Hái quả ngọt từ việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ

Với lực lượng vận động viên (VĐV) trẻ dồi dào, thể thao thành tích cao Thanh Hóa không chỉ duy trì vững vàng vị thế trong tốp đầu cả nước, mà còn sẵn sàng khẳng định tầm vóc mới trên đấu trường quốc tế ở giai đoạn 2025-2030.

VĐV trẻ của đội tuyển Taekwondo Thanh Hóa nỗ lực tập luyện.

Theo nghiên cứu của Ủy ban Olympic quốc tế, 80% VĐV đoạt huy chương Thế vận hội đã bước vào đào tạo chuyên nghiệp từ 14 tuổi. Các quốc gia có nền thể thao phát triển đều tập trung đầu tư đào tạo bài bản cho VĐV trẻ, thậm chí có những bộ môn, VĐV được đào tạo từ 6 -12 tuổi. Đây cũng là hướng đi của thể thao Thanh Hóa hiện nay để không chỉ giành thành tích cao tại đấu trường quốc nội mà còn vươn tầm châu lục và thế giới.

31 đội tuyển thể thao thành tích cao của tỉnh hàng năm đã đồng loạt triển khai công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV trẻ. Các huấn luyện viên (HLV) không ngại khó khăn, trực tiếp về tận cơ sở để tìm kiếm nhân tố mới. Việc tuyển chọn VĐV còn thông qua các lớp nghiệp dư tại cơ sở, thông qua các test tuyển chọn; lựa chọn các em có thành tích tốt thông qua các giải thể thao học sinh toàn tỉnh.

Theo Giám đốc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh Đàm Văn Long, để có lớp VĐV kế cận đáp ứng tốt yêu cầu chuyên môn, trung tâm thực hiện nghiêm khâu tuyển chọn đầu vào với những yêu cầu khắt khe về thể lực, kỹ thuật ở từng bộ môn. Quá trình bồi dưỡng, huấn luyện quan tâm kiểm tra, đánh giá ý thức tập luyện, năng lực chuyên môn, khả năng phát triển của từng VĐV, trên cơ sở đó chọn nhân tố ưu tú nhất tập trung đào tạo. Về lâu dài, chính những VĐV từng đạt thành tích cao tại các đấu trường châu lục và thế giới sẽ là lực lượng kế cận, trở thành các HLV có kinh nghiệm, trình độ cao trong tương lai.

Từ cách làm ấy, thể thao thành tích cao tỉnh nhà luôn duy trì được lực lượng trẻ kế cận ở các bộ môn và đã hái quả ngọt từ việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ, năng khiếu. Trong giai đoạn 2020-2025, các VĐV Thanh Hóa đã tham gia 566 giải đấu thể thao quốc gia, quốc tế, giành tổng cộng 3.536 huy chương các loại. Trong đó các VĐV trẻ giành hàng trăm huy chương tại các giải trẻ quốc gia, giải vô địch các nhóm tuổi, đồng thời ghi dấu ấn mạnh mẽ ở đấu trường quốc tế.

Những cái tên như Nguyễn Thị Thanh Trúc (Jujitsu) với 3 HCV, 2 HCB tại Giải vô địch Jujitsu châu Á năm 2024, 3 HCV ở hệ vô địch, 2 HCV và 2 HCĐ hệ U21 tại Giải vô địch Jujitsu châu Á năm 2025; Cao Thị Duyên, người đã giành 2 tấm HCV tại SEA Games 31 năm 2022, 3 HCV, 2 HCB, phá 2 kỷ lục tại SEA Games 32, năm 2023 - thành tích cao nhất mà một VĐV Thanh Hóa giành được tại một kỳ SEA Games hay Phạm Thị Vân (Bơi lội) với 1 HCV, 1 HCB, 1 HCĐ và phá kỷ lục châu lục, đã đưa thể thao tỉnh nhà lên một tầm cao mới.

Tuy nhiên trong thực tế, việc tuyển chọn VĐV trẻ, năng khiếu còn nhiều khó khăn. Hầu hết các môn thể thao đều không có phong trào đào tạo tại địa phương (tuyến 4) nên việc tuyển chọn phụ thuộc hoàn toàn vào kinh nghiệm tuyển chọn ban đầu của HLV, như quan sát, đo thể hình, dự đoán khả năng phát triển... chứ không có nhiều lựa chọn từ các giải đấu phong trào từ cơ sở. Bên cạnh đó, với một số môn thế mạnh của tỉnh như đua thuyền, bơi, lặn, điền kinh... lại là những môn thể thao có chu kỳ nên việc tập luyện thường không thu hút được các VĐV, dễ gây chán nản trong quá trình tập luyện. Nhiều gia đình định hướng, đầu tư cho con theo học văn hóa nên việc tìm kiếm, tuyển chọn tài năng thể thao bị hạn chế. Bên cạnh đó hiện nay nhiều bộ môn phải “tranh giành” với các địa phương khác khi mà gần đây các địa phương ngoài tỉnh cũng về Thanh Hóa đẩy mạnh “săn tìm” VĐV trẻ tiềm năng cho đơn vị mình.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Duy Tự cho biết: “Để thể thao thành tích cao gặt hái “quả ngọt”, việc chú trọng đào tạo VĐV năng khiếu, VĐV trẻ, tạo thế hệ kế thừa có chất lượng chuyên môn cao và có chiều sâu là nhiệm vụ quan trọng. Do đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phối hợp các ngành chức năng tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm tuyển chọn và đào tạo nhiều VĐV tài năng cho tỉnh. Đồng thời, thực hiện tốt các chế độ, chính sách trong tập luyện, thi đấu, đãi ngộ đối với các VĐV, HLV. Việc đầu tư có trọng điểm cho các tài năng trẻ, như có chế độ huấn luyện đặc biệt, đưa đi tập huấn nước ngoài, tạo điều kiện tham gia các giải quốc gia, quốc tế sẽ giúp các VĐV tài năng phát huy hết phẩm chất, thế mạnh của mình. Đây cũng là sự chuẩn bị dài hơi, nhằm giữ vững vị thế hàng đầu của thể thao Thanh Hóa”.

Bài và ảnh: Anh Tuân