[E-Magazine] - Những mảnh đất “hồi sinh” sau lũ

Khó có thể nói hết những khó khăn mà huyện vùng biên Mường Lát phải trải qua vào những năm 2018-2019 do ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ. Những bản người Mông, người Thái tan hoang sau lũ như bản Chim (Nhi Sơn), bản Poọng (Tam Chung), bản Qua (Quang Chiểu)….Mưa lũ đã cuốn đi bao nhiêu tài sản, hoa màu và cả sinh mạng của không ít người. Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự nỗ lực của mỗi người dân, những mảnh đất vốn bị mưa lũ tàn phá ngày nào, nay cũng đã ổn định trở lại, những mái nhà tái định cư bình yên trong nắng mới.

Chúng tôi đến bản Chim, xã Nhi Sơn những ngày đầu hè. Biết chúng tôi có hẹn và vì lí do đường sá xa xôi nên đến muộn, dù 12 giờ trưa, Chủ tịch UBND xã Nhi Sơn Thao Văn Lênh vẫn kiên nhẫn đợi ở văn phòng làm việc và đưa chúng tôi đến thăm bản tái định cư xã Nhi Sơn.

Vừa đi đường, tôi và anh Lênh cùng ôn lại những ngày Mường Lát nói chung, xã Nhi Sơn nói riêng chịu ảnh hưởng nặng nề của mưa bão, lũ lụt vào tháng 8 năm 2018, 2019. Liên tiếp trong 2 năm, mảnh đất vùng biên này phải đối diện với khó khăn, người dân mất nhà cửa, vốn dĩ điều kiện phát triển kinh tế đã khó thì nay càng khó hơn.

Còn nhớ cuối tháng 8 năm 2018, khi toàn bộ Mường Lát chìm đắm trong mất điện, cô lập suốt một tuần do ảnh hưởng của mưa bão. Thời điểm đó, suốt chặng đường từ Quan Hóa lên đến Trung Lý - cửa ngõ của Mường Lát, điều ám ảnh nhất trong tôi chính là những quả đồi như có ai đó dùng dao phạt trơ cả đất, chỉ chực đổ xuống đường bất cứ lúc nào. Tuyến đường 15C lên các xã Nhi Sơn, Pù Nhi đi thị trấn Mường Lát không thể thông tuyến, hàng hóa cứu trợ cho người dân vùng lũ “tắc” ở cửa ngõ Trung Lý, chỉ một số ít được vận chuyển bằng đường sông ngược lên thị trấn vào với bà con bản Poọng, xã Tam Chung - bản vừa bị xóa sổ sau cơn lũ dữ. Còn lại bà con các xã Nhi Sơn, Pù Nhi, Mường Lý... phải chờ đường thông mới có thể đưa hàng cứu trợ lên được. Đồng nghĩa với hàng nghìn hộ dân có nguy cơ thiếu lương thực, thực phẩm, quần áo, nhu yếu phẩm...

Cảnh tượng hoang tàn, đổ nát ở Nhi Sơn thời điểm đó đã khiến tôi bật khóc. Chợ tình Nhi Sơn mà tôi ấp ủ, háo hức dịp nào đó sẽ có dịp lên để đắm say với mèn mén, rượu ngô thơm nồng, thắng cố, với điệu xòe hoa, điệu khèn ngất ngây gọi bạn của các chàng trai, cô gái Mông... chỉ là đống đổ nát.

Sau cơn lũ dữ, Nhi Sơn quá hoang tàn, bộn bề, nhiều gia đình phút chốc bị đảo lộn cuộc sống. Những hộ bị sập nhà, bị cuốn trôi phải ở nhờ nhà người thân, trong Trạm Y tế xã, Trung tâm học tập cộng đồng...

Ảnh hưởng của mưa lũ vào cuối tháng 8 năm 2018 chưa kịp nguôi ngoai thì đến năm 2019, Mường Lát tiếp tục chịu ảnh hưởng của mưa bão vào đầu tháng 8. Trận lũ dữ đã cướp đi tính mạng của anh Thao Văn Súa, bản Pá Hộc, Trưởng Công an xã Nhi Sơn trong khi đi kiểm tra, khắc phục hậu quả do mưa lũ gây ra tối 3-8. Tuyến đường 15C chạy qua địa bàn huyện Mường Lát có hàng chục điểm sạt lở đất đá, tràn xuống mặt đường. Đặc biệt, đoạn quốc lộ từ xã Trung Lý lên xã Nhi Sơn dài hơn 10km có nhiều điểm sạt lở nghiêm trọng, mưa lũ cũng đã phá hủy nhiều công trình dân sinh.

Để xua đi bầu không khí trầm lắng khi kể lại khó khăn, mất mát của địa phương, Chủ tịch Lênh chỉ cho chúng tôi mái trường được xây dựng lại đẹp nhất vùng như Trường Tiểu học Nhi Sơn. Cùng nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, của các cấp chính quyền mà khu tái định cư nằm trên địa bàn bản Chim được hình thành ngay sau đó nhằm ổn định đời sống cho hộ dân bị mất nhà cửa do mưa lũ, những hộ có nguy cơ sập nhà, nằm trong vùng ảnh hưởng. Nhi Sơn có hơn 98% đồng bào dân tộc Mông sinh sống, cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng so với trước đây thì đã ổn định hơn rất nhiều.

Đón chúng tôi ở khu tái định cư, anh Sung Văn Sáu, Bí thư kiêm trưởng bản Chim phấn khởi kể cho chúng tôi quá trình vượt qua khó khăn của bà con để bắt đầu cuộc sống mới ở khu tái định cư.

Bản Chim hiện nay có 100 hộ, 440 khẩu, riêng khu tái định cư có 50 hộ, bao gồm người dân ở bản Chim, Pá Hộc, Cặt, Lốc Há. Khu tái định cư có diện tích 3ha, dành cho hộ có nhà sập hoàn toàn, nhà thuộc diện di dời… do ảnh hưởng thiên tai năm 2018, 2019. Hiện nay khu tái định cư đã có điện, nước, bản cũng đã dành quỹ đất để làm nhà văn hoá, khu thể thao, vui chơi cho người dân nhưng chưa có kinh phí để xây dựng. Đời sống của bà con ở khu tái định cư phụ thuộc vào trồng lúa, nương rẫy, chăn nuôi lợn, gà, nhiều hộ trồng cây mận, cây đào…

“Bà con mong muốn Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền tiếp tục quan tâm hỗ trợ bà con cây con giống phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo”, Bí thư chi bộ bản Chim Sung Văn Sáu nói.

Chia tay Nhi Sơn, chúng tôi tiếp tục hành trình ngược ngàn về với bản vùng biên Quang Chiểu, Mường Chanh để cảm nhận sự đổi thay của những vùng đất lũ.

Còn nhớ năm 2018, nếu như tuyến QL 15C chịu cảnh ngập tràn bùn, đất, giao thông tê liệt thì chặng tỉnh lộ 521E từ thị trấn Mường Lát lên Quang Chiểu, Mường Chanh cũng ngập ngụa trong sạt lở đất. Bản Qua, xã Quang Chiểu cũng gần như xóa sổ giống bản Poọng, xã Tam Chung, hoang tàn như bản Chim, Nhi Sơn. Bản Qua có 52 hộ là đồng bào dân tộc Thái sinh sống thì có 30 hộ bị sập nhà, phải đi lánh nạn, trong đó, có 13 hộ làm lều tạm để ở, còn 17 hộ ở tạm nhà dân bản Pùng và Trạm Y tế. Lũ cuốn trôi những ngôi nhà và con đường vào bản, để lại rác rưởi, gỗ mục, xác động vật. Lương thực, các nhu yếu phẩm, sách vở đồ dùng học tập cho các cháu, đồ dùng sinh hoạt ở bản Qua đều rất thiếu thốn.

Ngay buổi chiều hôm tôi đến bản Qua, tại Đồn Biên phòng Quang Chiểu, các đoàn từ thiện của một số doanh nghiệp đóng trên địa bàn các tỉnh Bình Dương, Bình Phước đã lặn lội đến trao số tiền hỗ trợ 240 triệu đồng cho các hộ dân có nhà ở bị sập, có người bị chết do lũ tại xã Mường Chanh và Quang Chiểu. Và những ngày tiếp theo, bản Qua (Quang Chiểu) và những bản khác bị ảnh hưởng do mưa lũ nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các tấm lòng hảo tâm chung tay giúp đỡ, vượt qua khó khăn, ổn định cuộc sống.

Trở lại bản Qua lần này, cùng đi với chúng tôi có Chủ tịch UBND xã Quang Chiểu Ngân Trọng Hiệp và cán bộ Đồn Biên phòng Quang Chiểu.

Gặp lại anh Vi Văn Thiến, Bí thư chi bộ kiêm Trưởng bản Qua, anh vui mừng chia sẻ: Bản hiện nay có 53 hộ, 257 khẩu. Sau 2 năm 2018, 2019 liên tục bị lũ tàn phá, bản được xã, huyện quan tâm, hỗ trợ làm khu tái định cư. Khu tái định cư hiện có 40 hộ sinh sống. Được Nhà nước hỗ trợ xi măng, Đồn Biên phòng Quang Chiểu hỗ trợ ngày công làm đường bê tông liên bản, người dân tích cực hoàn thiện nhà cửa… nhận thấy bản có nhiều đổi mới, huyện chỉ định bản xây dựng NTM và được công nhận năm 2021.

Từ phong trào xây dựng bản NTM mà bản Qua đã trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế - xã hội ở vùng biên Mường Lát. Được sự hỗ trợ của Đồn biên phòng Quang Chiểu thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn bà con chú trọng, quan tâm việc phát triển sản xuất, đưa các giống cây trồng có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao vào sản xuất... Ngoài ra, bà con trong bản còn chú trọng chăn nuôi, trồng trọt, làm nương rẫy, nhiều người dân trong bản đi xuất khẩu lao động, làm công nhân... Đời sống của bà con trong bản ngày một được nâng cao; cả bản chỉ còn 6 hộ nghèo. Bản Qua còn được biết đến là bản hiếu học, khi tất cả các cháu trong độ tuổi đi học đều được đến trường học tập; người dân dùng điện lưới, nước hợp vệ sinh…

Để minh chứng cho những điều mình chia sẻ, Trưởng bản kiêm Bí thư chi bộ bản Qua Vi Văn Thiến dẫn chúng tôi đi thăm bản. Những ngôi nhà khang trang dựng lên trên khu đất vốn trước đây hoang tàn do mưa lũ. Con đường vào bản đã được đổ bô tông, người dân trồng cây ăn quả, hoa dọc lối đi trong bản.

Con suối bản Qua hung dữ ngày nào nay đã hiền hoà trở lại. Bên những quả đồi trước đây bị lũ phạt trơ cả đất, những bông hoa nở tím ngắt tô điểm cho núi rừng. Dẫu biết khó khăn còn chồng khó khăn với mảnh đất nghèo nơi đây... nhưng chúng tôi tin, bản Qua nói riêng và những bản nghèo khác ở Mường Lát nói chúng sẽ ngày càng đổi thay.

Ngọc Huấn - Tống Hương

Thiết kế: Mai Huyền

Xuất bản: 4:05:05:2022:09:37