Linh thiêng những ngôi đền trên thành phố biển

Không chỉ nổi tiếng bởi bãi biển đẹp với bức tranh thiên nhiên kỳ thú, Sầm Sơn còn được biết đến bởi nhiều ngôi đền linh thiêng, huyền bí cùng những câu chuyện làm say đắm lòng người.

Giữa màu xanh bạt ngàn của dãy Trường Lệ, một đền Độc Cước uy nghi nằm trên hòn Cổ Giải, thể hiện khát vọng hòa bình, chế ngự giặc dã, bảo vệ sự bình yên cho người dân xứ Thanh. Tương truyền, thuở xưa, vùng biển Sầm Sơn có cậu bé tên Chu Văn Khoan, với sức vóc phi thường. Một hôm, xuất hiện đàn quỷ độc ác, đến cướp phá, giết hại dân lành. Chu Văn Khoan đem sức giúp dân đánh đuổi đàn qủy dữ. Nhưng cứ hễ chàng ở trong bờ thì đàn quỷ ra giết hại người dân đánh cá ngoài biển, khi chàng ra khơi bảo vệ tàu thuyền, thì đàn qủy lại tấn công người dân trong bờ. Chàng bèn tự xẻ đôi thân mình, một nửa theo người dân ra khơi đánh cá, một nửa lưu lại trên hòn Cổ Giải để canh chừng qủy biển. Nhớ ơn người con của quê hương đã hy sinh thân mình vì sự bình yên của xóm làng, Nhân dân Sầm Sơn đã lập đền thờ, đặt tên là đền Độc Cước.

Trên dãy Trường Lệ còn có một đền Cô Tiên chênh vênh trên vách núi, hữu tình mà ẩn chứa bao điều kì bí. Truyện xưa kể rằng, ngôi đền này thờ một người con gái làm nghề thuốc cứu nhân độ thế. Cô gái vì không nghe lời cha lấy một kẻ nhà giàu nên bị cha đuổi ra khỏi nhà. Sau đó cô đem lòng yêu và lấy một chàng trai nghèo hiền lành, tốt bụng tên là Côi. Cuộc sống đang êm ả trôi đi trong hạnh phúc thì nàng bị bệnh hủi (bệnh phong). Hai vợ chồng đã đi khắp nơi chữa bệnh nhưng không khỏi. Bỗng một hôm có một bà lão xuất hiện đã chạy chữa cho nàng. Bà lên núi hái lá nam về hòa cùng với nước được lấy từ Vụng tiên. Cô gái khỏi bệnh. Bà cụ ra đi để lại cho cô gái một giỏ mây đựng đầy lá thuốc và một tay nải che mưa, nắng.

Một lần 2 vợ chồng đi chữa bệnh về khuya gặp trời mưa to, nhớ lời bà cụ dặn lấy tay nải ra che mưa và thiếp đi lúc nào không biết. Sáng mai khi tỉnh dậy 2 vợ chồng thấy mình đang nằm trong một ngôi nhà 3 gian khang trang, sạch sẽ. Từ đó họ ở lại ngôi nhà và hằng ngày đi hái thuốc lá nam trên núi về chữa bệnh cho mọi người trong vùng. Một buổi sáng đẹp trời 2 vợ chồng ăn mặc rất đẹp, dắt tay nhau đi lên đỉnh núi và từ ấy không quay trở về. Dân làng đồn rằng, nàng chính là tiên nữ giáng trần. Ngôi nhà của vợ chồng được Nhân dân trong vùng hương khói thờ phụng quanh năm.

Phía Đông Bắc dãy Trường Lệ là đền thờ Tô Hiến Thành (1102 – 1179), ông sinh ra ở Xóm Lẻ, làng Hạ Mỗ, xã Hạ Mỗ, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây (cũ), nay thuộc huyện Đan Phượng, TP Hà Nội.

Ông làm quan dưới ba triều Vua Lý, từ Lý Thần Tông, Lý Anh Tông và Lý Cao Tông. Và được coi là cây trụ cái của 2 triều Vua Lý là Lý Anh Tông (1138 - 1175) và Lý Cao Tông (1175 – 1210). Ông giữ nhiều trọng trách quan trọng của đất nước như: Thái Úy, Thái Phó Bình chương quân quốc trọng sự Tước vương lập, được nhiều công lao cho đất nước. Ông nổi tiếng là một vị tướng tài ba, văn võ song toàn và được các nhà sử học đời sau hết lời ca ngợi về tấm lòng vì dân, vì nước.

Sau khi ông mất, Nhân dân nhiều nơi đã lập đền thờ để tưởng nhớ công lao. Các đời Trần - Lê - Nguyễn đều có sắc phong ghi nhận công lao to lớn của Thái úy Tô Hiến Thành. Tương truyền ngôi đền đã có lịch sử trên 800 năm, trải qua bao thăng trầm của thời gian, dù đã nhiều lần được trùng tu, xây mới, nhưng đền thờ Tô Hiến Thành vẫn giữ được sự linh thiêng, huyền bí vốn có. Đây là một trong những ngôi đền thiêng nổi tiếng trong vùng vì sự linh nghiệm.

Thành phố biển Sầm Sơn từ lâu không chỉ nổi danh bởi bãi biển và cảnh quan thiên nhiên đẹp mà nơi đây còn là điểm đến tâm linh với ngôi đền thờ vị quan võ có công lớn trong đấu tranh và bảo vệ đất nước từ thế kỷ XVI - võ tướng Đề Lĩnh.

Đền Đề Lĩnh nằm trên một gò đất cao ở phường Trung Sơn, tương truyền là nơi an táng của ông và hai người con gái. Đề Lĩnh người làng Bồng Báo, xã Vĩnh Hùng (Vĩnh Lộc), có tước quan xếp vào hạng tứ đại triều đình dưới thời Vua Lê Tương Dực (1510 -1516), là người tài trí hơn người, văn võ song toàn. Theo sử sách, từ khi được nhà vua giao trấn giữ vùng xung yếu cửa biển Sầm Sơn, ông đã tiến hành khai hoang mở đất, luyện binh, lập trại ngày đêm rèn luyện võ nghệ và chăm lo đời sống yên vui cho Nhân dân nên được mọi người rất mực ca ngợi.

Trong một lần quân Minh tràn vào nước ta bằng đường biển, chúng giết dân cướp đất, tướng công Đề Lĩnh đã chiêu mộ binh sỹ, đem quân đánh giặc nhưng thế trận chênh lệch lại bị cô lập không có người ứng viện kịp thời nên quân ta đã bị giặc vây hãm. Hai cô con gái của ông vì muốn báo thù cho cha nên đã cầm quân giải vây. Ba cha con chiến đấu ngoan cường cho tới giây phút cuối cùng. Ghi nhớ công lao to lớn của tướng Đề Lĩnh và hai ái nữ của ông, Nhân dân đã xây mộ, lập đền để ngày đêm kính cẩn hương khói người anh hùng dân tộc.

Về thành phố biển, du khách không thể quên đền Cá Lập, phường Quảng Tiến. Đây là nơi thờ Tây Phương tướng quân Trần Đức – Thành hoàng làng Quảng Tiến. Theo sử sách, tướng quân Trần Đức là người đã lập công lớn trong trận quyết chiến với quân Mông Cổ ở Cửa Hới, Sầm Sơn nhằm bảo vệ vua tôi nhà Trần rút lui khỏi Thanh Hóa (thế kỷ XIII). Đối với ngư dân Sầm Sơn, Tây Phương tướng quân là người anh hùng đã gắn bó với những người dân sống bằng nghề đánh cá biển đầy gian khó và nguy hiểm qua nhiều thế kỷ. Ông được tôn thành một vị thần đem phúc lành trong cả vùng biển Sầm Sơn.

Qua bao biến thiên của thời gian, những ngôi đền cổ linh thiêng vẫn trường tồn. Tất cả đều thể hiện khát vọng về một cuộc sống yên bình, no đủ của người dân vùng biển. Ngoài yếu tố tâm linh, đây còn là điểm đến hấp dẫn của du khách khi về với xứ Thanh.

Hoài Thu