(vhds.baothanhhoa.vn) - Sự tản quyền hay sự suy tàn của quyền lực tập trung ở phạm vi toàn cầu đã được Moisés Naim - nhà văn, nhà báo người Venezuela nhận diện và chỉ ra thận trọng, toàn diện trong cuốn: “Sự suy tàn của quyền lực”. Có phải vì vậy mà sách đã luôn cháy hàng trên toàn thế giới và được Tạp chí The Financial Times bình chọn là cuốn sách hay nhất năm 2013?

Cảm nhận bước đi của nhân loại trong thế kỷ 21

Sự tản quyền hay sự suy tàn của quyền lực tập trung ở phạm vi toàn cầu đã được Moisés Naim - nhà văn, nhà báo người Venezuela nhận diện và chỉ ra thận trọng, toàn diện trong cuốn: “Sự suy tàn của quyền lực”. Có phải vì vậy mà sách đã luôn cháy hàng trên toàn thế giới và được Tạp chí The Financial Times bình chọn là cuốn sách hay nhất năm 2013?

Cảm nhận bước đi của nhân loại trong thế kỷ 21

Những trang đầu tiên đã lý giải cuốn sách này ra đời như thế nào và chủ đề của sách là gì. Nhà báo Moisés Naim đã nhận ra rằng: Những người nắm trong tay quyền lực đang phải trải qua sự hạn chế quyền lực ngày một lớn. Sự hạn chế này là do đâu? Cả cuốn sách đi tìm câu trả lời bằng cách phác họa ảnh hưởng của xói mòn quyền lực. Và đương nhiên những bước đi này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới những người đang nắm giữ quyền lực, mà tới tầng lớp trung lưu ngày càng lớn dần và cả những người đang chật vật chỉ để kiếm sống qua ngày.

Tôi khá tò mò, như bất cứ ai khi đặt tay lần giở lên cuốn sách này. Đầu tiên phải nói sự tò mò này bắt đầu từ những dòng ghi chú: Cuốn sách sau khi được Mark Zuckerberg gợi ý trong một câu lạc bộ đọc sách đã cháy hàng trên toàn thế giới. Và năm 2013 - năm ra đời của cuốn sách, Moisés Naim đã được tạp chí Prospect của Anh vinh danh là một trong những nhà tư tưởng hàng đầu thế giới.

Quyền lực - một vấn đề cơ bản của chính trị. Và với Moisés Naim thì quyền lực có một chức năng xã hội, vai trò của nó không chỉ là áp đặt sự thống trị hay tạo ra những chiến thắng và thua cuộc, nó còn tổ chức các cộng đồng, xã hội, thị trường và thế giới. Moisés Naim đã hơn một lần tuyên bố trong sách: “Sự suy tàn của quyền lực đang làm thay đổi thế giới”. Nội dung sách nhằm chứng minh tuyên bố ấy.

Từ câu chuyện của James Black Jr - kiện tướng cờ vua từ năm 12 tuổi đến việc xô đổ hàng loạt các kỷ lục về cờ vua, Moisés Naim đã chỉ ra rằng: Trong số những đại kiện tướng hiện giờ, quyền lực không còn như trước, một phần là bởi cuộc cách mạng kỹ thuật số. Sự ảnh hưởng ở đây là gì: Không dễ trở thành một kỳ thủ đẳng cấp thế giới nếu bạn sống ở một nông trại biệt lập hay một nước nghèo.

Ở một luận điểm khác, Moisés Naim đã khẳng khái chỉ ra: Nơi nào quyền lực là quan trọng, nơi đó quyền lực đang suy tàn.

Bắt đầu từ địa chính trị, đến thế giới kinh doanh, sự mất dần quyền lực trong ngành tài chính mà cụ thể ở các ngân hàng. Sự mất dần quyền lực hay còn gọi là sự khuếch tán quyền lực đang mở rộng dần ra ngoài đấu trường quyền lực truyền thống - chiến tranh, chính trị và kinh doanh - sang hoạt động từ thiện, tôn giáo, văn hóa và quyền lực của các cá nhân.

Ở luận điểm tiếp theo, mở rộng hơn Moisés Naim nhận định: Sự chuyển đổi quyền lực mang tính tổng thể và phức tạp. Bản thân quyền lực đã trở nên dễ có hơn và xuất hiện nhiều người đang nắm quyền lực hơn. Nhưng những giới hạn của quyền lực đã thấp xuống và khi đạt được, quyền lực lại khó sử dụng hơn.

“Điều gì đã thay đổi?” từ điểm nhìn từ năm 2013, Moisés Naim đã nói rằng: Ba thập kỷ qua, các rào cản với quyền lực đã yếu đi với một tốc độ rất nhanh. Các rào cản giờ dễ bị xói mòn, lấn át và vượt mặt hơn. Nguyên nhân căn bản là những thay đổi về chính trị, sự chuyển đổi sâu sắc trong các kỳ vọng, giá trị và tiêu chuẩn xã hội.

Đúng là xã hội luôn đổi thay, chỉ có một điều không đổi thay đó là sự đổi thay, như cách nói ví von thông dụng mà chúng ta hay dùng. Ở tính phổ quát và mang tính xã hội hơn, Moisés Naim đã nhận ra rằng: Những điều kiện căn bản như đi, ở, ăn mặc, nhu cầu sống căn bản của con người đã dần đổi khác, qua thống kê về tuổi thọ, tỷ lệ biết chữ, tử vong ở trẻ em, dinh dưỡng, mức thu nhập trung bình và trình độ học vấn, từ đó quan điểm và thái độ - theo cách ảnh hưởng trực tiếp tới những điều mà tất cả nhân loại đạt được nắm giữ và cũng như để mất quyền lực. Tất cả đang đổi thay.

Chương 4 của cuốn sách khá đồ sộ khi nói đến những thách thức mới nhằm thích ứng với sự đổi thay này. Moisés Naim đã gọi tên là Cuộc cách mạng Nhiều hơn - Cuộc cách mạng Di động - Cuộc cách mạng Tinh thần. Về bản chất chính là cuộc cách mạng cả lượng và chất, mà nền tảng của nó là di động - là sự di chuyển với tốc độ khó tưởng tượng nhất, nhưng đòi hỏi con người ta phải thích ứng nhanh nhất và sớm nhất. Từ sớm, từ xa, chủ động hơn, tích cực hơn cũng là lẽ ấy chăng?

Khi nhận diện về bối cảnh, các nhân tố ảnh hưởng và bản chất của các gọi là sự suy tàn quyền lực, tầm tư tưởng của Moisés Naim đã hé lộ một điều tưởng không mới nhưng lại rất thời sự: Sự cảnh báo sớm của tan rã bao giờ cũng cảnh tỉnh một dạng thức khác của việc kết nối và thích ứng. Bởi “những định chế quyền lực đã ở cùng chúng ta quá lâu... tới mức chúng ta xây dựng ý nghĩa cuộc sống - những lựa chọn về việc làm gì, chấp nhận gì, thách thức gì ở trong khuôn khổ đó. Nếu chúng ta trở nên quá cô lập, sự suy tàn của quyền lực có thể trở thành sự hủy hoại”.

Ngay trong nhận định của Moisés Naim đã hé lộ về giải pháp. Không trở nên quá cô lập - thế giới và xã hội của chúng ta đang vận động rất nhanh tiến về phía trước bằng tinh thần kết nối và sẻ chia.

Chúng ta đang bước đi trong năm mới 2023 - tròn 10 năm cuốn sách ra đời. 10 năm trước, Moisés Naim đã luôn tin tưởng: “Hiểu sự suy tàn của quyền lực là bước đầu tiên chúng ta hướng tới việc tìm ra con đường tiến lên phía trước trong một thế giới đang được tái sinh...”.

Nguyễn Hường



 {name} - {time}

 Trả lời

{body}
 {name}- {time}
{body}

0 bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu
Chia sẻ thông tin với bạn bè!
Tắt [X]