Xây dựng Nông thôn mới sau sáp nhập - Bài toán khó? (Bài 3): Phấn đấu bằng hoặc cao hơn bình quân chung của cả nước...

Đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực từ chính quyền các cấp

PV: Sau khi sáp nhập, tỉnh Thanh Hóa có 147 xã sẽ tiếp tục triển khai XDNTM. Từ những thành quả đã đạt được ở giai đoạn 2021-2025, Thanh Hóa sẽ tiếp tục đặt mục tiêu cao trong XDNTM ở giai đoạn tiếp theo, thưa bà?

Bà Nguyễn Hồng Thái: Giai đoạn 2021-2025, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức song Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM tỉnh Thanh Hóa đã đạt được những kết quả quan trọng, nổi bật. Đến 30/6/2025 (trước sáp nhập xã), tỉnh Thanh Hóa đã có 15 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 374/449 xã, 831 thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM; 4 huyện, 125 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 33 xã, 629 thôn, bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 645 sản phẩm OCOP đã được công nhận.

Tính theo số lượng xã sau sáp nhập, toàn tỉnh có 102 xã đạt chuẩn NTM, trong đó, có 1 xã NTM nâng cao, không còn xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và còn 45 xã chưa đạt chuẩn NTM.

Với kết quả trên đã góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống đại bộ phận người dân nông thôn, hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được tăng cường, từng bước đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống của cư dân nông thôn...

PV: Sẽ có nhiều khó khăn, thách thức đặt ra trong XDNTM đối với các xã sau sáp nhập, đòi hỏi sự quyết tâm, nỗ lực từ chính quyền các cấp. Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này?

Bà Nguyễn Hồng Thái: Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa chính thức bước vào giai đoạn mới với yêu cầu cao hơn và nhiều khó khăn, thách thức mới đặt ra.

Trong điều kiện các xã mới được hợp nhất từ 3 đến 7 xã cũ, nên có quy mô, không gian phát triển lớn hơn; các địa phương là xã khu vực II, III thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, mức độ đạt các tiêu chí NTM còn thấp; số lượng xã sau sáp nhập giảm nhiều nên mục tiêu XDNTM đặt ra trong giai đoạn 2021-2025 không còn phù hợp. Bên cạnh đó, sau sắp xếp, các xã phải tập trung ổn định tổ chức bộ máy và triển khai nhiều nhiệm vụ cấp bách để vận hành thông suốt chính quyền mới, do đó nhiệm vụ XDNTM ở một số xã có dấu hiệu “chững lại”.

Mặt khác, lực lượng cán bộ, công chức được biên chế có hạn, cán bộ được giao tham mưu nhiệm vụ chương trình đa số là mới, chưa có nhiều kinh nghiệm trong XDNTM. Bên cạnh đó, chủ trương, định hướng của Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM trong giai đoạn mới chưa được Trung ương phê duyệt. Theo đó, việc triển khai thực hiện chương trình của các địa phương cũng ít nhiều bị ảnh hưởng, có phần lúng túng.

PV: Để có sự chuẩn bị tốt nhất cho thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM giai đoạn 2026-2030 theo Bộ tiêu chí mới, sẽ có rất nhiều vấn đề đặt ra, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Hồng Thái: Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quyết định phân cấp thực hiện những thủ tục hành chính về XDNTM, về phát triển sản phẩm OCOP thuộc thẩm quyền của cấp huyện trước đây về cấp xã, hoặc bãi bỏ những nội dung không còn phù hợp...

Đồng thời, triển khai cho các xã chủ động rà soát, đánh giá thực trạng các nội dung tiêu chí NTM để tiếp tục củng cố, duy trì, nâng cao chất lượng, đảm bảo bền vững; rà soát, đề xuất điều chỉnh danh mục và các nội dung có liên quan đến thực hiện dự án đảm bảo phù hợp, đúng pháp luật khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Trong giai đoạn tới, căn cứ tình hình thực tế và định hướng của Trung ương, tỉnh Thanh Hóa quyết tâm phấn đấu có tỷ lệ số xã, thôn, bản đạt chuẩn NTM các mức độ bằng hoặc cao hơn bình quân chung của cả nước theo đúng chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh tại Hội nghị tổng kết Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM giai đoạn 2021-2025 tỉnh Thanh Hóa n

Đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn

PV: XDNTM với mô hình chính quyền 2 cấp có đang đặt ra cho xã Ba Đình “bài toán” khó, thưa ông?

Ông Thịnh Văn Huyên: Xã Ba Đình được hình thành trên cơ sở sáp nhập nguyên trạng 4 xã: Nga Vịnh, Ba Đình, Nga Trường và Nga Thiện. Sau khi bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, xã không ngừng nâng cao chất lượng các tiêu chí. Đến nay, toàn xã có 2 thôn đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu. Các thôn đã tập trung chỉnh trang khuôn viên nhà văn hóa, đường làng, ngõ xóm... Tổng huy động vốn đầu tư toàn xã 9 tháng đầu năm ước đạt 376,84 tỷ đồng.

Tuy nhiên, XDNTM cũng đặt ra nhiều khó khăn như sau khi rà soát thì nhiều tiêu chí khó hoàn thành như: nền đường giao thông hẹp, tỷ lệ đường giao thông được cứng hóa thấp so với chỉ tiêu chung của cả tỉnh... Hơn nữa, việc đầu tư xây dựng thôn NTM nâng cao, thôn NTM kiểu mẫu đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn nhưng nguồn thu ngân sách xã còn hạn chế, nguồn huy động từ cộng đồng dân cư khó khăn do các hộ dân trên địa bàn thu nhập từ sản xuất nông nghiệp là chính n

Gỡ khó cho tiêu chí nước sạch

PV: Được biết, các xã vùng tả sông Chu của huyện Thọ Xuân cũ, trong đó có xã Xuân Lập chưa có nhà máy nước sạch tập trung, trong khi đây cũng là tiêu chí cứng trong Bộ tiêu chí NTM. Xã đã có giải pháp cho sự khó này thế nào, thưa ông?

Ông Lý Đình Sỹ: Mới đây, xã đã phối hợp với Công ty Nước sạch Lam Sơn - Sao Vàng để khảo sát, lắp đặt hệ thống đường ống dẫn nước sạch từ nhà máy nước tập trung đến xã Xuân Lập. Công ty sẽ báo cáo phương án vào trung tuần tháng 10/2025. Nếu thực hiện được tiêu chí nước sạch thì đây sẽ là điều kiện rất tốt trong nâng cao chất lượng môi trường sống cho Nhân dân.