Thu hẹp khoảng cách vùng miền

Dẫu đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đời sống người dân không ngừng được cải thiện và nâng cao,... song từ nhiều nguyên nhân khác nhau, khu vực miền núi Thanh Hóa vẫn còn nhiều khó khăn. Thực tiễn đang đòi hỏi chính sách căn cơ để phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội, nâng cao hơn nữa đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Một góc xã Quan Sơn.

Còn “đá tảng” trên hành trình phát triển

Sau nhiều nỗ lực, cố gắng, con đường nhựa dẫn từ Quốc lộ 217 vào bản Yên, xã Mường Mìn lên Đồn Biên phòng Mường Mìn đã được đầu tư nâng cấp trong năm 2024, với tổng mức đầu tư trên 21 tỷ đồng. Nhưng rồi, khi mà nụ cười của người dân còn chưa kịp khép lại thì mưa lũ do ảnh hưởng của cơn bão số 10 vừa qua đã khiến nhiều điểm trên con đường dài hơn 7km này bị tàn phá. Nhiều đoạn lũ quét qua không còn nền đường. Bỗng chốc giao thông bị ngưng trệ, giao thương ngắt quãng, đường đến trường của hơn 20 cháu học sinh trong bản tạm thời bị chia cắt. Sau bão, cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòng, lực lượng dân quân địa phương đã cùng Nhân dân dùng đất đá trám vá, làm lối đi lại tạm thời.

Chẳng riêng ở xã biên giới Mường Mìn, sau mỗi đợt mưa bão, khu vực miền núi thường gánh những thiệt hại nặng nề nhất. Đường giao thông bị sạt, trượt, chia cắt, nhiều bản làng bị cô lập, hoa màu, ruộng nương bị tàn phá, đời sống người dân đã khó lại thêm khó khăn. Sau những thiệt hại ấy, sẽ phải cần thời gian và nguồn lực lớn để tái thiết. Rồi biến đổi khí hậu ngày thêm gay gắt, nơi chân đồi ven suối vẫn còn hàng trăm hộ dân bám trụ mưu sinh, đánh cược mạng sống với mưa lũ đất trời. Đó hẳn là thách thức, là “đá tảng” trong hành trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi.

Nhưng còn một “đá tảng” lớn hơn, từ phong tục, tập quán lạc hậu, tư tưởng trông chờ, ỷ lại còn tồn tại trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Dẫu rằng, trong thời gian dài, các cấp ủy, tổ chức đảng đã tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, thực hiện đa dạng các hình thức tuyên truyền, vận động, thậm chí là đi từng ngõ, gõ từng nhà,...

Cùng với đó, hệ thống hạ tầng phục vụ cho phát triển dù đã được quan tâm đầu tư, song vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là hạ tầng kết nối giao thông, y tế, giáo dục... kéo theo đó là môi trường thu hút đầu tư chậm được cải thiện. Bên cạnh đó, sau vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều xã ở khu vực miền núi vẫn còn thiếu cán bộ so với định biên và nhiều trang thiết bị làm việc. Phải chăng, đó là những “nút thắt” căn cơ và cả thách thức trước mắt cần được gỡ bỏ trong hành trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi, nơi có vị trí trọng yếu về an ninh - quốc phòng.

Cần hoàn thiện những giải pháp căn cơ

Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Lê Minh Hành cho rằng, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức, việc thực hiện Chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi giai đoạn 2021-2025 đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, đóng vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân, tạo chuyển biến mạnh mẽ, thực chất diện mạo nông thôn miền núi, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm còn 8,6% (giảm 6,73% so với năm 2023). Thu nhập bình quân đầu người không ngừng tăng qua các năm, đạt 44,39 triệu đồng/người vào năm 2024. Thông qua chương trình đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý báu. Trong đó bài học về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của cấp ủy, chính quyền và sự vào cuộc đồng bộ, tích cực của cả hệ thống chính trị đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường, động viên người dân nỗ lực vươn lên khá, giàu...

Rõ ràng, việc xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại, động viên Nhân dân tự lực, tự cường vươn lên phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong mọi giải pháp phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi. Song câu chuyện về tuyên truyền, vận động lại chẳng dễ dàng gì. Bởi ở nhiều nơi, tư duy này vốn đã ăn sâu, bám rễ cùng những hủ tục. Bí thư Đảng ủy xã Trung Lý, Hà Văn Ca cho rằng: Cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò của các lực lượng tại cơ sở, nhất là MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội, lực lượng biên phòng, công an, quân sự, giáo viên, người có uy tín trong cộng đồng ở vùng dân tộc, miền núi... trong công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn, giúp đỡ người nghèo, hộ nghèo chủ động, tích cực vươn lên thoát nghèo bền vững. Đồng thời phải liên tục đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động, tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật, đề cao ý thức phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu; phát triển sâu rộng phong trào bình dân học vụ số; tích cực thực hiện các chủ trương, biện pháp bảo đảm trật tự an toàn xã hội, nhất là khu vực biên giới, vùng dân tộc.

Ở góc độ kinh tế, Bí thư Đảng ủy xã Quan Sơn, Lê Hồng Quang cho rằng: Bên cạnh các giải pháp đã được triển khai trong thời gian qua, tỉnh cần tranh thủ nguồn hỗ trợ của Trung ương và ưu tiên nguồn lực của tỉnh để tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và có sức lan tỏa, tránh đầu tư dàn trải, manh mún. Trong đó hạ tầng giao thông và hạ tầng công nghệ nên được ưu tiên hàng đầu. Đồng thời quan tâm đầu tư phát triển y tế, văn hóa, giáo dục, nhằm chăm lo tốt hơn cuộc sống Nhân dân và đảm bảo phát triển bền vững.

Đi cùng với các giải pháp căn cơ, dài hơi, nhiều xã miền núi cho rằng, bên cạnh các nguồn hỗ trợ từ Trung ương thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh cần ưu tiên nguồn lực, hỗ trợ phát triển các mô hình sản xuất hiệu quả, gắn với thị trường tiêu thụ. Trong đó chú trọng các mô hình về cây, con đặc sản, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng. Đồng thời đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp giàu năng lực vào địa bàn đầu tư khai thác tiềm năng, thế mạnh của khu vực miền núi về du lịch, lâm nghiệp, lao động...

Phải khẳng định rằng, Chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi giai đoạn 2021-2025 là sự tiếp nối xuyên suốt của một quyết tâm cao chính trị chăm lo cho cuộc sống Nhân dân, đặt đảm bảo an toàn tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết. Đó cũng là minh chứng rõ rệt về sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước ta đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Song trước yêu cầu từ thực tiễn mau lẹ của tình hình, nhất là sau khi đi vào vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Thanh Hóa sẽ vẫn còn nhiều việc phải làm trong hành trình phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội khu vực miền núi, thu hẹp khoảng cách hai miền ngược xuôi.

Bài và ảnh: Đức Vân