Sáp nhập các đơn vị hành chính: Thời cơ mới để phát triển

Năm 2019 đã trôi qua với đầy ắp các sự kiện nổi bật của tỉnh Thanh Hóa và một trong những sự kiện thành công lớn được ghi nhận là hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã. Thanh Hóa cũng là địa phương đi đầu trong cả nước về vấn đề này.

Sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã góp phần phục vụ người dân tốt hơn.

Chủ động đi trước đón đầu

Thực hiện Nghị quyết số 37 của Bộ Chính trị cũng như Nghị quyết số 653 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đặt ra mục tiêu phải thực hiện trong giai đoạn 2019 - 2021, xác định khối lượng xã sắp xếp rất lớn, trong khi tháng 3/2020 bắt đầu chuẩn bị đại hội Đảng bộ cấp xã, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động trong mọi công việc. Ngay từ giai đoạn Bộ Nội vụ mới khảo sát xây dựng đề án để báo cáo Bộ Chính trị ra Nghị quyết số 37, và trong khi Bộ Chính trị khảo sát, xây dựng hoàn thiện đề án và lấy ý kiến ở Sở Nội vụ, UBND, Thường trực các tỉnh, Thanh Hóa đã có sự chuẩn bị kỹ càng về vấn đề này.

Để tạo thuận lợi cho các địa phương triển khai kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, thời gian qua công tác hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ đã được các sở, ngành triển khai thực hiện kịp thời. Về cách đặt tên gọi mới, hướng dẫn việc tập trung vào cách đặt tên dựa trên truyền thống lịch sử của địa phương. Trường hợp các xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) sáp nhập lại với nhau thực hiện rà soát, đánh giá lại các tiêu chí NTM để duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí; trường hợp xã chưa được công nhận đạt chuẩn NTM, sáp nhập với xã được công nhận đạt chuẩn NTM thì trước khi sáp nhập, thực hiện rà soát tổng thể, đánh giá mức độ đạt chuẩn các tiêu chí NTM theo Quyết định số 1415 ngày 3/5/2017 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc ban hành bộ tiêu chí NTM tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2017 - 2020 để làm cơ sở xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện hoàn thành các tiêu chí NTM theo quy định...

Linh hoạt trong cách làm

Thọ Xuân là huyện có số lượng đơn vị cấp xã sáp nhập nhiều nhất tỉnh Thanh Hóa với 20 xã, thị trấn. Theo ông Lê Văn Tiến - Trưởng ban Tổ chức Huyện ủy cho biết: Xác định số lượng xã sáp nhập lớn chúng tôi sẽ có những khó khăn trong cách làm. Về tên gọi, để tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân thì huyện đã tập trung xây dựng phương án sắp xếp trên cơ sở các yếu tố về lịch sử truyền thống, điều kiện về địa lý tự nhiên, kết cấu hạ tầng kết nối giữa các xã có liên quan với nhau, từ đó để xây dựng phương án. Huyện tranh thủ ý kiến của Chi hội Lịch sử Thọ Xuân - Yên Định để xác định yếu tố lịch sử, xem xét những xã này trước đây từ những xã nào tách ra, trên cơ sở xây dựng phương án, lấy ý kiến của cán bộ, đảng viên và nhân dân lựa chọn cho phù hợp. Nếu các xã không có tính lịch sử thì có thể lấy tên của 2 đơn vị, cố gắng vẫn giữ chữ Thọ hoặc Xuân.

Tại huyện Quảng Xương, ông Nguyễn Hải Đăng - Phó phòng Nội vụ cho biết: Khi mới bắt tay vào triển khai sắp xếp các xã, vẫn còn tâm tư của một bộ phận nhân dân về đặt tên xã mới, như khi sáp nhập xã Quảng Vọng với xã Quảng Phúc, phương án lấy tên đơn vị hành chính mới là Quảng Phúc thì một số người dân ở Quảng Vọng chưa thống nhất. Tuy nhiên trên cơ sở hướng dẫn của tỉnh, huyện luôn xác định việc đặt tên xã mới phải dựa trên tư liệu lấy trong Dư địa chí huyện, Lịch sử Đảng bộ huyện và quan trọng cán bộ làm công tác tuyên truyền phải nắm rõ lịch sử Quảng Vọng trước đây được tách từ Quảng Phúc.

Cùng với đó nhiệm vụ hết sức quan trọng được tỉnh luôn quan tâm là bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách dôi dư. Một số giải pháp căn bản được UBND tỉnh Thanh Hóa đưa ra tại Quyết định số 1649 để định hướng các địa phương căn cứ thực hiện trong giai đoạn từ nay đến năm 2025 như: Bố trí, sắp xếp đến các đơn vị cấp xã còn thiếu; tiếp nhận, bố trí làm công chức cấp xã; tuyển dụng làm công chức cấp huyện; tuyển dụng làm viên chức ở đơn vị sự nghiệp; nghỉ hưu theo quy định; thực hiện tinh giản. Tại kỳ họp thứ 9, HĐND tỉnh khóa XVII đã thông qua nghị quyết về việc ban hành chính sách hỗ trợ đối với cán bộ, công chức, người hoạt động không chuyên trách cấp xã, viên chức trạm y tế cấp xã dôi dư do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh...

Ngày 1/12/2019 các tổ chức chính trị - xã hội được kiện toàn và ra mắt; 100% nhân sự ứng cử các chức danh chủ chốt của HĐND và UBND theo giới thiệu của ban thường vụ huyện, thị, thành ủy với số phiếu cao. HĐND và UBND của các đơn vị hành chính mới chính thức hoạt động từ ngày 1/12/2019, đảm bảo sự thông suốt, liên tục trong hoạt động chỉ đạo, điều hành, quản lý của chính quyền cơ sở. Công tác thống kê, kiểm kê, chuẩn bị hồ sơ, tài liệu phục vụ công tác bàn giao, tiếp nhận được các địa phương chủ động thực hiện kịp thời. Từ ngày 1/12/2019, con dấu mới được chính thức sử dụng để phục vụ cho lãnh đạo, điều hành, quản lý ở địa phương.

Qua hơn một tháng, không khí làm việc tại các đơn vị hành chính mới sáp nhập trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa diễn ra nghiêm túc, hiệu quả, đặc biệt là bộ phận tiếp dân và giải quyết thủ tục hành chính. Ông Lê Chí Tuấn - Chủ tịch UBND xã Xuân Sinh, huyện Thọ Xuân phấn khởi cho biết: Những ngày đầu sau sáp nhập xã Xuân Quang và Xuân Sơn, lấy tên xã mới là xã Xuân Sinh, toàn thể cán bộ, công chức đều phấn khởi. Mặc dù còn khó khăn về cơ sở làm việc, tuy nhiên để không ảnh hưởng đến công việc chung, xã đã bố trí nơi giao dịch làm việc ở xã Xuân Sinh; bộ phận thống kê và tư pháp tiếp nhận hồ sơ ở xã Xuân Quang cũ. Đến thời điểm này đã ổn định làm việc và nhân dân rất hài lòng về thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ nơi đây.

Bài học kinh nghiệm

Chia sẻ kinh nghiệm sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Xuân Thủy - Giám đốc Sở Nội vụ chia sẻ: Từ thực tiễn thực hiện trong thời gian qua có một số yếu tố để việc sắp xếp đơn vị hành chính được thuận lợi, đó là phải bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ; cách làm phù hợp, chặt chẽ, thận trọng, hiệu quả, chắc chắn; phù hợp với quy hoạch tổng thể, yêu cầu phát triển. Bảo đảm ổn định chính trị - xã hội, không gây xáo trộn lớn; bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất của cấp ủy đảng; quá trình thực hiện phải có kế hoạch, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, tổ chức liên quan; thời gian, lộ trình thực hiện cụ thể.

Bên cạnh đó gắn sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã với việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Phát huy hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội; nâng cao đời sống nhân dân, giữ vững quốc phòng an ninh, chính trị và trật tự, an toàn xã hội; không ảnh hưởng nhiều đến sản xuất, kinh doanh và cuộc sống của nhân dân. Cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Coi trọng và làm tốt công tác tuyên truyền; kiên trì vận động, thuyết phục, tạo sự thống nhất cao trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận ủng hộ của nhân dân. Phải căn cứ theo các nguyên tắc, tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số; đồng thời phải chú trọng cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, điều kiện địa lý - tự nhiên, cộng đồng dân cư và yêu cầu bảo đảm quốc phòng an ninh, chính trị, trật tự xã hội. Trong quá trình thực hiện phải đồng thời giải quyết chế độ chính sách hợp lý cho cán bộ, công chức, viên chức có liên quan và có lộ trình bố trí, sắp xếp để bảo đảm đúng số lượng quy định, ông Nguyễn Xuân Thủy cho biết thêm.

Sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã thực sự đi vào cuộc sống được đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đón nhận, qua đó góp phần tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao hiệu quả đầu tư KT-XH; hiệu lực hoạt động hệ thống chính trị và mở ra thời cơ mới, thách thức mới đối với sự phát triển của mỗi địa phương.

Đức Minh