Phát triển tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Nông Cống

Nông Cống - huyện vùng chiêm trũng có lịch sử hình thành và phát triển khá lâu đời, hiện đã có 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Nơi đây, đời sống văn hóa – tinh thần của cư dân lúa nước khá phong phú với nhiều lễ hội còn lưu giữ.

Nhà văn hóa, sân thể thao thôn Tân Sơn, xã Tân Khang.

Nằm ven Quốc lộ 47C mới được đầu tư mở rộng, nâng cấp kiên cố, quần thể công trình: nhà văn hóa, sân thể thao, khu vui chơi thôn Tân Sơn, xã Tân Khang càng trở nên thơ mộng bởi một bên là hồ nước thoáng đãng. Được công nhận là làng văn hóa cấp tỉnh từ năm 2008, người dân trong thôn luôn duy trì các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Hiện sinh hoạt sôi nổi nhất là Câu lạc bộ văn nghệ và dưỡng sinh làng Tân Sơn, với hàng chục người cao tuổi tham gia.

Ông Lê Hữu Việt, bí thư chi bộ, trưởng thôn Tân Sơn, chia sẻ: Thôn chúng tôi luôn xác định, văn hóa là nền tảng tinh thần của người dân địa phương, văn hóa có thể trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội nếu biết phát huy giá trị của nó. Bởi vậy, chúng tôi luôn định hướng duy trì những giá trị truyền thống, đồng thời phát triển những yếu tố hiện đại. Thôn Tân Sơn hiện nay còn có hương ước riêng gồm 4 chương, 24 điều đã được cán bộ và Nhân dân địa phương thảo luận đóng góp, với mục tiêu xây dựng nếp sống văn hóa, ứng xử, giao tiếp, sự thân thiện, bao dung, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống.

Cũng tại xã Tân Khang, thôn Hợp Nhất lại trở thành điển hình trong xây dựng hạ tầng thiết chế văn hóa. Trước khi xã Tân Khang được công nhận đạt chuẩn NTM vào đầu năm 2021, Hợp Nhất đã khánh thành nhà văn hóa thôn gắn với sân thể thao với tổng trị giá hơn 1 tỷ đồng. Theo ông Trịnh Ngọc Đỉnh, bí thư chi bộ, trưởng thôn Hợp Nhất: Ngoài kinh phí xã hỗ trợ một phần, thôn đã thành công trong việc kêu gọi con em xa quê hỗ trợ, Nhân dân trong thôn cũng đồng thuận đóng góp nên mới có nhà văn hóa khang trang như ngày nay.

Tương tự, làng Đông Cao, xã Trung Chính cùng huyện còn tôn tạo được đền thờ - đồng thời là đình làng thờ các tướng quân trong khởi nghĩa Lam Sơn là Đinh Lễ, Đinh Bồ và Đinh Liệt. Ngay sát bên cạnh, nhà văn hóa cấp 4A với mái ngói đỏ khang trang. Cùng với khu thể thao, các công trình này tạo thành một quần thể thiết chế văn hóa đồng bộ mà nhiều nơi khác không thể có được. Chỉ cách quần thể công trình này một con đường, dân làng vẫn duy trì một ao làng khá lớn với nước trong veo, có đảo nhân tạo. Không gian “cây đa, bến nước, sân đình” vẫn được lưu giữ tại một làng quê hiện đại. Ao này chính là nơi diễn ra trò đua thuyền truyền thống tại hội làng hằng năm vào đầu xuân mới âm lịch.

Gắn với đời sống văn hóa cư dân lúa nước, huyện Nông Cống còn duy trì được hình thức nghệ thuật hát chèo, điển hình trong số đó là phong trào hát chèo tại làng Côn Sơn, xã Trung Thành. Đây chính là làng chèo cổ, hiện có 2 nghệ nhân liên tục hát trên Đài Tiếng nói Việt Nam từ nhiều năm nay. Tại làng văn hóa này, còn có lễ hội đền Mưng diễn ra vào ngày 5–3 âm lịch hằng năm. Đây được coi là một trong những lễ hội dân gian lớn nhất tại huyện Nông Cống hiện nay, thu hút người dân cả các xã trong vùng cùng tham gia. Sau phần lễ, cư dân của 5 chi kỵ thuộc các xã sẽ thi tài các môn: đua thuyền, chọi gà, hát chèo trên sông Lãng Giang... Đây là lễ hội có lịch sử tồn tại gần 1.400 năm qua, là sinh hoạt tín ngưỡng dân gian. Với ý nghĩa và giá trị di sản, lễ hội đền Mưng đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Thời điểm hiện tại, Nông Cống còn duy trì được nhiều lễ hội, còn nhiều di tích cổ gắn với phát triển văn hóa. Trong quá trình xây dựng NTM, các địa phương trên địa bàn huyện cũng huy động nguồn lực, phát triển được hệ thống thiết chế văn hóa khang trang, đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa cũng như tín ngưỡng của Nhân dân.

Lê Đồng