Hỗ trợ người lao động, người sử dụng lao động gặp khó khăn trong đại dịch: Không để ai bị bỏ lại phía sau

Nếu gói hỗ trợ theo Nghị quyết 42/NQ-CP năm 2020 phần lớn doanh nghiệp và người lao động phản ánh là quá nhiều tiêu chí, rất khó tiếp cận thì Nghị quyết 68/NQ-CP, ngày 1-7-2021 của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 (gọi tắt là Nghị quyết 68 - PV) đã giảm 2/3 số thủ tục hành chính, mở rộng cả phạm vi, hình thức và đối tượng hỗ trợ.

Hướng dẫn viên Khu di tích Lam Kinh thuyết minh cho khách tham quan. Ảnh: TƯ LIỆU

Thủ tục thuận lợi

Ngày 20-7-2021, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 174/KH-UBND về việc Triển khai thực hiện Nghị quyết số 68/NQ-CP và Quyết định số 23/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về thực hiện một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 trên địa bàn tỉnh.

Nằm trong nhóm ngành nghề chịu ảnh hưởng lớn do đại dịch, tính sơ bộ 6 tháng đầu năm 2021, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, trong số gần 700 doanh nghiệp du lịch và hơn 300 hộ kinh doanh cá thể có 2 doanh nghiệp lữ hành và 16 cơ sở lưu trú du lịch đăng ký tạm dừng hoạt động, 15.000 lao động bị mất việc làm. Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) tính cả hướng dẫn viên tại điểm, quốc tế và nội địa có hơn 200 người có thẻ còn đủ hiệu lực. Rà soát trên 100 hồ sơ đăng ký của các hướng dẫn viên, sau 4 đợt duyệt (tính đến ngày 20-8) có 11 người được nhận quyết định hỗ trợ. Là 1 trong 3 hướng dẫn viên của Ban Quản lý Khu di tích Lam Kinh được nhận hỗ trợ theo Quyết định số 3039/QĐ-UBND, ngày 11-8-2021 của UBND tỉnh Thanh Hóa, chị Hoàng Thị Hiền, chia sẻ: “Số tiền hỗ trợ tuy không nhiều so với thiệt hại do dịch bệnh, nhưng sự quan tâm kịp thời, đúng mức của Đảng, Nhà nước, sự đơn giản về thủ tục chúng tôi đã làm hồ sơ và được chấp nhận. Điều này đã tiếp thêm động lực để chúng tôi cố gắng vượt qua giai đoạn khó khăn, chờ đến khi ngành du lịch phục hồi trở lại”. Anh Lê Đình Dương (xã Phú Xuân, Thọ Xuân) là hướng dẫn viên cộng tác với các đoàn khách, doanh nghiệp lữ hành, cho biết: “Trước tháng 5-2021, tôi có công việc khá ổn định, trung bình mỗi tháng thu nhập từ 8-12 triệu đồng. Đã 9 năm được cầm thẻ Hướng dẫn viên đến nay, chúng tôi có lúc thiếu việc làm nhưng đây là lần đầu tiên mất việc. Qua nghiên cứu và hướng dẫn, tôi đã làm hồ sơ nhận hỗ trợ online, rất nhanh và dễ dàng”.

Là đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động nghệ thuật biểu diễn, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa (Sở VH,TT&DL) vốn đã vất vả nay “thật sự lao đao”, đó là chia sẻ của NSND Hàn Hải, Giám đốc Nhà hát. Để duy trì hoạt động và đảm bảo đời sống cho 101 cán bộ, viên chức, người lao động, những năm trước đã khá khó khăn. Kể từ khi có dịch COVID-19 gần như nhà hát “nằm im”, diễn viên không thể “chân trong”, chứ đừng nói đến “chân ngoài”. Chính vì thế, gói hỗ trợ một lần 3.710.000 đồng/người, tuy không nhiều nhưng cũng đã an ủi các nghệ sĩ, đặc biệt là 56 diễn viên hạng 4 được nhận hỗ trợ này.

Tại huyện Nông Cống, qua rà soát có 120 hộ kinh doanh bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Tuy vậy, đến nay cũng mới có 6 hộ làm hồ sơ, thủ tục nhận hỗ trợ. Cả 6 hộ này đều làm hoạt động trong lĩnh vực massage, karaoke. Hộ gia đình anh Phạm Văn Trường (thôn Hồi Cù, xã Hoàng Sơn) có quán

massage Bằng lăng tím, khai trương tháng 10-2020, với chi phí đầu tư gần 3 tỷ đồng. “Nhưng quá buồn là thời gian đóng cửa nhiều hơn thời gian hoạt động, hàng tháng phải lo trả lãi ngân hàng. Được Nhà nước hỗ trợ một lần 3.000.000 đồng/hộ, tôi đã làm hồ sơ với mong muốn đỡ tiền sinh hoạt”.

Nghị quyết 68 đã đơn giản hóa thủ tục đề nghị hỗ trợ, cắt giảm thời gian thẩm định đến mức tối đa, hình thức nhận hỗ trợ hoặc trực tiếp, hay chuyển khoản, nhận qua bưu điện nên đã nhanh chóng đến được với nhiều người lao động.

Còn đó những mong mỏi

Với quy định hỗ trợ một lần 3.710.000 đồng/người đối với đạo diễn nghệ thuật, diễn viên, họa sĩ giữ chức danh nghề nghiệp hạng IV trong các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động nghệ thuật biểu diễn phải dừng hoạt động từ 15 ngày trở lên để phòng, chống dịch COVID-19 trong thời gian từ ngày 1-5-2021 đến hết ngày 31-12-2021. Đây là một trong những điều mà lãnh đạo Nhà hát Nghệ thuật truyền thống, Nhà hát Ca múa kịch Lam Sơn còn băn khoăn. Theo ông Hàn Hải: “56 diễn viên hạng 4 được nhận hỗ trợ, tuy khó khăn thật, nhưng ít nhất họ còn có lương biên chế nhà nước. Còn 15 diễn viên hợp đồng chính là lực lượng mà chúng tôi cần hỗ trợ nhất thì lại không nằm trong diện ưu tiên”.

Cùng chung hoàn cảnh, Nhà hát Ca múa kịch Lam Sơn có 84 diễn viên, trong đó có 34 viên chức hạng 4. NSƯT Vũ Vương Huỳnh, Giám đốc Nhà hát cho biết: “Đánh dấu show Khai trương biển Hải Hòa, Hải Tiến bị đổ bể, cũng là lúc nhà hát tạm dừng mọi hoạt động. Dẫu không có quy định cấm biểu diễn nghệ thuật, nhưng quy định về việc cấm tụ tập quá 30 người đã khiến mọi hoạt động nghệ thuật trên địa bàn tỉnh dừng hẳn. Thời điểm hiện tại, để giải quyết thu nhập cho 25 lao động hợp đồng và thời vụ, chúng tôi đang bế tắc. Trong số đó có 15 diễn viên được ký hợp đồng trước tháng 7-2015. Số còn lại không được ký hợp đồng. Để “thanh xuân hóa” sân khấu, rất cần lực lượng này. Không được ký hợp đồng dễ khiến họ chuyển đổi ngành nghề. Thế mới có chuyện 40 tuổi còn phải đóng vai 20 tuổi, thậm chí 50 tuổi còn phải đóng vai thiếu nhi. Trung tâm của nghệ thuật là diễn viên. Không có diễn viên trẻ chẳng thể có vở diễn hay và hấp dẫn”. Chính vì thế mà ông Vũ Vương Huỳnh cho rằng: Trong chính sách nên có tính đặc thù.

Nhưng không chỉ có chính sách, bản thân nhiều người lao động cũng ít quan tâm đến quyền lợi của mình. Ông Trần Đình Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du lịch tỉnh Thanh Hóa, cho biết: Chi hội Hướng dẫn viên trực thuộc Hiệp hội Du lịch tỉnh có 20 hướng dẫn viên tự do. Điều đó đồng nghĩa với việc hơn 70% hướng dẫn viên trên địa bàn chưa phải là hội viên. Việc tham gia hiệp hội có lợi cho hội viên vì họ được cung cấp hệ thống dữ liệu về nghiệp vụ, chuyên môn, đảm bảo quyền và nghĩa vụ của hội viên. Khi ngành du lịch phát triển, các hướng dẫn viên có thể không có nhu cầu vào hiệp hội. Nhưng trước tình hình này, với gói hỗ trợ của Chính phủ theo Nghị quyết 68 yêu cầu: Có thẻ hướng dẫn viên du lịch theo quy định của Luật Du lịch; Có hợp đồng lao động với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lữ hành hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ hướng dẫn du lịch hoặc là hội viên của tổ chức xã hội - nghề nghiệp về hướng dẫn du lịch đối với hướng dẫn viên du lịch quốc tế và hướng dẫn viên du lịch nội địa;... Đó là một phần lý do đến nay chỉ có 5 hướng dẫn viên tự do đã hoàn thành hồ sơ và có quyết định hỗ trợ của tỉnh.

Về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Nguyệt, Trưởng phòng Quản lý du lịch, Sở VH,TT&DL, cho biết: Do gói hỗ trợ kéo dài, hạn cuối nộp hồ sơ đến 31-12-2021, nên các hướng dẫn viên vẫn sẽ có cơ hội để tiếp cận. Nếu hướng dẫn viên không tham gia hiệp hội thì sở sẽ hướng dẫn họ làm thủ tục để nhận trợ cấp theo dạng lao động tự do. Tuy nhiên, lực lượng này sẽ được địa phương cân đối ngân sách hỗ trợ và hiện Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đang lên phương án dự thảo trình cấp có thẩm quyền quyết định.

Rõ ràng, việc mở rộng phạm vi, đối tượng được hỗ trợ theo Nghị quyết 68 của Chính phủ không chỉ thể hiện sự bám sát thực tiễn mà còn thể hiện tính nhân văn của chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Đây không chỉ là giải pháp hỗ trợ cấp thiết trong hiện tại mà còn giúp người lao động và doanh nghiệp có sự chuẩn bị cần thiết để tiếp tục phát triển sản xuất, kinh doanh khi dịch bệnh được kiểm soát.

Bài và ảnh: Kiều Huyền