Để thông tư thực sự đi vào đời sống

Thông tư 11/2023/TT-BYT của Bộ Y tế là văn bản mới nhất quy định về các địa điểm cấm hút thuốc lá, có hiệu lực từ ngày 1-8-2023.

Ảnh minh họa.

Theo các số liệu nghiên cứu, có hơn 4.000 loại hóa chất trong khói thuốc lá, trong đó có 69 chất độc hại, có nguy cơ gây ra các bệnh tim mạch, tăng huyết áp, hoại tử các đầu chi, mù mắt, hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, suy giảm sức khỏe sinh sản, giảm tuổi thọ và đặc biệt là các loại bệnh ung thư hầu họng, thanh quản, phế quản và phổi. Vì thế, hút thuốc lá sẽ gây ra nhiều bệnh và làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 - 80%. Hút mỗi điếu thuốc là tự mình làm mất đi 5,5 giây cuộc sống và tuổi thọ trung bình của người hút thuốc lá ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5 - 8 năm.

Việc cấm hoàn toàn hút thuốc lá ở nơi làm việc trong nhà như cơ quan hành chính, doanh nghiệp, cơ sở dịch vụ ăn uống, nhà ga, bến tàu - xe, cơ sở tôn giáo - tín ngưỡng, nhà thi đấu, rạp hát… Hay cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên của các cơ sở y tế, cơ sở giáo dục, cơ sở chăm sóc nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em, cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao là nỗ lực mới nhằm bảo vệ sức khỏe, môi trường; củng cố nét văn minh trong đời sống.

Trước đó, theo Điều 11 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 cũng đã quy định về địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn. Sau rất nhiều năm, tỷ lệ người hút thuốc lá có giảm, nhưng các hành vi phì phèo thuốc lá vẫn diễn ra “mọi lúc mọi nơi”. Đặc biệt là những nơi tập trung đông người như nhà chờ xe buýt, nhà ga, bến xe, thậm chí là bệnh viện, công sở, trường học... Thống kê của ngành y tế cho thấy tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc lá trong nhà lên tới 67% và tại gia đình là 49%. Do đó, để hạn chế tình trạng này cần tiếp tục siết chặt những quy định hút thuốc lá ở nơi công cộng, tiến tới giảm hút thuốc thụ động tại mỗi gia đình.

Để thực thi luật, Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định xử phạt người hút thuốc lá. Cụ thể, cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm. Trường hợp hút thuốc lá trên tàu bay thực hiện theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Và một số quy định về phạt tiền đối với người bán, cung cấp thuốc lá với mức phạt từ 1.000.000 - 5.000.000 đồng.

Theo quy định thực hiện xử phạt là các cơ quan thanh tra liên ngành về y tế từ Trung ương tới địa phương; cơ quan quản lý thị trường; cơ quan công an và UBND các cấp. Tuy nhiên, lực lượng thanh tra y tế chưa được tăng cường, còn quá thiếu về số lượng và trang thiết bị, kinh phí để tuần tra, hoạt động.

Vì vậy, ngoài công tác giáo dục thuyết phục, tuyên truyền, vận động người dân chấp hành quy định cấm thuốc lá nơi công cộng thì cũng cần sửa đổi một số quy định cứng nhắc về xử phạt hút thuốc lá nơi công cộng. Theo đó cho phép cơ quan chức năng lập biên bản và xử phạt tại chỗ các hành vi vi phạm. Ngoài ra, cần quy định cụ thể cơ quan chịu trách nhiệm theo dõi, quản lý, kiểm tra xử phạt về hành vi hút thuốc lá nơi công cộng. Và ngay cả việc phạt nguội đối với những người vi phạm hút thuốc cũng là một hướng khả thi, hiệu quả.

Chỉ có như thế thì các thông tư hướng dẫn mới thực sự đi vào đời sống, thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật.

CHI ANH