Sức trẻ trên những vùng đất khó (Bài 2): Chuyện Tính - Tuyến làm du lịch ở bản Mạ

Những năm gần đây, bản Mạ (thôn Thanh Xuân) xã Thường Xuân được biết đến là một trong những điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn miền tây xứ Thanh. Ở bản Mạ, hành trình làm du lịch của đôi vợ chồng trẻ người dân tộc Thái, Lữ Văn Tính - Hà Thị Tuyến khiến nhiều người cảm mến.

Làm du lịch cộng đồng cũng là cách Hà Thị Tuyến và người trong gia đình gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của người Thái ở bản Mạ.

Nằm bên kia sông Chu, bản Mạ - bản làng lâu đời của đồng bào dân tộc Thái từng là một thôn, bản nhiều khó khăn do giao thông chia cắt, thiếu sinh kế. Vậy nhưng, đó là câu chuyện của 10 năm về trước. Bởi sau khi cầu treo bản Mạ được khánh thành và đưa vào sử dụng thì không chỉ là cây cầu giao thông, cầu treo bản Mạ đã bắc nhịp - mở ra cơ hội cho phát triển du lịch cộng đồng của bản làng bình yên, xinh đẹp bên dòng sông Chu.

Bản Mạ “sở hữu” một không gian văn hóa Thái đặc sắc, cùng với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, khí hậu mát mẻ - là nguồn tài nguyên giá trị cho phát triển du lịch cộng đồng. Năm 2016, bản Mạ là địa điểm đầu tiên trên địa bàn huyện Thường Xuân (cũ) làm du lịch cộng đồng. Vậy nhưng, để biến tiềm năng, thế mạnh thành “sản phẩm” du lịch lại là câu chuyện không dễ.

Bên bếp lửa ngày mưa, Hà Thị Tuyến, người phụ nữ dân tộc Thái sinh năm 1993, chủ Homestay Tính Tuyến - cơ sở làm du lịch cộng đồng đầu tiên ở bản Mạ kể về hành trình làm du lịch của gia đình.

Năm 2016, Lữ Văn Tính và Hà Thị Tuyến kết hôn. Trước đó, Lữ Văn Tính từng tốt nghiệp chuyên ngành công nghệ thông tin tại một trường đại học ở phía Nam. Còn Hà Thị Tuyến tốt nghiệp ngành công tác xã hội Trường Đại học Hồng Đức. Sau khi kết hôn, đối mặt với câu chuyện mưu sinh, vợ chồng Tính - Tuyến từng nghĩ đến việc phải rời quê hương để lập nghiệp. Nhưng rồi, như một cơ duyên, năm 2016 cũng là thời điểm du lịch cộng đồng ở bản Mạ bắt đầu manh nha.

“Là một người trẻ, từng được đi đến nhiều vùng miền, em không xa lạ với khái niệm du lịch cộng đồng. Vậy nhưng trong suy nghĩ của mình, em vẫn nghĩ làm du lịch phải có đầu óc, kinh nghiệm và cả vốn đầu tư. Mà những thứ đó, vợ chồng em đều chưa có. Tuy nhiên, một người anh làm trong lĩnh vực văn hóa có nhiều tâm huyết với việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống địa phương đã nói với em, rằng cảnh quan thiên nhiên, ngôi nhà sàn, những tập quán, nét đẹp văn hóa... những thứ mà bản Mạ và gia đình em có chính là điều kiện cần cho phát triển du lịch cộng đồng. Còn những thứ còn thiếu, đều có thể từng bước khắc phục. Từ sự động viên ấy, vợ chồng em bắt đầu làm du lịch cộng đồng” - Hà Thị Tuyến nhớ lại.

Hành trang “khởi nghiệp” làm du lịch cộng đồng của vợ chồng Tính - Tuyến trên quê hương là ngôi nhà sàn lâu năm của bố mẹ chồng - nơi cả gia đình đang cùng nhau sinh sống. “Khi ấy, nghe các con nói sẽ làm du lịch cộng đồng, sẽ đón khách, tôi lo lắm. Bởi mình đâu có biết gì về du lịch. Rồi chuyện ăn, ở, phục vụ khách... sao có thể?! Nhưng rồi, một phần không muốn con phải tha hương mưu sinh, một phần thấy bọn trẻ quyết tâm, tôi và ông nhà dù mừng ít, lo nhiều song vẫn đồng ý. Bắt đầu từ việc giúp các con dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, sạch sẽ, trang trí cảnh quan” - bà Lang Thị Chai, mẹ anh Lữ Văn Tính góp lời.

Xác định làm du lịch cũng là lúc vợ chồng Lữ Văn Tính - Hà Thị Tuyến bắt đầu học hỏi không ngừng. Cùng với việc thường xuyên tham gia các lớp, các chương trình tập huấn làm du lịch cộng đồng do sở, ngành và địa phương tổ chức. Đôi bạn trẻ còn thường xuyên đi tham quan, học hỏi các mô hình làm du lịch cộng đồng ở các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Đi nhiều mới biết mình thiếu và yếu ở đâu, cần hoàn thiện những gì. Và không ai khác, mẹ chồng - một người phụ nữ Thái truyền thống, am hiểu văn hóa Thái chính là “thầy” của tôi. Tôi học mẹ một cách cẩn thận từ việc đồ xôi, chế biến những món ăn truyền thống; rồi học khặp, học hát, học dệt vải... Tôi biết, chỉ khi bản thân thực sự hiểu về văn hóa truyền thống thì mới có thể lan tỏa, giới thiệu đến khách du lịch - Hà Thị Tuyến chia sẻ. Cũng như vợ, anh Lữ Văn Tính từ “chàng trai công nghệ” thì khi bắt tay vào làm du lịch cộng đồng, anh đã từng bước học hỏi để trở thành một đầu bếp có nghề. Trên cơ sở những món ăn truyền thống của người dân bản địa được chế biến cho phù hợp với khẩu vị của du khách.

Và sau hơn 8 năm gắn bó với làm du lịch cộng đồng, từ ngôi nhà sàn truyền thống của gia đình, đến nay vợ chồng Lữ Văn Tính, Hà Thị Tuyến đã xây dựng được thêm 3 nhà sàn để phục vụ nhu cầu lưu trú và ăn uống của du khách khi về với bản Mạ. Xác định làm du lịch là sinh kế bền vững và lâu dài, nên khi homestay có khách, có doanh thu, sau khi trừ chi phí thì lợi nhuận được tiếp tục được đầu tư trở lại cho việc nâng cấp, sửa chữa và xây mới cơ sở vật chất. Hiện tại, Homestay Tính Tuyến có thể cùng lúc phục vụ cho tối đa 65 khách lưu trú và 300 khách ăn uống. Năm 2024, sau khi trừ mọi chi phí, Homestay Tính Tuyến có lợi nhuận hơn 200 triệu đồng.

“Ở các địa điểm du lịch cộng đồng, lợi nhuận hơn 200 triệu/năm với một cơ sở lưu trú và phục vụ ăn uống có thể không lớn. Nhưng với vợ chồng tôi, đây thực sự là niềm tự hào, hạnh phúc. Từ bản làng nghèo khó, du lịch đã thực sự làm thay đổi đời sống của người dân bản như chúng tôi. Khi làm du lịch cộng đồng, tôi thêm trân quý và cả ý thức trách nhiệm bản thân trong gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống” - anh Lữ Văn Tính cho biết.

Do ảnh hưởng của bão số 10, ngoài trời mưa chưa dứt, homestay vắng khách. Bên trong nhà sàn bếp củi vẫn cháy, mùi xôi nếp nương thơm lựng bốc lên, thêm khơi gợi xúc cảm, Hà Thị Tuyến tâm tình: Làm du lịch nói chung, du lịch cộng đồng nói riêng là công việc mà người bên ngoài nhìn thấy màu hồng, còn với người làm nghề là khó khăn, thách thức. Đã có những lúc, khó khăn, bế tắc khiến chúng tôi như muốn bỏ cuộc. Nhưng rồi, ở những thời điểm tưởng chừng như sắp từ bỏ, thì chúng tôi lại nhận được sự động viên, khích lệ của du khách, nói rằng họ thích bản Mạ, thích văn hóa, sự thân thiện, mến khách của người dân bản, điều đó đã tiếp thêm niềm vui, động lực để bản thân cố gắng. Du lịch cũng như hầu hết các ngành nghề sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đều sẽ có rủi ro. Như năm 2025 này, với Homestay Tính Tuyến thực sự là một năm gồng gánh để hoạt động. Nhưng tôi tin, chỉ cần nỗ lực vượt qua khó khăn, mọi thứ sẽ ổn. Là người con của bản làng, chỉ hy vọng sẽ góp sức để tạo nên một “Bản Mạ happy home” ấm no thực sự.

“Vợ chồng Lữ Văn Tính, Hà Thị Tuyến là một trong những hộ đầu tiên làm du lịch cộng đồng ở bản Mạ. Đến thời điểm hiện tại, mô hình kinh doanh du lịch của Homestay Tính Tuyến là điểm sáng trong phát triển kinh tế tại địa phương. Năm 2024, với những nỗ lực, cố gắng Hà Thị Tuyến đã được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện chính sách dân tộc, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2019-2024”, ông Lữ Xuân Thắng, Trưởng thôn Thanh Xuân, xã Thường Xuân, cho biết.

Bài và ảnh: Khánh Lộc