Giúp đồng bào vùng cao thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Trên những bản làng vùng cao xứ Thanh bao đời nay người dân từng gắn bó với tập quán sản xuất tự cung tự cấp, quanh quẩn với cây ngô, cây sắn. Thế nhưng giờ đây, bằng những chính sách dân tộc thiết thực đã giúp cho nếp nghĩ, cách làm của đồng bào từng bước đổi thay, mở ra những mùa quả ngọt, cùng niềm tin mới về một tương lai no ấm, bền vững.

Đồn Biên phòng Tam Chung trao vịt giống, thức ăn chăn nuôi cho các hộ nghèo tại bản Ón, xã Tam Chung.

Xã Tam Chung có diện tích tự nhiên trên 120km2, có 8 bản, với gần 900 hộ, hơn 4.500 nhân khẩu, có 6 dân tộc sinh sống là Mông, Thái, Kinh, Mường, Dao, Khơ Mú. Trước đây, cuộc sống người dân nơi đây còn nhiều khó khăn, bà con sản xuất manh mún, tự cung tự cấp, cái đói, cái nghèo cứ đeo bám liên miên.

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, Tam Chung từng bước thay đổi diện mạo. Hệ thống giao thông, trường học, trạm y tế được quan tâm đầu tư; các chính sách hỗ trợ cây, con giống, vốn vay ưu đãi đến với từng hộ gia đình, khơi dậy khát vọng vươn lên nơi vùng cao biên giới.

Điển hình là bản Pom Khuông, nơi 100% cư dân là đồng bào Mông. Được sự hướng dẫn tận tình của cán bộ nông nghiệp, bà con đã mạnh dạn chuyển đổi sản xuất, thay vì trồng cây ngô, cây sắn năng suất thấp, nay dần chuyển sang trồng ổi, nhãn, dứa và kết hợp chăn nuôi bò vỗ béo... Thông qua những mô hình kinh tế nhiều hộ gia đình có thu nhập ổn định, bình quân đạt từ 30 đến 40 triệu đồng/năm, cá biệt có hộ khá giả đạt 70 đến 80 triệu đồng/năm. So với những năm trước đây, khi cuộc sống còn phụ thuộc vào nương ngô, đồi sắn bấp bênh, thì đây thực sự là bước đột phá, khẳng định hiệu quả rõ rệt của việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm.

Chị Hơ Thị Mị, người dân bản Pom Khuông phấn khởi chia sẻ: “Được chính quyền địa phương kết nối, hỗ trợ vay vốn ưu đãi của ngân hàng chính sách xã hội, gia đình tôi được vay 50 triệu đồng để mua 4 con bò sinh sản, lại được cán bộ hướng dẫn kỹ thuật, rồi trồng thêm cỏ làm thức ăn chăn nuôi. Giờ gia đình tôi đã có đàn bò phát triển tốt, kinh tế ổn định hơn trước nhiều. Đầu năm 2024, gia đình đã làm đơn xin ra khỏi diện hộ nghèo”.

Bí thư chi bộ bản Pom Khuông Lý Seo Châu nhận định: “Điều quan trọng nhất là đồng bào đã tin tưởng, thay đổi tư duy. Cán bộ nói đi đôi với làm, Nhân dân thấy hiệu quả thì làm theo, từ đó cuộc sống dân bản dần đổi thay, kể cả trong nếp nghĩ, đến cách làm”.

Nếu như Tam Chung khởi sắc từ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thì ở xã Quang Chiểu mô hình “Bản sáng vùng biên” lại tạo ra những dấu ấn rõ nét. Đây là hoạt động thiết thực, được Đồn Biên phòng Quang Chiểu phối hợp với chính quyền địa phương triển khai, hướng đến việc thay đổi cách nghĩ, cách làm của đồng bào Mông bản Pù Đứa.

Trước đây, bản Pù Đứa còn nhiều khó khăn, môi trường sống chưa đảm bảo. Khi mô hình “Bản sáng vùng biên” được đưa vào thực hiện, bộ đội biên phòng chung tay giúp đỡ bà con chỉnh trang nhà cửa, cải tạo vườn tạp, xây dựng mô hình vườn rau xanh, trồng cây ăn quả. Bộ đội cũng tuyên truyền, vận động Nhân dân xây dựng chuồng trại ra xa nơi ở, gia súc, gia cầm được chăn nuôi an toàn, hạn chế dịch bệnh. Mỗi tuần, cả bản lại cùng nhau tổng dọn vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp.

Ông Thao Văn Tông ở bản Pù Đứa, cho biết: “Nhờ mô hình này, bản chúng tôi sạch đẹp hơn, người dân có thêm thu nhập từ vườn cây, đàn lợn, đàn gà. Chúng tôi tin rằng, thay đổi nếp nghĩ, cách làm chính là con đường để thoát nghèo”.

Còn Bí thư Đảng ủy xã Quang Chiểu Triệu Minh Xiết thì khẳng định: “Sự đồng hành của bộ đội đã thổi luồng sinh khí mới đối với cuộc sống đồng bào vùng biên. Từ những mô hình kinh tế hiệu quả, nhiều hộ dân đã tự giác áp dụng. Có thể thấy, việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào không chỉ đến từ sự hỗ trợ vật chất, mà quan trọng hơn là sự đồng hành về tinh thần. Khi bà con được tiếp cận với mô hình mới, được “cầm tay chỉ việc”, họ thấy rõ hiệu quả, từ đó tin tưởng và làm theo”.

Không chỉ ở Quang Chiểu, tại Đồn Biên phòng Tam Chung, mô hình “Bản sáng vùng biên” tiếp tục được triển khai với những cách làm cụ thể, thiết thực. Đơn vị đã tổ chức cho Nhân dân tham quan các mô hình “Vườn rau xanh” của những hộ làm điểm để học tập, nhân rộng. Đồng thời, hỗ trợ 200 con vịt giống cho 6 hộ gia đình khó khăn; phân công đảng viên phụ trách, giúp đỡ từng hộ thoát nghèo, cải thiện cuộc sống. Cùng với đó, căn cứ tình hình thực tiễn ở từng địa phương, các đồn biên phòng tuyến núi đã nghiên cứu, thí điểm thành công và nhân rộng các mô hình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân học tập, như: mô hình cây lúa nước 2 vụ ở các xã Hiền Kiệt, Tén Tằn; mô hình trồng cây ngô lai 2 vụ tại xã Pù Nhi; chăn nuôi lợn tại xã Tam Chung; nuôi nhím tại bản Pọong, xã Hiền Kiệt; nuôi cá tầm ở Đồn Biên phòng Bát Mọt...

Đại tá Hoàng Văn Hùng, Chính ủy Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh cho biết: “Sau hơn 1 năm triển khai, toàn tỉnh đã xây dựng thí điểm 11 mô hình “Bản sáng vùng biên”. Từ những mô hình ấy, nhiều bản làng vùng cao ở Thanh Hóa đã khoác lên mình diện mạo mới. Đường làng sạch đẹp, nhà cửa khang trang, vườn ao chuồng quy củ, đồng bào có thêm thu nhập, nhân lên niềm tin vào cuộc sống. Quan trọng hơn cả, nếp nghĩ, cách làm đã thay đổi, người dân không còn trông chờ, ỷ lại, mà chủ động học hỏi, nỗ lực vươn lên”.

Những đổi thay ở Tam Chung, Quang Chiểu, Hiền Kiệt, là minh chứng sống động về việc giúp đồng bào vùng cao thay đổi nếp nghĩ, cách làm không còn là một khẩu hiệu, mà đang hiện hữu trong từng vườn cây, từng chuồng trại, từng nụ cười trên gương mặt đồng bào. Đó là hành trình dài, nhưng đầy hy vọng, để núi rừng xứ Thanh ngày càng trù phú, để đồng bào các dân tộc tự tin bước vào tương lai.

Bài và ảnh: Xuân Minh