Làng nghề và nghệ nhân

(VH&ĐS) Ai cũng biết, xã Thiệu Trung (Thiệu Hóa) nổi tiếng với nghề đúc đồng. Nơi đây, làng nghề đã được thành lập gần 10 năm và cũng đã có nhiều người được công nhận nghệ nhân ưu tú (NNƯT). Vinh dự và tự hào, khi trong đợt phong tặng NNƯT năm 2016, Thanh Hóa có 10 nghệ nhân trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ được phong tặng danh hiệu này thì Thiệu Trung đứng ở vị trí cao nhất khi có tới 4 nghệ nhân đúc đồng được phong tặng.

Đất nghề

Phải thừa nhận, việc làng nghề được thành lập đã làm “thay da, đổi thịt” cuộc sống của nhiều người dân ở trên mảnh đất Thiệu Trung. Cho đến nay, làng nghề đã thu hút được 31 hộ chủ yếu làm mộc, đúc đồng... Với hơn 200 lao động trong làng nghề và mức lương thu nhập bình quân từ 5 - 6 triệu đồng/ người/ tháng, làng nghề đã thực sự khởi sắc và “níu” chân người ở lại, đã thôi những cảnh ly hương.

Nếu nói về nghề phát triển mạnh nhất thì đúc đồng ở làng nghề vẫn dẫn đầu. Bởi đấy là nghề truyền thống của cha ông để lại từ hơn 1.000 năm về trước. Hiện, tại đây có 7 cơ sở đúc đồng và 1 trung tâm quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Nói đến đúc đồng là nói đến Thanh Hóa, nói đến Thanh Hóa là nói đến Thiệu Trung. Sản phẩm của làng nghề đã có mặt ở khắp các thị trường trong nước và quốc tế. Vậy nên sẽ không có gì là ngạc nhiên, khi những giải thưởng lớn, những vinh dự lớn đều “về” với nghề đúc đồng Thiệu Trung và NNƯT trong lĩnh vực này, Thiệu Trung cũng chiếm lĩnh ngôi vị “quán quân”.

Người tài

Người đầu tiên tôi muốn nói đến trong số 4 nghệ nhân đúc đồng được phong tặng NNƯT đấy chính là ông Nguyễn Bá Châu. Gần 40 năm làm nghề, ông đã tạo được nhiều tiếng vang, “rinh” được nhiều giải thưởng cao quý. Ông chính là người đầu tiên ở đất Thiệu Trung này đúc thành công trống đồng bằng phương pháp thủ công truyền thống, góp phần sáng tạo và khôi phục nghề đúc đồng. Sau này, ông liên tiếp được tôn vinh trong nghề. Nhiều người còn biết đến NNƯT Nguyễn Bá Châu với tư cách là thầy giáo. Ông là người đầu tiên ở Thiệu Trung mở lớp đào tạo nghề đúc đồng cho hàng trăm học viên, trong đó nhiều người đã thành công trong nghề.

NNƯT Nguyễn Bá Châu bên đôi tượng đồng phiên bản Cây đèn hình người quỳ lớn nhất Việt Nam.

Sau NNƯT Nguyễn Bá Châu, cái tên Lê Văn Bảy cũng được nhiều người nhớ đến. Nghệ nhân Lê Văn Bảy cũng là người được phong tặng NNƯT trong năm 2016. Năm 2008, ông đã đúc thành công chiếc trống đồng lớn nhất Việt Nam với đường kính 1,5m, cao 1,2m và nặng 1,2 tấn. Năm 2013, nghệ nhân Lê Văn Bảy tiếp tục đúc chiếc trống đồng nặng 8 tấn, đường kính 2,7m và cao 2m, mô phỏng chiếc trống đồng Ngọc Lũ. Tiếc là chiếc trống này đã đúc không thành công.

Còn nhớ tại Festival Huế 2007, 3 nghệ nhân đúc đồng của Thiệu Trung lúc bấy giờ là ông Nguyễn Bá Châu, Lê Văn Bảy, Đặng Ích Hoàn đã trình diễn kỹ thuật đúc trống đồng thủ công truyền thống của làng nghề trước sự ngưỡng mộ của nhiều người. Sau đó các nghệ nhân đã được ngồi trên xích lô để được “rước” qua rất nhiều tuyến phố ở Huế trong tiếng nhạc, tiếng reo hò của người dân đất cố đô. Quá xúc động, 3 nghệ nhân đất Thanh đã trào nước mắt.

Họ là những người ngày đêm thổi hồn vào những sản phẩm để cho ra đời những tác phẩm chất lượng, đầy dấu ấn, có giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc. Họ đã và đang tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị làng nghề truyền thống. Rồi đây, trên mảnh đất Thiệu Trung này, hy vọng không chỉ dừng ở 4 NNƯT mà sẽ có thêm nhiều những NNƯT nữa để thương hiệu làng nghề còn vang mãi...

Hoàng Việt Anh