Bảo tồn văn hóa - Nền tảng đưa du lịch Năng Cát vươn lên

Giữa đại ngàn xứ Thanh, bản Năng Cát - nơi người Thái sinh sống bao đời, với nếp sống hòa mình cùng thiên nhiên. Bên cạnh việc gìn giữ được nét văn hóa truyền thống, người dân nơi đây đang từng bước đánh thức tiềm năng du lịch cộng đồng, biến bản làng bình yên giữ rừng xanh thành điểm đến hấp dẫn.

Dưới chân dãy núi Chí Linh hùng vĩ, bản Năng Cát, xã Linh Sơn, hiện ra như bức tranh thiên nhiên thơ mộng, nơi đất trời giao hòa giữa núi rừng, mây nước.

Giữa thiên nhiên khoáng đạt, điều làm nên sức hút cho Năng Cát không chỉ là cảnh quan, mà bản sắc văn hóa được người dân gìn giữ qua nhiều thế hệ với những nếp nhà sàn, những làn điệu dân ca, dân vũ cùng các hoạt động văn hóa, lễ hội truyền thống. Chính việc bảo tồn các giá trị văn hóa đã giúp Năng Cát trở thành điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn giữa đại ngàn xứ thanh.

Một góc bản Năng Cát, xã Linh Sơn.

Với quyết tâm tạo dựng hình ảnh du lịch đậm sắc thái văn hóa dân tộc, 125 hộ dân người Thái ở bản Năng Cát đã đồng lòng bảo tồn và tu sửa lại những ngôi nhà sàn truyền thống. Việc gìn giữ kiến trúc nhà sàn không chỉ giúp Năng Cát lưu giữ bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Thái, mà còn tạo điểm nhấn thu hút du khách khi đến tham quan, trải nghiệm.

Đối với đồng bào Thái, nhà sàn không chỉ là nơi sinh sống, mà còn là biểu tượng đặc trưng, là linh hồn của bản, thể hiện nếp sống gắn bó với thiên nhiên và tinh thần cộng đồng bền chặt. Những ngôi nhà sàn được dựng bằng gỗ, tre, luồng... mang đến không gian mộc mạc, gần gũi, ấm cúng.

Ngôi nhà sàn truyền thống.

Gần 10 năm nay, gia đình anh Vi Văn Đạt có cuộc sống khấm khá, ổn định hơn nhờ mạnh dạn phát triển dịch vụ lưu trú cộng đồng. Trước đây, cũng như nhiều hộ dân trong bản gia đình anh chủ yếu sống dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp, thu nhập bấp bênh, cuộc sống khó khăn.

Khi địa phương có chủ trương xây dựng bản Năng Cát trở thành điểm du lịch cộng đồng, gia đình anh Đạt đăng ký làm dịch vụ homestay, tận dụng chính ngôi nhà sàn truyền thống của mình để đón khách đến tham quan, nghỉ dưỡng. Đến nay, mỗi năm homestay của gia đình anh đón từ 3.000 đến 4.000 lượt khách, thu nhập bình quân 200 triệu đồng/năm.

Ở bản Năng Cát, đồng bào dân tộc Thái còn gìn giữ và phát huy nhiều di sản văn hóa phi vật thể độc đáo như cồng chiêng, khặp thái, các làn điệu dân vũ...Đã thành nền nếp, vào sáng thứ 3 hàng tuần các thành viên của đội văn nghệ cộng đồng lại cùng nhau tụ họp tại nhà văn hóa bản để luyện tập những tiết mục mới, phục vụ du khách khi đến tham quan, nghỉ dưỡng.

Những bài hát, điệu múa mang âm hưởng đặc trưng của núi rừng xứ Thanh được thể hiện qua phần biểu diễn của các nghệ sỹ không chuyên. Dù còn mộc mạc, giản dị nhưng bằng sự nhiệt huyết và tình yêu văn hóa dân tộc họ luôn nỗ lực mang đến cho du khách những tiết mục đặc sắc, đậm đà bản sắc văn hóa Thái. Những hoạt động như thế, không chỉ góp phần bảo tồn và quảng bá giá trị văn hóa truyền thống, mà còn trở thành nhịp cầu kết nối, giúp du khách gần xa hiểu hơn, yêu hơn con người và văn hóa ở Năng Cát.

Đội văn nghệ của bản luyện tập.

Đến với Năng Cát du khách còn được thưởng thức ẩm thực của đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Những món ăn mộc mạc, giản dị như gà đồi nướng than, vịt suối hấp, lợn cỏ nướng, cá nướng, cá hấp, măng chua, xôi ngũ sắc... với sự kết hợp tinh tế của nhiều loại gia vị, chứa đựng cả hồn cốt, phong vị riêng của vùng cao.

Với sự nỗ lực của người dân cùng sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, bản Năng Cát hôm nay đang dần chuyển mình mạnh mẽ. Bản sắc văn hóa được gìn giữ không chỉ là niềm tự hào, mà còn trở thành điểm tựa để du lịch phát triển bền vững. Từ một bản nghèo, Năng Cát đang vươn lên, trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch cộng đồng của Thanh Hóa.

Phương Chính