Thanh Hóa sắp xếp trường, lớp học, giáo viên (Bài cuối): Sử dụng hiệu quả nguồn lực, nâng cao chất lượng giáo dục

(VH&ĐS) Sắp xếp trường, lớp học được triển khai theo kế hoạch, lộ trình, thực hiện trên diện rộng đã góp phần tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động giáo dục trên địa bàn tỉnh.

Vào thời điểm chúng tôi khảo sát có điểm trường lẻ ở miền núi chỉ có 2 lớp tiểu học; có lớp chỉ có 6 học sinh học tập. Quy mô trường tiểu học, THCS không đủ 5 lớp mỗi bậc học nhưng vẫn phải bố trí đầy đủ giáo viên dạy các môn học cùng bộ máy cán bộ quản lý, nhân viên, bộ phận phục vụ hoạt động dạy và học gây lãng phí nguồn lực đầu tư, không sử dụng triệt để, hiệu quả nhân lực giáo dục. Một số trường THCS ở miền xuôi không đủ sĩ số 39 học sinh/lớp. Thừa giáo viên nên có biểu hiện “chia nhỏ” quy mô lớp học và lãnh đạo trường biện bạch: Quy mô bé nhưng dự báo số lượng học sinh tăng trong những năm tới hay thuộc phạm vi nghiên cứu, sáp nhập mở rộng địa giới hành chính thị trấn huyện lỵ.

Từ thực trạng trên, UBND tỉnh Thanh Hóa áp dụng định biên giáo viên/lớp theo sĩ số tuyệt đối ấn định cụ thể cho vùng, miền, buộc các địa phương chủ động sắp xếp lại mạng lưới trường, lớp học, đội ngũ giáo viên. Tại huyện Thiệu Hóa, quy mô trường tiểu học, THCS chỉ có 4 đến 5 lớp học và điều kiện địa phương cho phép nên huyện đã sáp nhập 4 trường ở các xã: Thiệu Minh, Thiệu Tân thành 2 trường tiểu học và THCS. Theo đó, ngân sách, vốn huy động xã hội được bố trí tập trung cho xây dựng cơ sở giáo dục đạt chuẩn quốc gia, gắn với đạt tiêu chí nông thôn mới. Nhiều năm nay huyện Thiệu Hóa không tuyển giáo viên mới, dù mỗi năm có hơn 30 giáo viên đến tuổi nghỉ hưu, đồng thời yêu cầu các trường học trong huyện chấm dứt sử dụng hợp đồng ngắn hạn với 161 giáo viên; điều chuyển 52 giáo viên THCS xuống bậc tiểu học, 7 giáo viên tình nguyện xuống công tác tại các trường mầm non; điều động giáo viên dạy liên trường. Ngân sách chi cho hoạt động thường xuyên chỉ đạt 1-3%, giờ tăng lên 6-7%, cơ bản đáp ứng nhu cầutổ chức các hoạt động chuyên môn.

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Ninh, huyện Triệu Sơn Trần Văn Cương cho hay: Sáp nhập trường, yêu cầu đặt ra là người làm công tác quản lý phải có kinh nghiệm, thực thi các giải pháp bảo đảm công bằng, hợp lý, nhìn nhận, đánh giá con người chính xác, đúng năng lực để lọc lấy một bộ máy đi đôi với giải quyết dân chủ, minh bạch, công tâm, thấu lý, đạt tình với những cán bộ, giáo viên điều động, luân chuyển, bố trí dạy liên trường. Từ 48 cán bộ, giáo viên, sau sáp nhập trường một số cán bộ quản lý, giáo viên được huyệnbố trí công tác, điều động về các trường thiếu nên toàn trường hiện còn 32 cán bộ, giáo viên. Trình độ đội ngũ nâng cao, phân định rõ nhiệm vụ, đánh giá sát đúng chất lượng giảng dạy; công tác chỉ đạo, điều hành hoạt động giáo dục tập trung hơn. Sau khi sáp nhập trường, cấp ủy, chính quyền xã, huyện hỗ trợ gần 800 triệu đồng chỉnh trang, xây dựng các hạng công trình nên trường tiếp tục được công nhận đạt chuẩn quốc gia.

Ông Hồ Xuân Phương, chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Yên Định cho hay:Số lượng học sinh, quy mô các lớp tiểu học, THCS ở các xã: Quý Lộc, Yên Phú, Yên Ninh giảm mạnh, huyện ghép hai trường tiểu học ở xã Quý Lộc thành một trường; sáp nhập trường tiểu học với THCS, thành lập trường tiểu học và THCS ở các xã: Yên Phú, Yên Ninh. Trường tiểu học và THCS vốn tách ra từ trường phổ thông cơ sở trước đây, tọa lạc ởtrung tâm các xã nên khi ghép trường về khoảng cách di chuyển của học sinh không thay đổi. Sáp nhập trường tạo cơ sở cho bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, giáo viên hợp lý, hiệu quả hơn. Trên cơ sở rà soát đội ngũ, số lượng học sinh, trường lớp, khoảng cách giữa các trường, xét nguyện vọng của giáo viên và căn cứ kết quả chấm điểm theo tiêu chí, huyện Yên Định bố trí giáo viên dôi dư làm nhân viên thiết bị thư viện, hành chính; phân công 65 giáo viên THCS dạy liên trường; điều chuyển 98 giáo viên THCS xuống công tác tại bậc tiểu học; chấp nhận cho một giáo viên chuyển xuống trường mầm non công tác. Giáo viên được bố trí công tác, giảng dạy đúng chuyên ngành đào tạo, đủ số tiết lên lớp nên sử dụng hiệu quả nhân lực, phát huy tốt năng lực, trình độ và hoạt động lãnh đạo, điều hành, đánh giá chuyên môn sâu sát hơn.

Thầy và trò Trường THCS Định Hưng, huyện Yên Định trong tiết học tin học.

Tại xã Đông Anh, huyện Đông Sơn, sau khi sáp nhập trường tiểu học và THCS, giáo viên dạy môn tiếng Anh có thể tham gia dạy cả 2 cấp học, bảo đảm dạy đủ số tiết theo quy định, quyền được học tập toàn diện của học sinh. Giáo viên dạy Tiếng AnhNguyễn Thị Mai cho hay: Sáp nhập trường, có thêm giáo viên nên cô không phải dạy tăng tiết; dành thời gian thỏa đáng cho việc soạn bài giảng, trau dồi nghiệp vụ, nâng cao kiến thức ngoại ngữ. Hiện ngành Giáo huyện Đông Sơn cơ bản áp dụng chương trình giảng dạy chương trình ngoại ngữ mới và giáo viên giảng dạy phải có bằng B2 đạt chuẩn châu Âu.

Phó Trưởng Phòng Nội vụ huyện Như Xuân, ông Hà Xuân Trường phân tích thêm: Sắp xếp trường lớp giảm đầu mối trường học, giảm cán bộ quản lý, nhân viên kế toán, hành chính, bớt một số chức danh kiêm nhiệm như Bí thư chi bộ, Chủ tịch công đoàn, lãnh đạo các tổ chuyên môn, kết quả giảm chi từ ngân sách. Nhu cầu chi cho giáo viên khoảng 100 triệu đồng/người/năm nên khi ghép 9 trường, thành lập 4 trường tiểu học và THCS, huyện Như Xuân giảm 16 cán bộ, giáo viên, nhân viên, tương ứng tiết kiệm được khoảng 1,6 tỷ đồng/năm. Đội ngũ giáo viên được quản lý, sử dụng hiệu quả hơn, nhất là những giáo viên đặc thù ở THCS có thể hỗ trợ, tham gia giảng dạy bậc tiểu học và việc sắp xếp lại trường lớp, gắn với điều động, luân chuyển, bố trí giáo viên, nhân viên theo vị trí việc làm còn giảm sức ỳ trong đội ngũ quản lý, giáo viên, nhân viên trường học.

Phó phòng Tổ chức biên chế Sở Nội vụ Thanh Hóa Nguyễn Văn Linh cho hay: Trước đây tỉnh phân bổ giáo viên theo số lượng lớp học nhưng nhiều huyện bố trí không đủ học sinh/lớp, nhất là sĩ số học sinh theo học ở các điểm trường lẻ, xa trung tâm thấp hơn quy định hiện hành. Thanh Hóa hiện quy định định mứchọc sinh/lớp và định mức biên chế cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên hành chính của các trường mầm non, tiểu học, THCS công lập theo Quyết định số 3185 QĐ/2016/UBND buộc các huyện phải tích cực sắp xếp lại quy mô trường, lớp học gắn với bố trí, sử dụng hiệu quả cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ở các trường học. Theo đó, bậc tiểu học ở thành phố, thị xã phải bố trí 32 học sinh/lớp; đồng bằng, trung du, ven biển 29 học sinh/lớp; miền núi thấp 27 học sinh/lớp, núi cao 22 học sinh/lớp. Bậc THCS tương tự các khu vực nêu trên bố trí: 41 học sinh/lớp; 39 học sinh/lớp; 37 học sinh/lớp; 34 học sinh/lớp. Số lượng cán bộ quản lý, nhân viên hành chính áp dụng theo hạng trường, như trường tiểu học hạng 1 (miền núi có 19 lớp trở lên, trung du, đồng bằng từ 28 lớp trở lên) mới bố trí một hiệu trưởng, hai hiệu phó, ba nhân viên hành chính... Hiện nhiều huyện thanh lý hợp đồng, chấm dứt sử dụng lao động hợp đồng ngắn hạn, thực hiện ghép trường cùng cấp hoặc hai cấp học để sắp xếp, bố trí đội ngũ giáo viên theo vị trí việc làm, định mức công việc, tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ. Quabáo cáo của các nhà trường, Phòng GD&ĐT, khảo sát của Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa về mô hình trường phổ thông nhiều cấp học trong tỉnh cho thấy: Sau khi sáp nhập, ghép cấp tiểu học với THCS trên cùng địa bàn xã các hoạt động chuyên môn của nhà trường ổn định, tổ chức các phong trào thi đua hiệu quả. Hoạt động thao giảng, dự giờ thăm lớp, sinh hoạt chuyên môn được tổ chức thường xuyên, có chất lượng. Công tác quản lý học sinh thuận lợi, có sự theo dõi xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 9. Ghép hai cấp học không ảnh hưởng nhiều đến học sinh, giáo viên do không thay đổi nhiều về địa điểm học tập; chất lượng giáo dục ở các nhà trường có chuyển biến tích cực, số lượng học sinh yếu kém giảm, bảo đảm chất lượng giáo dục toàn diện, mũi nhọn và các nhà trường đều hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra. Nhiều năm nay Thanh Hóa không tuyển mới giáo viên, đội ngũ giáo viên dần được bố trí đủ theo cơ cấu bộ môn, khắc phục được tình trạng thiếu giáo viên đặc thù. Sáp nhập, ghép trường còn khắc phục thừa, thiếu phòng học giữa các cấp học, có điều kiện bố trí đủ các phòng phục vụ học tập như phòng bộ môn, phòng tổ chuyên môn, phòng thí nghiệm, phòng đoàn đội, y tế… gắn với sử dụng hiệu quả các trang, thiết bị, đồ dùng dạy học, khai thác triệt để công năng thiết kế. Các nguồn lực được bố trí tập trung nhằm tăng cường cơ sở vật chất trường học, tăng chi cho hoạt động nghiệp vụ, giảm chi cho giáo viên, nhân viên dôi dư.

Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa Phạm Thị Hằng nhấn mạnh: Điều ghi nhận là mạng lưới trường lớp được bố trí hợp lý, thuận lợi cho học sinh đi học; quy mô đủ lớn để thực hiện các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ trong nhà trường. Công tác quản lý nhà nước, quản lý giáo dục được tăng cường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, nâng cao chất lượng giáo dục. Giảm đầu mối trường học, số lượng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên ở các trường học gắn với bố trí, sắp xếp lại đội ngũ đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu bộ môn, nâng cao chất lượng đội ngũ, thực hiện tốt mục tiêu bậc học, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống giáo dục. Căn cứ điều kiện thực tiễn, mỗi địa phương trong tỉnhtiếp tục sắp xếp trường lớp, học đi đôi bố trí, cơ cấu lại đội ngũ giáo viên theo tinh thần Nghị quyết số39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của BCH Trung ương Đảng về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức gắn với thực hiện hiệu quảmục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện hoạt động giáo dục và đào tạo. Theo lộ trình đến năm 2020, Thanh Hóa giảm được 122 trường học và sau thời điểm này nhân lực trong ngành giáo dục giảm 1.149 người; mỗi năm tiết kiệm được gần 60 tỷ đồng kinh phí trả lương, phụ cấp và chi phí hành chính cho các trường học.

Mai Luận