Hoàn thành tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa trong xây dựng NTM: Không hề dễ của nhiều địa phương

(VH&ĐS) Trong 19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 6 (cơ sở vật chất văn hóa) là một tiêu chí khá quan trọng, góp phần nâng cao mức thụ hưởng văn hóa, phục vụ đời sống tinh thần cho người dân vùng nông thôn. Tuy nhiên, nhiều địa phương lại đang gặp khó khăn trong thực hiện tiêu chí này.

Theo số liệu thống kê, hiện toàn tỉnh có 5.126 NVH - khu thể thao thôn, đạt tỷ lệ 85%. Xây dựng được 479 sân bóng đá, 70 nhà tập luyện và thi đấu cơ sở, 3.240 sân chơi, bãi tập, 4.039 sân bóng chuyền, 4.369 sân cầu lông, 1.735 bàn bóng bàn, 117 sân quần vợt, 22 bể bơi. NVH hiện không chỉ là nơi hội họp của cán bộ, nhân dân trong thôn mà còn là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, nơi gắn kết bà con nhân dân trong thôn với nhau; góp phần đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của đông đảo người dân và cán bộ cơ sở về việc có một nơi sinh hoạt, hội họp cộng đồng rộng rãi, độc lập, trở thành nét đẹp văn hóa ở mỗi khu dân cư. Tuy nhiên, theo tìm hiểu thực tế của chúng tôi tại một số địa phương thì việc thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa hiện rất khó thực hiện.

Tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân.

Huyện Thường Xuân hiện mới chỉ có 107/ 140 thôn có nhà văn hóa, trong đó chỉ có 24 nhà văn hóa đạt chuẩn theo tiêu chí của Bộ VH,TT&DL, còn lại đều hư hỏng, xuống cấp. Ngoài ra, hầu hết diện tích sân thể thao, nhà văn hóa của đa số các thôn chưa đạt chuẩn theo quy định của Bộ VH,TT&DL gắn với tiêu chí nông thôn mới. Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Cầm Bá Huyến - Trưởng Phòng VHTT huyện Thường Xuân chia sẻ: Đối với tiêu chí số 6 trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM, huyện chỉ đạo quyết liệt các địa phương tích cực thực hiện. Thế nhưng, việc thực hiện tiêu chí này ở nhiều xã trên địa bàn huyện gặp nhiều khó khăn, do các nguyên nhân như: Nhiều địa phương thiếu quỹ đất, nguồn lực huy động xã hội hóa hạn chế để xây dựng nhà văn hóa, khu thể thao xã và thôn đạt chuẩn...

Bên cạnh thiết chế văn hóa thì những quy định của Bộ VH,TT&DL trong việc xây dựng các khu thể thao cũng đang đặt ra nhiều khó khăn cho các địa phương. Hiện nay, nhìn chung, các xã đều có sân bóng đá, sân bóng chuyền, sân tập thể thao, nhưng chủ yếu là đơn giản, còn đạt chuẩn thì rất ít. Đối với những địa phương đang quy hoạch xây mới nhà văn hóa thôn thì đều có quy hoạch diện tích đất để xây dựng các sân thể thao gắn với các công trình phụ trợ đạt chuẩn, nhưng hiện tại cũng chưa có điều kiện kinh tế để ưu tiên.

Hay như ở Hoằng Hóa, hiện nay chỉ còn 5/370 thôn chưa có nhà văn hóa. Dù số lượng không còn thiếu nhiều, tuy nhiên, hầu hết các công trình vẫn còn nhiều hạn chế cả về diện tích cũng như chất lượng; đáng chú ý hơn cả là trang thiết bị các nhà văn hóa thôn của các xã quá thiếu thốn. Một số địa phương đã linh động huy động xã hội hóa để mua sắm trang thiết bị văn hóa phục vụ sinh hoạt cộng đồng, nhưng con số này chưa đáng kể.

Ông Lê Thanh Cảnh - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Hoằng Hóa, cho biết: Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM, đối với tiêu chí số 6, huyện chỉ đạo quyết liệt các xã dần hoàn thiện. Thế nhưng, đối với một số xã ven biển việc thực hiện tiêu chí này đều có cái khó chung đó là do việc bố trí xây dựng nhà văn hóa phải đặt ở trung tâm nên việc quy hoạch quỹ đất hiện rất khó thực hiện.

Tìm hiểu thực tế tại nhiều địa phương, hầu hết diện tích sân thể thao, nhà văn hóa của đa số các thôn chưa đạt chuẩn theo quy định của Bộ VH,TT&DL gắn với tiêu chí nông thôn mới. Nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa ở nhiều địa phương phần lớn là trong công tác GPMB. Bởi thực tế, các trung tâm văn hóa - thể thao xã và nhà văn hóa thôn đều phải đặt ở những vị trí trung tâm của xã, thôn nhằm tạo thuận lợi cho người dân đến vui chơi, tổ chức các hoạt động công cộng. Vì vậy, hầu hết các nhà văn hóa khi triển khai xây dựng đều cần hỗ trợ kinh phí GPMB và cần có sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân trong việc GPMB, tạo quỹ đất thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa. Đất được quy hoạch xây dựng nhà văn hóa hầu hết là đất nông nghiệp nên thủ tục chuyển đổi kéo dài... trong khi đó, các trung tâm văn hóa, nhà văn hóa chưa được xây dựng hoặc chưa hoàn thành đều rơi vào những xã khó khăn, có xuất phát điểm kinh tế thấp, nhiều hộ nghèo, dân cư thưa, do vậy, việc huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa còn hạn chế.

Nhìn vào khối lượng công việc ở các địa phương cho thấy, nhiệm vụ hoàn thành tiêu chí CSVC văn hóa là điều không hề dễ dàng. Bởi vậy, nhiều ý kiến cho rằng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền xã hội hóa, quan tâm đến khâu giải phóng mặt bằng, kêu gọi các đoàn thể chính trị và nhân dân cùng vào cuộc thì mới có thể khắc phục được tình trạng khó khăn trong thực hiện tiêu chí này và dần nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần cho người dân.

Nguyễn Đạt