Rừng ngập mặn - Bức tường xanh ngăn thảm họa thiên tai

(VH&ĐS) Đầu tư với nguồn kinh phí thấp hơn nhiều so với việc làm đê biển, đê sông, nhưng hệ thống rừng ngập mặn lại có tác dụng không kém.

Không những vậy với diện tích gần 2.300 ha rừng ngập mặn gồm bần chua, sú, vẹt tại 3 huyện ven biển Hậu Lộc, Nga Sơn và Hoằng Hóa đã tạo ra được bức tường xanh bảo vệ, cải tạo môi trường sinh thái ven biển. "Bức tường xanh" này cũng làm tăng đáng kể hệ sinh thái thủy hải sản dọc biển Thanh Hóa. Qua đó tạo sinh kế cho hàng nghìn người dân với mức thu nhập 100.000 - 200.000 đồng/ngày.

Là một trong những tỉnh đi đầu trong trồng rừng ven biển, từ năm 1997, Hội Chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hóa đã thực hiện triển khai dự án trồng rừng ngập mặn do Hội Chữ thập đỏ Nhật Bản tài trợ tại các huyện ven biển gồm Hậu Lộc, Nga Sơn và Hoằng Hóa. Bà Trịnh Thị Tiếp, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ, Trưởng Ban điều hành dự án trồng rừng ngập mặn và giảm thiểu rủi ro thảm họa cho biết: Ngoài tác dụng bảo vệ đê biển, đê sông, chống biến đổi khí hậu, hệ thống bức tường xanh là rừng ngập mặn này đã cải tạo môi trường sinh thái rất tốt. Đây cũng là nơi trú ngụ của nhiều loài thủy hải sản như tôm, cá, cua, cáy...

Để có được thành quả như ngày hôm nay, các cán bộ thực hiện dự án và nhân dân các xã ven biển Hậu Lộc, Nga Sơn, Hoằng Hóa đã phải trải qua rất nhiều khó khăn, vất vả. Những năm đầu triển khai dự án, nhiều nơi cây bần chua, sú, vẹt... mới trồng đã bị chết gần nửa bởi chưa có kinh nghiệm trồng, do để con hà bám ăn dần thân cây, hoặc một số người dân chặt phá để làm củi đun nấu. Để cứu vớt số còn lại, Hội Chữ thập đỏ phối hợp với Hội Nông dân các xã cùng các đoàn thể và lực lượng Bộ đội Biên phòng đã chủ động vận động các hộ dân nạo vét làm sạch môi trường, đẽo bỏ những con hà bám vào thân cây; đến tận nhà tuyên truyền để bà con nhận ra cái sai và trở thành những thành viên tích cực tham gia bảo vệ rừng nên đã cứu được hơn 50% diện tích.

Để nhân giống trồng rừng ngập mặn trên diện rộng, Ban quản lý dự án cũng đã thành lập các nhóm ươm cây giống, trồng rừng và bảo vệ rừng gắn với việc trồng, chăm sóc, chia sẻ quyền lợi trong cộng đồng dân cư, thu hút được hơn hàng nghìn người tham gia. Nhờ dự án mà người dân có thêm thu nhập từ bán cây giống, tiền công trồng rừng và tiền tham gia quản lý bảo vệ rừng.

Các mô hình, phong trào trồng, bảo vệ rừng ngập mặn được phát triển, góp phần giảm đáng kể thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra, ổn định môi trường sinh thái, chống xói mòn, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và diện tích đất nông nghiệp cho cộng đồng người dân vùng ven biển Thanh Hóa. Rừng ngập mặn cũng tạo công ăn việc làm cho nhân dân ven biển và nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên thiên thiên và phòng, chống hiệu quả trước thiên tai, xâm thực bờ biển.

Trong thời gian tới, các địa phương có rừng ngập mặn có kế hoạch xây dựng các tua tuyến du lịch sinh thái vừa góp phần nâng cao thu nhập, vừa tăng ý thức bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu đến đông đảo người dân.

Những khu rừng ngập mặn nơi đây tạo nên "bức tường xanh" vững chãi, bảo vệ hệ thống đê điều, các công trình dân sinh và nhiều khu dân cư nơi cửa biển.

Khi chúng tôi về vùng biển Hậu Lộc ở các xã Đa Lộc, Minh Lộc, Hải Lộc nơi đây đã phủ một màu xanh bạt ngàn của rừng ngập mặn gồm bần chua, sú, vẹt... Những khu rừng ngập mặn với các loại cây bần chua, đước, sú, vẹt.. hàng chục năm tuổi, cao 3 - 5m góp phần tạo cảnh quan và điều hòa khí hậu cho nhiều xã dọc sông, biển. Đây cũng là nơi trú ngụ của những đàn cò lớn, dưới tán lá, hệ sinh thái đang hồi sinh với tôm, cua, ốc, cáy...

Ông Vũ Văn Đỉnh - Chủ tịch UBND xã Đa Lộc tự hào cho biết: “Toàn xã Đa Lộc có 451 ha là cây bần chua, sú, vẹt... trải dài 5,1 km đê biển. Từ khi có bức tường xanh là rừng ngập mặn, hệ sinh thái dưới tán rừng ngập mặn phát triển rất tốt”. Ông cho biết thêm “Nhờ có hệ thống rừng ngập mặn mà đời sống của người dân được cải thiện đáng kể. Toàn xã có hàng trăm người sống nhờ vào rừng ngập mặn nơi đây. Họ tranh thủ sau những buổi buôn bán cá sau khi tàu về hoặc lúc nông nhàn để ra rừng ngập mặn bắt cua, ốc, cáy... một ngày bình quân cũng cho thu nhập 100.000 - 150.000 đồng.

Đặc biệt, từ tháng 6 đến tháng 9 khi rừng ngập mặn nở hoa, các công ty nuôi ong di động đã mang đến đây hàng nghìn bọng ong, bởi mật ong làm từ hoa bần chua có giá trị rất cao. Trong xã cũng có gần 100 hộ nuôi ong lấy mật từ hoa của cây bần chua. Xã chúng tôi mỗi năm sản xuất được hàng tấn mật ong và đang trong quá trình xây dựng, quảng bá thương hiệu cho mật ong bần chua....”.

Nói về ý nghĩa của rừng ngập mặn, ông Nguyễn Văn Long - Phó Chủ tịch UBND huyện Hậu Lộc cho biết: “Khi đầu tư 1 km đê biển thì tốn kém hơn rất nhiều so với trồng 1 km rừng ngập mặn. Nhưng tác dụng của rừng ngập mặn thì không kém. Minh chứng là cơn bão số 5 tháng 9/2005 đổ bộ trực tiếp vào các huyện ven biển Thanh Hóa làm vỡ đê phòng hộ, phá hủy nhà cửa, gây thiệt hại về hoa màu và vật nuôi tại một số xã ven biển, nhưng riêng tuyến đê tại xã Đa Lộc ít bị thiệt hại nhất bởi có “bức tường xanh” là hệ thống rừng ngập mặn bao quanh trước đê biển.

Trịnh Duy Hưng