Thư viện lưu động và những chuyến xe chuyên chở niềm vui tri thức

Thiết kế khoa học, hiện đại, trang bị nhiều đầu sách hấp dẫn cùng hệ thống máy tính kết nối internet… tất cả đều được tích hợp trên ô tô thư viện lưu động đa phương tiện nhỏ gọn mang tên “Ánh sáng tri thức” của Thư viện tỉnh Thanh Hóa. Những chuyến xe này đang từng ngày miệt mài lan tỏa văn hóa đọc đến với học sinh - bạn đọc nhỏ ở các trường học còn nhiều khó khăn trên khắp vùng miền xứ Thanh.

Những chuyến xe thư viện lưu động của Thư viện tỉnh mang niềm vui đọc sách đến với thầy trò trường học vùng cao.

Cuối năm 2019, Thư viện tỉnh tiếp nhận xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện với tên gọi ý nghĩa - “Ánh sáng tri thức” do Vụ Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và Tập đoàn Vingroup - Quỹ Thiện Tâm tài trợ. Theo đó, trên ô tô thư viện lưu động đa phương tiện được trang bị máy tính, ti vi, máy chiếu, máy phát điện và nhiều thiết bị phục vụ cho bạn đọc. Cùng với đó còn có hàng nghìn bản sách, chủ yếu là sách thiếu nhi, đa dạng, phong phú về thể loại, hình thức, nội dung. Bao gồm các sách thuộc các lĩnh vực: kiến thức khoa học phổ thông, lịch sử Việt Nam, truyện cổ tích, văn học, tủ sách sống đẹp; giáo dục giới tính; kỹ năng sống… hướng đến đối tượng phục vụ là các bạn đọc nhỏ tuổi ở vùng miền khó khăn, còn thiếu thốn về sách.

Với hình thức được thiết kế trên 1 xe tải chuyên dụng, ô tô thư viện lưu động đa phương tiện trở thành một phòng đọc di động, có đầy đủ sách báo, máy tính và bàn ghế để người sử dụng có thể đọc ở trong và bên ngoài xe. Máy tính được kết nối internet để người đọc có nhiều cơ hội tiếp cận với công nghệ thông tin, giải trí, tra cứu tài liệu.

“Mô hình xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện mang ý nghĩa xã hội thiết thực, thể hiện những ưu điểm vượt trội cùng khả năng đáp ứng nhanh, hiệu quả nhu cầu đọc sách, tìm kiếm thông tin của người dân, trong đó hướng đối tượng bạn đọc nhỏ. Xe thư viện lưu động còn giúp Thư viện tỉnh chủ động triển khai các hoạt động phục vụ ngoài thư viện, giúp người dân, nhất là ở những vùng khó khăn có thể tiếp cận được với nguồn sách, báo và công nghệ thông tin, góp phần nâng cao trình độ dân trí, mức hưởng thụ văn hóa trong cộng đồng dân cư. Cũng bởi xác định mỗi chuyến xe thư viện lưu động đi phục vụ phải thực sự mang niềm vui, sự hứng khởi với sách nên thư viện luôn chủ động chọn lọc những đầu sách chất lượng, phù hợp với độ tuổi, sở thích của đối tượng bạn đọc”, ông Lê Thiện Dương, Giám đốc Thư viện tỉnh khẳng định.

Trung bình mỗi năm, xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện có khoảng 40 chuyến đi phục vụ tại các điểm trường học. Trong năm 2023, Thư viện tỉnh dự kiến sẽ tăng lên 50 chuyến nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đọc sách của học sinh. Đến thời điểm hiện tại, những chuyến xe thư viện lưu động đa phương tiện này đã ngược ngàn lên với 10/11 huyện miền núi xứ Thanh.

Ông Hà Văn Hường, Trưởng phòng xây dựng phong trào Thư viện tỉnh nhìn nhận: “Sau những chuyến đi phục vụ, có thể khẳng định nhu cầu đọc ở khối trường học là rất lớn, đặc biệt là nhu cầu đọc của học sinh các trường miền núi cao, trường dân tộc nội trú. Một phần do thư viện trường học nghèo nàn vốn tài liệu không đáp ứng được nhu cầu đọc sách của học sinh; nhưng quan trọng hơn, ngoài giờ học trên lớp, các em chưa bị “cuốn” vào các thiết bị công nghệ, mạng xã hội, trò chơi điện tử... nên có nhiều thời gian dành cho sách. Vì thế, các em có ý thức đọc sách say mê, nghiêm túc”.

Trên mỗi chuyến xe ô tô thư viện lưu động đa phương tiện, không chỉ có sách. Cùng với việc được trang bị hệ thống máy tính nối mạng, các em học sinh còn được cán bộ thư viện hướng dẫn làm quen, truy cập vào các trang của ngành giáo dục, kênh youtube, chương trình học tập... để tham khảo tài liệu phục vụ cho việc học.

Các bạn học sinh thích thú với mô hình xe thư viện lưu động đa phương tiện.

Là người thường xuyên ngược ngàn với những chuyến xe thư viện lưu động đa phương tiện, anh Đỗ Hữu Quyết, Phó Bí thư chi đoàn Thư viện tỉnh chia sẻ: Thú thực, lên với các trường học vùng cao mới hiểu nơi đó còn rất thiếu sách. Cũng bởi thiếu sách nên học sinh vô cùng háo hức khi có xe thư viện lưu động đến phục vụ. Nhìn cách các em say mê chăm chú đọc, rồi luyến lưu khi xe rời đi, thực sự rất xúc động. Trong những chuyến theo xe thư viện lưu động đi phục vụ tại các điểm trường, câu hỏi mà tôi được nghe nhiều nhất và cũng vui nhất của các cháu là “bao giờ các chú sẽ quay lại!”.

Cũng theo anh Đỗ Hữu Quyết, tất cả “gói gọn” trên một chiếc xe ô tô, từ hàng ngàn bản sách, rồi hệ thống máy tính, ti vi, máy chiếu... nên việc bố trí - bảo quản để máy móc, sách vở không hư hỏng, mất mát sau mỗi chuyến đi là điều rất quan trọng. Tuy nhiên, với người làm công tác thư viện nói chung, những vất vả cũng chẳng nề hà gì, được “lan tỏa” văn hóa đọc đến với cộng đồng là điều hạnh phúc.

Chia sẻ về việc làm thế nào để hoạt động của xe thư viện lưu động đa phương tiện được đến nhiều hơn với cộng đồng, đặc biệt là các bạn đọc nhỏ ở vùng cao, anh Hà Văn Hường cho rằng: “Phải khẳng định, một, hai buổi phục vụ của xe thư viện lưu động đa phương tiện tại các điểm trường không thể thay đổi phong trào đọc sách trong nhà trường. Nhưng, chúng tôi hy vọng có thể khơi gợi niềm yêu thích sách của các em học sinh, để từ đó gia đình, nhà trường có sự quan tâm hơn nữa đến việc đọc của con trẻ. Và để mỗi chuyến xe thư viện lưu động diễn ra thực sự ý nghĩa, nhiều niềm vui, rất cần có sự phối kết hợp hưởng ứng của các phòng giáo dục và đào tạo, các nhà trường”.

Tháng 4 gắn liền với sự kiện Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. Đây cũng là dịp cao điểm trong những hoạt động của hệ thống các thư viện nhằm phát triển và lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng. Dĩ nhiên, để hình thành văn hóa đọc, đó không phải câu chuyện của những hô hào khẩu hiệu. Bởi vậy, quan tâm, chăm chút cho nhu cầu đọc sách của bạn trẻ, là trách nhiệm không của riêng ai.

Bài và ảnh: Khánh Lộc