Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh bậc THCS

Lứa tuổi bậc THCS là thời điểm các em bước vào quá trình định hình nhân cách, thay đổi và phát triển mạnh mẽ về thể chất, sức khỏe và tâm, sinh lý. Việc trang bị kiến thức, kỹ năng sống (KNS) không chỉ giúp học sinh vượt qua khủng hoảng tuổi dậy thì mà còn góp phần hình thành năng lực, tư duy phản biện giao tiếp, thích nghi với môi trường học tập, xã hội.

“Tiếp lửa truyền thống, kể chuyện lịch sử” là chương trình ngoại khóa giao lưu mang ý nghĩa to lớn, giúp các em học sinh thêm tự hào về truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm của thế hệ ông cha (ảnh chụp tại Trường THCS Lý Tự Trọng, phường Hạc Thành).

Với mong muốn giáo dục cho học sinh những kỹ năng cơ bản, cần thiết, hướng tới hình thành những thói quen tốt, chủ động xử lý linh hoạt các tình huống trong học tập, cuộc sống, những năm qua, các cơ sở giáo dục bậc THCS trong tỉnh đã xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện giáo dục KNS với nhiều hình thức đa dạng, sáng tạo: Lồng ghép, tích hợp trong các môn học, qua các hoạt động giáo dục trải nghiệm, hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt dưới cờ... Trong đó, tập trung rèn luyện cho các em các kỹ năng quyết định và giải quyết vấn đề; kỹ năng giao tiếp, ứng xử với các tình huống xảy ra trong học tập và sinh hoạt thường ngày; kỹ năng hợp tác, làm việc theo nhóm, tự nhận thức và đánh giá bản thân...

Thầy giáo Lê Thanh Vũ, Phó hiệu trưởng Trường THCS Đông Cương (phường Hàm Rồng), cho biết: Ở lứa tuổi này, các em quan tâm nhiều hơn đến bản thân, biểu hiện nhu cầu tự đánh giá, so sánh mình với người khác. Đây là giai đoạn đầy thử thách và biến động trong sự phát triển của mỗi cá nhân khi các em dễ xúc động, dễ bị kích động, vui buồn đan xen lẫn lộn, quá trình hưng phấn thường mạnh hơn quá trình ức chế, không tự kiềm chế được bản thân dẫn đến tiềm ẩn những hệ quả không như mong muốn. Thực tế cho thấy, hiện nay việc giáo dục KNS rất cần thiết trong bối cảnh xuất hiện hiện tượng ngày càng nhiều học sinh đánh nhau, nghiện game, thiếu kỹ năng tự bảo vệ bản thân...

Những năm học qua, Trường THCS Hoằng Trung (xã Hoằng Phú) đã triển khai, lồng ghép, tích hợp giáo dục KNS vào nội dung bài giảng chính khóa qua nhiều môn học cũng như phối hợp với công an phường tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ năng phòng chống đuối nước, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ, bạo lực học đường, phòng chống tác hại ma túy... để tuyên truyền, giáo dục pháp luật, hành vi, giúp các em có kiến thức, cách xử lý tình huống nguy hiểm. Thầy cô nhà trường cũng thường xuyên phổ biến, hướng dẫn về những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, ứng xử có văn hóa trong nhà trường cũng như ở gia đình và đối với cộng đồng.

Học sinh Trường THCS Đông Cương (phường Hàm Rồng) trải nghiệm thực tế tại một số di tích cách mạng trên địa bàn.

Em Lê Thị Hải, học sinh lớp 9A4 Trường THCS Nhữ Bá Sỹ (xã Hoằng Hóa), cho biết: Bên cạnh tham gia các chủ đề, chủ điểm theo từng tháng, em còn được hướng dẫn, thực hiện các KNS về tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, lập kế hoạch chi tiêu cá nhân và quản lý tài chính gia đình, tham gia các hoạt động thể dục thể thao, giáo dục định hướng nghề nghiệp, tham quan, trải nghiệm các di tích, danh thắng, trồng cây, vệ sinh môi trường... Thông qua các hoạt động, chúng em sống có trách nhiệm, biết chăm sóc sức khỏe bản thân, biết lắng nghe và chia sẻ, đồng thời học cách đối mặt với những thử thách trong cuộc sống một cách tự tin và bình tĩnh.

Đối với em Nguyễn Việt Khang, học sinh lớp 8A7, Trường THCS Lý Tự Trọng (phường Hạc Thành) được tham gia tiết sinh hoạt chuyên đề KNS về chương trình giao lưu “Tiếp lửa truyền thống, kể chuyện lịch sử”, giúp em học được rất nhiều điều bổ ích, từ những bài học được truyền lại từ các nhân chứng lịch sử, các cựu chiến binh, thầy cô. Qua chương trình đã góp phần để mỗi học sinh chúng em hiểu hơn về ý chí kiên cường, tinh thần bất khuất của thế hệ ông cha trong quá trình đấu tranh dựng nước, giữ nước, từ đó có thêm niềm tin, động lực, tinh thần học tập, rèn luyện và cháy lên khát vọng cống hiến cho cộng đồng, đất nước.

Thuộc loại hình trường chuyên biệt, ngoài nhiệm vụ dạy văn hóa, thầy cô Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Quan Sơn (xã Quan Sơn) còn có nhiệm vụ nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục toàn diện học sinh. Do các em chủ yếu là con em vùng đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế, địa lý khó khăn, khả năng phát triển các kỹ năng còn hạn chế. Với mong muốn giúp các em có thêm nhiều KNS cơ bản để hòa nhập với đời sống hiện đại, những năm qua, nhà trường đã triển khai xây dựng kế hoạch tổ chức đa dạng nội dung, theo các chủ đề phù hợp với từng tháng. Thầy Lê Duy Dũng, hiệu trưởng nhà trường cho biết: Thông qua các buổi học ngoại khóa về các chuyên đề kiến thức cần thiết như sức khỏe, giới tính vị thành niên, vệ sinh học đường, an toàn giao thông, phòng chống thiên tai; các hình thức sinh hoạt câu lạc bộ học tập, thể thao, văn nghệ... góp phần giúp các em được rèn luyện các kỹ năng cơ bản.

“Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 chú trọng giáo dục KNS cho học sinh với mong muốn các em biết vận dụng kiến thức, trải nghiệm thực tế để giải quyết các tình huống trong học tập và cuộc sống. Song song với công tác giáo dục về văn hóa, đạo đức, lối sống, các cơ sở giáo dục đã quan tâm thực hiện công tác giáo dục KNS cho học sinh bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp với lứa tuổi, tâm sinh lý của các em. Để hoạt động giáo dục KNS thực sự đi vào nền nếp, đạt hiệu quả thiết thực, rất cần sự chung tay phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - xã hội...”, ông Cao Đăng Dương, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội, UBND xã Thọ Xuân bày tỏ quan điểm.

Bài và ảnh: Trung Lê