NSNA Lưu Trọng Thắng: Tác phẩm nghệ thuật định vị tài năng và sáng tạo của người nghệ sỹ

“Xứ Thanh - vẻ đẹp bất tận” là tác phẩm với hơn 140 trang in đẹp, do NXB Thông tấn ấn hành năm 2022, thể hiện tình cảm đặc biệt mà nghệ sĩ nhiếp anh (NSNA) Lưu Trọng Thắng dành tặng xứ Thanh bằng chính lòng yêu nghề và tình yêu quê hương say đắm. Mỗi một bức ảnh là hồn quê, hồn người mang đậm dấu ấn của tác giả. Cuốn sách là tuyển tập những sáng tạo nghệ thuật của NSNA Lưu Trọng Thắng gắn với nhiều vùng đất, từ rừng đến biển, từ nông thôn đến thành thị, từ hiện tại kết nối với quá khứ. Có thể nói cuốn sách là hình ảnh xứ Thanh thu nhỏ, mà ở đó ta gặp được cái cốt lõi của văn hóa, cái tinh túy của vẻ đẹp xứ Thanh từ truyền thống đến hiện đại.

Ruộng bậc thang ở Trung Lý (Mường Lát) - tác phẩm của NSNA Lưu Trọng Thắng.

70 năm tuổi đời, nhưng NSNA Lưu Trọng Thắng trẻ hơn so với tuổi. Có lẽ hơn 50 năm cầm máy đã cho tâm hồn anh phong phú, khỏe khoắn. Anh đi sáng tác lăn lộn với đường đất khó khăn, có khi đi xe máy từ lúc gà gáy canh ba. Nhưng tôi có cảm giác anh xem đó như những cuộc vận động nâng cao thể chất, rèn luyện tinh thần. Chính vì thế anh lạc quan và hăm hở đến hầu khắp nẻo đường xứ Thanh và mọi vùng miền Tổ quốc. Cuốn sách được chia làm 4 phần: Di tích lịch sử; Phát triển kinh tế; Lễ hội văn hóa du lịch và những hoạt động đời sống thường nhật. Nếu chùm ảnh di tích lịch sử hấp dẫn bởi cái lung linh, hào khí mà cổ kính, thì phần Phát triển kinh tế lại thể hiện rõ nét sự chuyển mình hiện đại, tinh tế, chọn lọc trong từng khuôn hình, được đan xen bởi phần lễ hội giàu bản sắc văn hóa, sống động và truyền cảm hứng. Những hình ảnh đời thường như “Gặt lúa”, “Nụ cười sơn nữ”, “Trên lối về làng”, “Truyền nghề”,... tự nhiên, thần thái, mở rộng chiều liên tưởng. Bố cục các phần hòa quện, đan xen nhau, có thể hơi khó để tiếp cận nhanh chủ đề, nhưng “cái sự không rõ ràng” ấy lại khiến người xem phải quan sát kỹ, tìm mối liên hệ ngầm trong mỗi chùm ảnh tác giả gửi gắm mà khám phá, thưởng lãm.

Thật vui và tự hào vì những người làm nghệ thuật nhiếp ảnh xứ Thanh ngày càng say mê với nghề. Lưu Trọng Thắng là một trong những thành viên tích cực của Ban Ảnh - Hội VHNT Thanh Hóa, là hội viên Hội NSNA Việt Nam. Bước chân người nghệ sĩ lưu lại trong từng bức ảnh. Họ đã dồn hết tâm hồn và trí tuệ vào mỗi khuôn hình. Không làm ra hiện thực, nhưng họ sáng tạo ra thế giới thứ hai - thế giới của sự thăng hoa tâm hồn. Mỗi khoảnh khắc hiện thực cùng với bố cục, ánh sáng… làm nên tác phẩm, định vị dấu ấn tài năng, sáng tạo của người cầm máy. Họ tạo ra những góc nhìn thi vị, làm cho đời sống hiện hữu trở nên có thần thái, có sức gợi, sức mời gọi. Chẳng hạn bức ảnh “Trái tim Pù Luông” trang 94, 95, “Ruộng bậc thang ở Trung Lý - Mường Lát” trang 84, “Hình ảnh một con chim được tạo hình từ những thửa ruộng bậc thang” trang 81... đã tạo được những khuôn hình thật riêng và lạ trên quê hương mình mà không phải ai cũng đã được chiêm ngưỡng sự kỳ thú đó. Bức ảnh “Trái tim của biển” trang 104, 105 cũng thật sinh động, những khoảnh khắc hiếm gặp mà tác giả “săn” được. NSNA Lưu Trọng Thắng đã mang quê đi muôn phương và mang thế giới về nhà mình!

Tôi yêu ảnh Lưu Trọng Thắng vì nó hồn hậu mà phiêu như chính con người anh. Gặp tác giả sau nhiều năm tôi thưởng lãm các tác phẩm của anh trên sách báo. Tôi cũng biết anh đoạt được nhiều giải thưởng cao quý ở tỉnh, Trung ương và quốc tế. Nhưng tôi thật sự cảm xúc, đơn giản vì con người sinh ra từ miền biển Hậu Lộc ấy hình như mỗi ngày đằm hơn trong sáng tác. Cái mặn mòi của quê hương thấm vào tâm thức anh làm nên độ quyến luyến của mỗi tác phẩm ảnh. Biển cả gần như là máu thịt của anh. Đất và người Hậu Lộc quê anh hiện lên trong các tác phẩm ảnh vừa đằm thắm vừa nghệ thuật qua góc máy tinh tế và điêu luyện. Biển quê hay biển Sầm Sơn trong ảnh của anh có dư vị riêng, rộng, sâu chưa đủ nói hết đất trời, con người, nhưng chính tình yêu của người nghệ sĩ cầm máy đã làm nên những “hoa đời” trong tư duy nghệ thuật.

Bám biển anh thu được “hoa” biển. Bám rừng anh hái được “tim” rừng. Dù thành phố, đồng quê nơi nào anh cũng tới. Khắp mọi vùng quê Thanh, hay xa hơn là mọi miền Tổ quốc đều ở lại gần gũi, thân thương với những khoảnh khắc trong từng bức ảnh anh chụp. Một số đề tài khác được anh chú trọng là lịch sử, văn hóa tâm linh, văn hóa cổ truyền, di tích, danh thắng, làng nghề truyền thống... Thế mạnh của anh chính là chụp danh thắng, những bức ảnh luôn thể hiện nét trội trong từng đường nét, chi tiết, bố cục. Đặc biệt những bức ảnh chụp bình minh, hoàng hôn luôn sống động. Anh tìm được những tín hiệu đẹp từ thiên nhiên truyền tải cho bạn xem ảnh. Những bức mây di động, giăng hoa ngũ sắc đầy lý thú: “Xuôi dòng” trên Cửa Hà, chùm ảnh “Mùa mây ở bản Đôn” trang 82, 83, “Những buổi quê hoàng hôn yên bình” trang 97, “Đảo Nghi Sơn giàu và đẹp” trang 98, 99...

Tôi cảm giác NSNA Lưu Trọng Thắng như ngọn gió song hành cùng mây trời được đẩy đưa hài hòa mà thu lượm được cái tự nhiên “trời cho”. Mọi thứ cố gắng trong nghệ thuật là tâm sức và hy sinh để tiếp cận hiện thực, chứ không thể thay thế được giới hạn của tài năng. Sự kết hợp tài năng và đam mê chính là thành quả hôm nay có được trong tác phẩm “Xứ Thanh - vẻ đẹp bất tận”.

Cuốn sách ảnh “Xứ Thanh - vẻ đẹp bất tận” định vị tài năng và sáng tạo nghệ thuật của NSNA Lưu Trọng Thắng. Anh tặng tôi cuốn sách vẫn đầy khiêm tốn: “Còn nhiều cái đẹp quê hương anh chưa chạm tới”. Vậy là ta vẫn còn hy vọng thưởng lãm nhiều tác phẩm mới của anh. Với tôi một bức ảnh đẹp làm giàu có hơn hiện thực và tâm hồn người thưởng thức. Nếu đó còn là quê hương thì ai đi xa cũng muốn tìm về. Ai chưa đến, chưa gặp mong ít nhất một lần dừng chân ghé thăm.

Thy Lan