Phát triển thư viện điện tử trong trường học

Với nhiều tiện ích đem lại, thư viện điện tử (TVĐT) trong trường học được dự báo sẽ là xu hướng tất yếu mà các trường học đang hướng tới. Không chỉ mở ra kho học liệu phong phú, TVĐT còn góp phần làm thay đổi cách tiếp cận tri thức, hoàn thiện kỹ năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh.

Chỉ cần quét QR Code là có thể đăng nhập vào hệ thống thư viện điện tử tại Trường Tiểu học Định Hưng (Yên Định).

Trường Tiểu học Định Hưng là một trong những trường học tích cực xây dựng và sử dụng TVĐT của huyện Yên Định. Thầy Hà Văn Chung, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Định Hưng chia sẻ: “Năm 2023, cùng với việc chuẩn bị các điều kiện công nhận lại trường chuẩn quốc gia mức độ 2, nhà trường đã tiến hành xây dựng TVĐT theo Thông tư 16/2022/TT-BGDĐT. Hiện nay, kho học liệu TVĐT nhà trường có trên 1.400 học liệu số gồm nhiều thể loại sách, sách giáo khoa, truyện, video bài giảng, thư viện đề thi, sách nói... hiện đang phát huy rất tốt vai trò phục vụ việc đọc sách của học sinh, nghiên cứu tài liệu, bài giảng của giáo viên. Để học sinh, giáo viên, người đọc có thể sử dụng TVĐT, nhà trường đã in và dán QR Code TVĐT ở trong trường, các nhà văn hóa thôn và phát cho phụ huynh học sinh mang về để học sinh hoặc người nhà có thể đăng nhập vào TVĐT bằng cách quét mã trên thiết bị điện thoại thông minh, ipad có kết nối internet để đọc sách, nghiên cứu tài liệu... Những năm qua, thư viện nhà trường đã phục vụ hàng nghìn lượt học sinh, giáo viên tra cứu, khai thác các nền tảng trực tuyến để học tập, bồi dưỡng kiến thức, nâng cao năng lực dạy và học, thúc đẩy trao đổi thông tin giữa học sinh với giáo viên, giữa giáo viên với phụ huynh...”.

Cùng với việc triển khai TVĐT, Trường Tiểu học Định Hưng cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động dạy, học. Không chỉ ứng dụng giáo án điện tử, học bạ điện tử... nhà trường còn xây dựng kế hoạch giảng dạy, hoạt động hàng tuần bằng cách gửi file PDF qua nhóm zalo để giáo viên nắm bắt, đóng góp ý kiến, sửa đổi, bổ sung các kế hoạch, nhiệm vụ tuần, sau đó, ban hành kế hoạch chính thức và gửi lên Cổng thông tin điện tử của trường để cán bộ, giáo viên thực hiện. Nhà trường cũng đẩy mạnh thực hiện ký số, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giảng dạy... Từ đó, tạo thành thói quen, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động giáo dục trong nhà trường.

Chú trọng xây dựng TVĐT theo hướng hiện đại, bao gồm phần mềm quản trị thư viện, cơ sở dữ liệu số hóa sách, tài liệu phục vụ dạy học, đảm bảo kết nối liên thông với kho học liệu số, chia sẻ tài liệu số hóa giữa các cơ sở giáo dục... góp phần triển khai thực hiện hiệu quả công tác số hóa ngành giáo dục. Bà Nguyễn Thị Khuyên, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) huyện Yên Định, cho biết: “Huyện đã tổ chức tập huấn, triển khai xây dựng TVĐT tại các trường học trên địa bàn. Đến nay, toàn huyện có 100% các trường tiểu học và khoảng 80% các trường THCS đã xây dựng được TVĐT và đang phát huy hiệu quả”.

Năm học 2024-2025, ngành giáo dục huyện Yên Định xác định lựa chọn đẩy mạnh chuyển đổi số trong dạy và học làm khâu đột phá ngành giáo dục, do đó, để đẩy mạnh xây dựng TVĐT trong các nhà trường, huyện Yên Định đang tiến hành phối hợp cùng các đơn vị viễn thông triển khai các phần mềm số hóa trường học phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương.

Chủ động kết hợp giữa TVĐT, thư viện truyền thống và thư viện xanh nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của người đọc, nhu cầu nghiên cứu tài liệu, bài giảng trên kho học liệu số, nghiên cứu khoa học của giáo viên và học sinh... qua đó bắt kịp quá trình chuyển đổi số là cách làm mà huyện Đông Sơn đang lựa chọn, thực hiện. Huyện Đông Sơn hiện có 15 trường mầm non, 5 trường tiểu học, 5 trường THCS, 10 trường liên cấp TH&THCS. Năm học 2023-2024, huyện đã tiến hành tập huấn, triển khai xây dựng TVĐT trong toàn ngành giáo dục. Tuy nhiên, bước sang năm học 2024-2025, hệ thống TVĐT buộc phải dừng hoạt động do hết gói hỗ trợ duy trì phần mềm TVĐT và thiếu nhân lực thiết bị thư viện.

Bà Đặng Thị Mai Anh, Phó trưởng Phòng GD&ĐT huyện Đông Sơn, chia sẻ: “Không thể phủ nhận việc phát triển thư viện số hiện đang là xu thế tất yếu. Việc đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số vào quản lý, vận hành thư viện trong trường phổ thông, các cơ sở giáo dục sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục theo hướng hiện đại, góp phần phát triển văn hóa đọc... Tuy nhiên, việc xây dựng TVĐT trong các trường học trên địa bàn huyện Đông Sơn còn gặp rất nhiều khó khăn do toàn huyện hiện chỉ có duy nhất 1 nhân viên thiết bị thư viện, còn lại vị trí này tại các nhà trường đều đang kiêm nhiệm. Bên cạnh đó, việc thiếu kinh phí đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, duy trì hệ thống phần mềm... cũng là những khó khăn không dễ khắc phục trong một sớm, một chiều”.

Phó Hiệu trưởng Trường TH&THCS Đông Minh (Đông Sơn) Lê Thị Thanh Tâm, cho biết: Mặc dù được chính quyền các cấp quan tâm, đầu tư xây dựng hiện đại, với đầy đủ hệ thống phòng học, phòng chức năng... đáp ứng yêu cầu của trường chuẩn quốc gia, nhưng để xây dựng TVĐT, nhà trường còn gặp khó khăn không chỉ về kinh phí duy trì hệ thống phần mềm mà còn là nền tảng kỹ thuật, công nghệ, thiết bị...

Với những tiện ích và khó khăn đan xen, việc thực hiện TVĐT trong trường học tại tỉnh ta hiện nay chưa thể áp dụng đồng loạt, do khó khăn về cơ sở vật chất, thiếu nhân lực thiết bị thư viện, kinh phí triển khai thực hiện... Do đó, bên cạnh sự đầu tư của các cấp chính quyền, ngành giáo dục các địa phương, các nhà trường cần chủ động, tích cực hơn nữa trong việc huy động nguồn lực xã hội, bố trí nhân viên phụ trách thư viện nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay.

Bài và ảnh: Linh Hương