Sắc xanh no ấm ở vùng bán sơn địa

Từ những triền đồi từng hoang hóa, xã Thọ Bình - một vùng bán sơn địa của tỉnh Thanh Hóa nay đã khoác lên mình sắc xanh trù phú, trở thành vùng đất giàu tiềm năng, thế mạnh trong phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp. Mỗi mùa đi qua, bằng đôi tay cần cù, ý chí vươn lên và khát vọng đổi thay, người dân nơi đây đang từng ngày dệt màu xanh của no ấm, yên bình.

Niềm vui của bà Cầm Thị Nguyên trước những luống chè xanh nối tiếp nhau.

Ít ai nghĩ rằng vùng đất Thọ Bình từng trải qua nhiều thăng trầm với cây chè. Vậy mà hôm nay, chính cây chè lại trở thành “chìa khoá xanh” mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững, gắn với sản xuất nông nghiệp an toàn theo hướng VietGAP cho địa phương.

Câu chuyện về cây chè Bình Sơn ở xã Thọ Bình bắt đầu từ năm 1992, khi những lứa giống đầu tiên được mang về trồng thử nghiệm. Khi ấy, đất đồi còn hoang hóa, người dân chủ yếu sống dựa vào rừng và nương rẫy. Vài hộ dân tiên phong trồng chè, gieo niềm tin và hy vọng vào giống cây ấy. Hơn 30 năm qua, cây chè không chỉ bén rễ, mà còn ăn sâu vào đời sống của người dân, trở thành nguồn sinh kế cho hàng trăm hộ dân.

Giờ đây, nhìn những luông chè xanh nối tiếp nhau, bà Cầm Thị Nguyên, người phụ nữ dân tộc Thái nay tuổi đã ngoài 60 không giấu được niềm vui. Bao vất vả, nhọc nhằn của những năm tháng bám đất, giữ nghề như được đền đáp xứng đáng.

“Ngày trước, cả thôn chỉ lác đác vài nhà trồng chè, giờ thì đâu đâu cũng thấy màu xanh. Chè nay không chỉ bán được giá hơn, mà còn được người ta biết đến, được trân trọng” - bà Nguyên mỉm cười, đôi bàn tay chai sần chạm nhẹ lên những búp chè non.

Niềm vui của bà Nguyên cũng là niềm vui chung của nhiều hộ dân Thọ Bình. Khi cây chè hồi sinh, cuộc sống người dân như có thêm sức sống mới, màu xanh no ấm đang dần phủ kín những triền đồi, mang theo hy vọng về một mùa no ấm, tươi sáng hơn.

Đồi chè - điểm nhấn xanh mát của vùng bán sơn địa xã Thọ Bình.

Ở thôn Cay Xe, chị Nguyễn Thị Hồng đang canh tác hơn 2 ha chè, chủ yếu là giống chè bản địa đã bước sang năm thứ 6. Với chị Hồng, nghề trồng chè không chỉ là kế sinh nhai, mà còn để giữ lấy nếp nhà, nếp quê. Là thế hệ kế tục nghề truyền thống trồng và chế biến chè của cha ông, chị mang theo mình tình yêu với cây chè và khát vọng làm mới nó. Để hy vọng chè nơi đây không chỉ sống được, mà còn sống khỏe trên thị trường hôm nay.

Anh Huy chồng chị Hồng, sau khi tốt nghiệp đại học nông nghiệp đã quyết định trở về quê hương gắn bó với nghề trồng và chế biến chè truyền thống của gia đình. Không dừng lại ở việc sản xuất chè khô như trước, anh chị hiện đang phát triển dòng sản phẩm chè tôm nõn, một đặc sản tinh tế và giàu giá trị.

Chị Hồng chia sẻ, chè tôm nõn được xem như “tinh hoa đầu mùa”. Loại chè này được hái theo quy chuẩn vô cùng khắt khe, chỉ chọn những búp non đầu cành. Mỗi búp chè như thấm đẫm sương mai, nắng sớm. Đây không chỉ là món quà tinh túy dành cho người sành trà, mà còn là câu chuyện văn hóa, để người thưởng trà có thể cảm nhận hơi thở của núi rừng ẩn trong làn hương ấm, đượm tình quê hương.

"Gia đình tôi đang sản xuất theo tiêu chuẩn chè xanh - sạch - an toàn, đảm bảo đến tay khách hàng có được những ấm chè vừa nguyên chất, tự nhiên, thơm ngon. Chúng tôi không sử dụng thuốc trừ cỏ. Vất vả hơn, nhưng đổi lại là sự yên tâm và chất lượng", chị Hồng cho biết.

Tại HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp Bình Sơn, nơi được xem là “điểm tựa” vững chắc cho người trồng chè Thọ Bình. Không chỉ thu mua mà còn trực tiếp chế biến sản phẩm chè cho bà con, HTX hiện có 30 thành viên và 120 thành viên liên kết, cùng nhau quản lý, chăm sóc, thu hoạch khoảng 100 ha chè sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Từ chỗ chế biến thủ công, nay HTX đã đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại gồm: máy sấy lạnh, máy nghiền bột chè, máy hút chân không, máy đóng trà túi lọc, máy hàn miệng túi... với tổng kinh phí đầu tư hơn 2 tỷ đồng. Nhờ đó, năng lực chế biến chè của HTX tăng gấp 10 lần so với làm thủ công trước đây.

Quy trình sản xuất khép kín, không bị phụ thuộc vào điều kiện thời tiết hay nhiệt độ bên ngoài, giúp đảm bảo chất lượng cho từng mẻ chè. Trung bình mỗi năm, HTX Dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn cung ứng cho thị trường trên 50 tấn chè khô các loại. Từ 1 sản phẩm ban đầu, đến nay HTX đã xây dựng thành công 4 sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP 3 sao. Không dừng lại ở đó, HTX còn định hướng phát triển vùng nguyên liệu gắn với du lịch sinh thái nhằm quảng bá, giới thiệu sản phẩm chè Bình Sơn đến với du khách và người tiêu dùng trong, ngoài tỉnh.

“Việc các thành viên HTX đi đầu trong sản xuất VietGAP, hữu cơ, thân thiện môi trường, duy trì tính hiệu quả của mô hình đã truyền cảm hứng cho các hộ trồng chè còn lại trên địa bàn, giúp vùng chè sạch, chất lượng cao được mở rộng”, ông Lê Đình Tú, Giám đốc HTX Dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn nhấn mạnh.

Đến nay, các sản phẩm chè Bình Sơn của xã Thọ Bình đang được thị trường đón nhận, có chỗ đứng tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh...

Thành quả ngọt ngào từ công sức, tâm huyết của người dân xã Thọ Bình.

Với lợi thế có vùng chè sạch, những cánh rừng xanh tốt cùng nhiều loại hoa trái tự nhiên, đây được xem là “kho mật” quý giá giúp nghề nuôi ong phát triển. Xã Thọ Bình đã chủ động phát triển thêm vùng nuôi ong mật. Do giáp ranh với vùng lõi của các lâm trường nên nguồn hoa rừng tự nhiên cho đàn ong rất phong phú, cộng thêm đặc điểm riêng của hoa chè nên mật ong Bình Sơn có hương vị, độ thơm ngọt rất đặc trưng. Đến nay, toàn xã Thọ Bình đã có hơn 1.000 đàn ong, tạo thu nhập cao cho các hộ sản xuất.

Ông Cầm Bá Thắng, một hộ nuôi ong ở xã Thọ Bình, chia sẻ: “Rừng cho hoa, ong cho mật, người dân có thêm sinh kế. Trước đây tôi chỉ nuôi vài đàn lấy mật dùng trong nhà, nay tôi đã có hơn 50 đàn, kinh tế từ đó khấm khá hơn”.

Giống như với cây chè, HTX Dịch vụ nông lâm nghiệp Bình Sơn cũng đang là một trong những đơn vị chủ lực phát triển vùng nuôi ong tại địa phương. Hiện nay, trong số hơn 10 sản phẩm của HTX, có nhiều sản phẩm chè, mật ong đã được chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao, từng trưng bày tại các hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh, tạo được uy tín và chỗ đứng vững vàng trên thị trường. Đây là minh chứng cho chất lượng sản phẩm và niềm tin của người tiêu dùng dành cho thương hiệu quê hương.

Việc kết hợp hài hoà giữa trồng chè và nuôi ong đã giúp khai thác tối đa lợi thế tự nhiên của vùng bán sơn địa. Nhờ đó, giá trị sản xuất bình quân trên một đơn vị diện tích của xã hiện đạt trên 200 triệu đồng mỗi năm. Đồng thời, trên 70% lao động của xã có việc làm từ việc chăm sóc và sơ chế chè, nuôi ong mật. Những con số ấy không chỉ phản ánh sự đổi thay trong đời sống kinh tế, mà còn là minh chứng cho hành trình bền bỉ vươn lên của người dân địa phương trong hành trình vươn lên làm giàu trên mảnh đất quê hương.

Hà Hồng