, Brazil có lẽ là đội bóng được nhiều cổ động viên trung lập yêu mến hơn cả bởi họ luôn có những cá nhân xuất sắc cùng lối chơi kỹ thuật đẹp mắt. Chẳng thế mà từ lâu bóng đá Brazil đã được coi là hình mẫu. Người ta hay nói “Brazil của châu Âu” hay “Brazil phiên bản 2” là để ca ngợi bóng đá Nam Tư xưa hay đội bóng nào đó làm gần được như Brazil bản gốc. Thế nhưng, hơn 20 năm nay, bóng đá Brazil dần nhạt nhòa bản sắc.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Đến thời điểm hiện tại, đội tuyển Brazil là đội bóng duy nhất từng tham dự tất cả các vòng chung kết bóng đá thế giới (World Cup), kể từ lần đầu tiên tổ chức năm 1930. Họ cũng là đội bóng giàu thành tích nhất tại sân chơi danh giá này với 5 lần vô địch thế giới vào các năm 1958, 1962, 1970, 1994, 2002. Đội tuyển đầu tiên 3 lần, 4 lần, rồi 5 lần vô địch thế giới đều là Brazil (hiện chỉ có hai đội tuyển Italia và Đức bám đuổi Brazil với 4 lần đăng quang). Song lần gần nhất đội bóng xứ Samba giành ngôi quán quân cách đây đã 22 năm và trên bảng xếp hạng mới nhất vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ, thầy trò huấn luyện viên (HLV) Dorival Junior đứng thứ 5/10 - một vị trí vẫn được tham dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh 2 năm tới nhưng đã cho thấy đội tuyển Brazil sa sút quá nhiều so với chính họ cách đây không lâu.

Vậy sự sa sút này là do xứ Samba thiếu tài năng hay bởi lý do nào khác? Như chúng tôi từng đề cập trong một bài viết cách đây không lâu, bóng đá thế giới gần hai mươi năm qua là kỷ nguyên của 2 ngôi sao Cristiano Ronaldo (Bồ Đào Nha) và Lionel Messi (Argentina). Brazil sau thời Kaka (2007) đến tận năm 2023, không có cầu thủ nào đoạt danh hiệu Quả bóng Vàng thế giới nhưng họ vẫn có những gương mặt nằm trong Top 5 như Neymar; rồi các cầu thủ mà hầu như đội bóng nào cũng muốn có, như: Dani Alves, Casemiro, Thiago Silva, Fabinho... Ấy thế nhưng ngoài tài năng cá nhân thì bóng đá là môn chơi tập thể với 11 con người trên sân, 11 - 12 con người nữa trên băng ghế dự bị. 11 vị trí trên sân đòi hỏi sự tuân thủ đấu pháp, kỷ luật chiến thuật, thi đấu ăn ý, “nhắm mắt cũng chuyền bóng đúng đồng đội”, đặt lợi ích tập thể lên trên những toan tính cá nhân và nhất là phải có một HLV trình độ, bản lĩnh mới thuyết phục được các “ông sao”. Ít nhất trong mười năm qua, tuyển Brazil thiếu một HLV danh vọng, đúng tầm, truyền được cảm hứng chơi bóng cho các vị trí trên sân. Các cầu thủ khoác áo đội tuyển Brazil dù không có biểu hiện gì hé lộ giữa họ đang tồn tại mâu thuẫn hay chuyện mất đoàn kết nào đó nhưng sự thiếu kết dính, thăng hoa là điều có thể quan sát được! Chưa hết, ngoài Neymar thì rất ít cầu thủ thể hiện được phẩm chất kỹ thuật như thế hệ Ronaldo (Luís Nazário de Lima), Rivaldo, Ronaldinho, Kaka... Thậm chí, phần nhiều “ngấm” lối chơi thực dụng, ưa thể lực, không ngại va chạm của bóng đá châu Âu khiến người hâm mộ không còn nhận ra “chất” Brazil.

“Sóng Trường Giang lớp sau đè lớp trước”. Khi Neymar dính chấn thương nặng phải nghỉ thi đấu dài ngày thì Brazil có ngay tiền đạo trẻ Vinicius rực sáng trong màu áo câu lạc bộ (CLB) Real Madrid (Tây Ban Nha) với 24 bàn thắng, 11 đường chuyền kiến tạo sau 39 lần ra sân. Đương nhiên, đội tuyển quốc gia không phải CLB nhưng phong độ cao của Vinicius đã đem lại những hy vọng (Vinicius đang là gương mặt sáng giá nhất cho danh hiệu Quả bóng Vàng 2024). Và ngoài Vinicius, Brazil còn Rafinha, Rodrygo... nhất là bộ ba cầu thủ tuổi “teen”: Endrick, Estevao, Vitor Roque.

Endrick 18 tuổi, vừa chuyển đến CLB Real Madrid và đã phần nào chứng tỏ được giá trị bản thân trong màu áo đội bóng mới cũng như đội tuyển quốc gia (ghi bàn vào lưới đội tuyển Anh và Tây Ban Nha trong 2 trận giao hữu của Brazil). Estevao cũng mới 18 tuổi, cách đây không lâu được CLB Chelsea (Anh) ký hợp đồng với giá 34 triệu bảng - một con số “khủng”, nói lên tài năng đầy hứa hẹn của một gương mặt trẻ. Lớn hơn Endrick và Estevao chỉ 1 tuổi, Vitor Roque đang trải qua những tháng ngày đáng nhớ trong màu áo Barcelona, Real Betis (Tây Ban Nha).

Hơn hai mươi năm không thành tích ở đấu trường World Cup và nhạt nhòa bản sắc là một khoảng thời gian tương đối dài đối với đội tuyển Brazil. Các tài năng bóng đá của họ như “những bông hoa vẫn cứ nở đúng mùa” nhưng sử dụng các cầu thủ và chọn lối chơi như thế nào cho phù hợp lại không đơn giản. Có lẽ trước mắt, người Brazil chưa nghĩ đến một HLV danh vọng, đúng tầm mà chỉ cần một “thợ hàn” giỏi, biết bít, trám các kẽ hở và hàn gắn các vị trí trên sân thành một khối thống nhất. HLV nào làm được điều đó thôi, dù chưa phục hồi được bản sắc của một nền bóng đá giàu thành tích cũng rất đáng khen vì sẽ biến đội tuyển xứ Samba thành một tập thể vững mạnh!

THANH HÀ (CTV)