Du lịch làng cổ Đông Sơn: Vì sao chưa hút khách?

Làng cổ Đông Sơn (phường Hàm Rồng, TP Thanh Hóa) là 1 trong 10 ngôi làng cổ đẹp nhất Việt Nam, nơi lưu lại dấu ấn đậm nét của nền văn minh Đông Sơn. Nhưng nếu như thực tế tại một số làng cổ khác như: Làng gốm Bát Tràng (Hà Nội), làng Kin Chu Phìn (Lào Cai), làng Cù Lần (Đà Lạt)... là hình ảnh nhộn nhịp khách ra vào, thì đến làng cổ Đông Sơn là hình ảnh hoàn toàn khác biệt, khung cảnh bình yên đến lạ, tạo nên không khí đìu hiu, vắng vẻ ở một điểm đến giữa lòng thành phố.

Đìu hiu làng cổ

Với tiềm năng, thế mạnh sẵn có trong việc phát triển trở thành điểm đến hấp dẫn, tháng 3/2019, UBND TP Thanh Hóa đã công bố “Tuyến du lịch tham quan làng cổ Đông Sơn”, thu hút sự quan tâm của đông đảo các đơn vị lữ hành trên địa bàn tỉnh.

Trong đó, Vietravel chi nhánh Thanh Hoá là đơn vị tiên phong trong việc khảo sát, xây dựng tour, tuyến du lịch kết nối đến làng cổ Đông Sơn, với chùm tour “Âm vang làng cổ Đông Sơn”. Bao gồm 14 chương trình khám phá, trải nghiệm. Để thuận tiện cho du khách, Vietravel cũng đã bố trí 3 địa điểm chính đón khách tham gia tour du lịch làng cổ, tại các vị trí: Hubway 7 (đường Hồ Xuân Hương, TP Sầm Sơn); Nhà hát Lam Sơn (TP Thanh Hóa) và Cảng Hàng không Thọ Xuân. Với mức giá ưu đãi chỉ từ 158.000 - 2.398.000đ/khách.

Với nhiều tour tham quan hấp dẫn, được xây dựng và phục vụ bởi đơn vị lữ hành chuyên nghiệp. Cùng với đó, UBND TP Thanh Hoá cũng đã giao cho BQL Khu di tích lịch sử văn hoá Hàm Rồng trực tiếp quản lý, đón tiếp khách. Nhờ đó, kể từ khi công bố tour du lịch làng cổ Đông Sơn đến nay, ước tính nơi đây đã đón được trên 3.000 lượt khách (tăng 15% so với năm 2018). Tuy nhiên, đối tượng tham quan chưa thực sự đa dạng, chủ yếu là nhóm học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh, nhóm khách nghiên cứu... Mặt khác, thực tế lượng khách đến đây không đều, làng cổ vắng bóng khách tham quan là thực tế đang diễn ra tại đây.

Làng cổ Đông Sơn luôn trong tình trạng vắng khách tham quan.

Ông Bùi Huy Hoàng - Phó Giám đốc Vietravel chi nhánh Thanh Hoá cho biết, thực tế kể từ khi đi vào khai thác tour du lịch làng cổ Đông Sơn đến nay, chúng tôi đã rất cố gắng nỗ lực trong việc xây dựng tour liên kết với các điểm đến khác nhằm hút khách. Cùng với đó, chúng tôi đã triển khai chào bán chùm tour “Âm vang làng cổ Đông Sơn” trong hệ thống. Nhờ đó, kể từ khi khai thác, Vietravel đã thu hút được khoảng vài nghìn lượt khách đến đây, tuy nhiên do tính chất, dịch vụ điểm đến cũng như ảnh hưởng bởi hoạt động du lịch mùa vụ của các trung tâm du lịch biển trên địa bàn tỉnh nên lượng khách vẫn còn hạn chế. Hiện tại Vietravel vẫn triển khai chào bán tour đến làng cổ Đông Sơn đến khách hàng trong và ngoài tỉnh, dự kiến tháng 3/2020 Vietravel sẽ phục vụ một lượng lớn khách đến tham quan tại đây.

Cần có sự đầu tư thoả đáng

Theo các chuyên gia du lịch đánh giá, làng cổ Đông Sơn có tiềm năng du lịch lớn, bởi khu vực này hội tụ đủ 5 loại di tích: Khảo cổ, danh lam thắng cảnh, lịch sử văn hóa, cách mạng kháng chiến và kiến trúc. Đặc biệt, đây còn là một trong những nơi tìm được trống đồng Đông Sơn. Với giếng cổ hơn 2.000 năm tuổi và 13 ngôi nhà cổ. Mỗi ngôi nhà ấy, di tích lịch sử ấy không chỉ có những giá trị về mặt kiến trúc, văn hóa thẩm mỹ mà còn mang trong mình những câu chuyện thú vị, đầy ý nghĩa.

Song, thực tế 13 ngôi nhà cổ ở làng chỉ còn nguyên vẹn 1. Những ngôi nhà ở hiện đại dần thay thế. Người dân trong làng không chỉ làm nông nghiệp mà phần lớn đã tham gia vào các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ và sản xuất công nghiệp. Đất canh tác bị thu hẹp, dân số làng tăng nhanh, trong khi đó tại đây vẫn chưa có cơ chế chính sách khuyến khích sự vào cuộc tích cực của người dân... là những nguy cơ lớn bào mòn và làm mất dần đi những dấu tích cổ xưa còn lại.

Nhiều hiện vật quý giá được gia đình ông Lương Thế Tập lưu giữ và sưu tầm để giới thiệu đến du khách tham quan nhà cổ của gia đình.

Bà Trần Thị Ngân - Phó phòng Quản lý di tích và Dịch vụ du lịch, BQL Khu di tích lịch sử văn hoá Hàm Rồng cho biết, thực tế hiện nay vẫn chưa có chính sách gì trong việc gìn giữ những ngôi nhà cổ nói riêng, làng cổ nói chung nên hiện trạng làng cổ đã dần mai một. Bên cạnh đó, để trở thành điểm đến hấp dẫn phục vụ du khách cần có những quy hoạch, định hướng, đầu tư cụ thể. Hiện nay, chúng tôi đã và đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện phương án phát triển du lịch tại đây, trong đó tập trung vào việc xây dựng các mô hình, hoạt động tham quan, trải nghiệm thực tế, làm đường hoa, khảo sát để xây dựng, khôi phục làng cổ... Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là nguồn kinh phí.

Còn theo đại diện một số đơn vị lữ hành cho rằng, làng cổ Đông Sơn là điểm đến khá thú vị, đặc biệt là hành trình kết nối các điểm đến trên địa bàn TP Thanh Hóa với các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, thực tế nhìn bề ngoài làng cổ Đông Sơn không có gì đặc sắc và đúng nghĩa “làng cổ”, việc bê tông hóa đã khiến những con đường và không gian bao quanh “cứng” hơn nhiều. Mặt khác, cản trở lớn nhất khi các đơn vị lữ hành đưa khách về đây đó là khu vực này chưa có sự đầu tư thoả đáng trong việc phát triển dịch vụ, trải nghiệm phục vụ du khách.

Làm thế nào để phát triển làng cổ Đông Sơn trở thành điểm đến hấp dẫn, gìn giữ, khôi phục được những giá trị văn hoá, truyền thống cốt lõi, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, chính quyền địa phương. Đặc biệt, cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư để hoàn thiện điểm đến. Có như vậy, trong tương lai, làng cổ mới có thể được gìn giữ và phát huy giá trị vốn có phục vụ phát triển du lịch.

Hoài Anh