Đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP hướng tới xuất khẩu

Tỉnh Thanh Hóa luôn xác định Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) là động lực để phát triển kinh tế, khơi dậy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn. Qua đó, tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ và du lịch nông thôn.

Thanh Hoá có lợi thế để phát triển đa dạng sản phẩm OCOP. (Trong ảnh: Sản phẩm mắm tôm xã Quảng Nham (Quảng Xương) đã được công nhận sản phẩm OCOP).

Thanh Hóa là tỉnh lớn cả về diện tích và dân số nên có nhiều tiềm năng phát triển đa dạng sản phẩm OCOP. Trong đó, chủ yếu là các sản phẩm mang đặc trưng, lợi thế vùng miền, mang đậm sắc thái riêng trong sinh hoạt, sản xuất của người dân các dân tộc trong tỉnh.

Cói Nga Sơn là một trong những nguồn nguyên liệu có chỉ dẫn địa lý đang góp phẩn phát triển sản phẩm OCOP chất lượng cao.

Với 517 sản phẩm OCOP đã được công nhận, gồm: 1 sản phẩm 5 sao, 57 sản phẩm 4 sao, 459 sản phẩm 3 sao, các sản phẩm OCOP của tỉnh đã thể hiện những màu sắc, điểm mạnh riêng không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn từng bước đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Nhiều sản phẩm OCOP đã khai thác lợi thế vùng nguyên liệu địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể, như: cói Nga Sơn, bưởi Luận Văn, bánh lá răng bừa Xuân Lập, bánh gai Tứ Trụ (Thọ Xuân); nước mắm Ba Làng (thị xã Nghi Sơn); cam Vân Du (Thạch Thành); chè lam Phủ Quảng (Vĩnh Lộc), tương Làng Ái (Yên Định)... Thông qua các sản phẩm OCOP gắn với chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể, mỗi chủ thể, địa phương đã quảng bá, giới thiệu được văn hoá, ẩm thực con người xứ Thanh đến với đông đảo người tiêu dùng trong nước và nước ngoài.

Dứa đóng hộp Trường Tùng là một trong những sản phẩm OCOP có sản lượng xuất khẩu lớn.

“Bản đồ OCOP” tỉnh Thanh Hoá đã có một số sản phẩm khai thác tốt tiềm năng, lợi thế để đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường nước ngoài, như: mắm tôm, mắm tép Lê Gia xuất khẩu vào thị trường Nga, Hàn Quốc, Đài Loan và Nam Phi; đồ thủ công mỹ nghệ, các sản phẩm từ cói của Công ty CP Sản xuất, chế biến cói xuất khẩu Việt Anh xuất khẩu trực tiếp và bán tại Hoa Kỳ; chiếu cói Dũng Châu (Quảng Xương) xuất khẩu đi Trung Quốc; sản phẩm từ tre của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại BambooVina (Hà Trung) đã xuất khẩu đi các thị trường Châu Âu; dứa, ngô ngọt đóng hộp Trường Tùng, Tư Thành đã xuất khẩu đi các nước Pháp, Bỉ, Canada, Nga, Hàn Quốc, Australia...

Thông qua việc phát triển sản phẩm theo quy mô hàng hoá, nhiều sản phẩm đã mở rộng vùng nguyên liệu sản xuất, như: Miến gạo Thăng Long (Nông Cống), miến dong Cẩm Liên (Cẩm Thuỷ); nhiều sản phẩm áp dụng máy móc, kỹ thuật tiên tiến trong sản xuất, bảo quản, chế biến như: mật ong Hưởng Hoa (Thạch Thành), Yến sào xứ Thanh (Hậu Lộc), nước mắm Tuyến Hoà (thị xã Nghi Sơn). Nhiều sản phẩm được xây dựng chuỗi liên kết trong sản xuất như: Gạo Nếp hạt cau Tiên Sơn Hà Lĩnh, các sản phẩm từ tre, luồng của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại BambooVina (Hà Trung); 100% sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm, đồ uống, thủ công mỹ nghệ đều đạt an toàn thực phẩm, nhiều sản phẩm đạt chứng nhận sản xuất theo quy trình tiên tiến như: nước mắm, mắm tôm, mắm tép Lê Gia đạt chứng nhận HCCP; nước mắm, mắm tôm, mắm tép Tĩnh Gia (thị xã Nghi Sơn) đạt chứng nhận ISO...

Các chủ thể sản xuất đang nỗ lực quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP ra thị trường.

Tuy nhiên, trong quá trình phát triển sản phẩm OCOP, các địa phương, đơn vị trong tỉnh đã chỉ ra một số tồn tại, như: Đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ thực hiện chương trình cấp huyện, xã hoạt động kiêm nhiệm nên chưa có nhiều thời gian cho phát triển các sản phẩm OCOP. Công tác tuyên truyền chưa sâu rộng nên cộng đồng chưa biết và hiểu được lợi ích của chương trình đem lại. Việc lồng ghép các nguồn kinh phí cho hoạt động của chương trình gặp nhiều khó khăn, kinh phí từ ngân sách Trung ương, địa phương còn thấp so với nhu cầu thực tế. Việc tuân thủ, áp dụng các quy định hiện hành về quản lý chất lượng, ghi bao bì, nhãn mác còn hạn chế, chủ yếu vẫn là sản phẩm sơ chế hoặc chế biến đơn giản, giá trị gia tăng thấp. Quy trình sản xuất chưa đồng bộ, nhiều chủ thể chưa hiểu rõ và không chủ động đăng ký bảo hộ các nhãn hiệu, bảo hộ mẫu mã, bao bì, kiểu dáng công nghiệp. Quy mô sản xuất nhỏ, chưa đáp ứng được những đơn hàng lớn, liên tục, khả năng tiếp cận thị trường còn hạn chế nên số lượng sản phẩm 4, 5 sao của tỉnh còn thấp.

Từ thực tế trên, để hoàn thành, mục tiêu kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP, tỉnh Thanh Hóa xác định, tiếp tục khai thác tiềm năng, lợi thế, nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh phát triển sản xuất sản phẩm OCOP theo nhu cầu thị trường, góp phần đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, các chủ thể OCOP cần tiếp tục nâng cao và ổn định chất lượng nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất, nâng cấp chất lượng sản phẩm OCOP; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm; nâng cao năng lực trong quản trị và điều hành sản xuất.

Đồng thời, tham gia có hiệu quả vào các hoạt động quảng bá và xúc tiến thương mại, chuyển đổi số, áp dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong quảng bá và xúc tiến thương mại tại thị trương trong nước và quốc tế.

Nhiều chủ thể sản xuất đã tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm OCOP.

Các huyện, thị xã, thành phố tiếp tục hướng dẫn chủ thể đa dạng hóa kênh tiêu thụ sản phẩm OCOP, đẩy mạnh tiêu thụ qua kênh thương mại và phối hợp đào tạo kỹ năng marketing, bán hàng trực tuyến cho chủ thể OCOP; xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu thương mại điện tử kết nối sản phẩm OCOP; đẩy mạnh công tác truyền thông quảng bá về sản phẩm OCOP tới người dùng. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện nghiên cứu thị trường các sản phẩm OCOP; xây dựng, hình thành các tổ chức của các chủ thể, đối tác; đầu tư phát triển logistics về thương mại điện tử cho các sản phẩm OCOP.

Đối với các sở, ban ngành cấp tỉnh, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và toàn xã hội về Chương trình; đẩy mạnh hoạt động quảng bá và xúc tiến thương mại cho sản phẩm OCOP ở thị trường trong nước và quốc tế. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát thực hiện chương trình OCOP ở các địa phương; ưu tiên triển khai một số giải pháp trọng tâm nhằm hỗ trợ nâng cấp chất lượng sản phẩm, xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP; hỗ trợ đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP về dịch vụ du lịch. Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ việc áp dụng, tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sản xuất từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối đưa ra thị trường theo các tiêu chuẩn: VietGAP, GMP, HACCP... Qua đó, giúp sản phẩm mang lại niềm tin cho khách hàng, tạo cơ hội đưa sản phẩm OCOP của tỉnh vươn ra thị trường trong nước và quốc tế.

Phan Xuân Hùng

(Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hóa)