Bình yên sông nước Cồn Trường

Ngày cuối tuần, nắng vàng rực rỡ trên con đê sông Mã, tôi cùng mấy người bạn gọi đò sang chơi Cồn Trường - một bãi bồi nuôi trồng thủy sản (NTTS) ở xã Hoằng Châu (Hoằng Hóa). Trên sóng nước dập dềnh giữa dòng sông quê hương, bãi bồi Cồn Trường hiện lên với những bờ bao dài tít tắp và màu xanh của cánh rừng ngập mặn.

Đầm nuôi trồng thủy sản tại Cồn Trường.

Không biết Cồn Trường có từ bao giờ. Chỉ biết, nó đã bao đời gắn bó, âm thầm mang lại cho cư dân xã vùng triều Hoằng Châu những mùa tôm, cá đầy vơi.

Cuốn Lịch sử Đảng bộ và phong trào cách mạng của Nhân dân xã Hoằng Châu (1930-2010) có ghi: “Ở xã Hoằng Châu có một dải đất hình thoi với diện tích khoảng 4km2 nổi lên ở hạ lưu sông Mã, “án ngữ” cửa Lạch Trào, chia sông Mã thành 2 dòng. Bãi bồi có tên là Hồ Trường. Bãi này cũng là nguồn tài nguyên phong phú, nơi nuôi trồng hải sản; cùng các cây sú vẹt tạo thành rừng ngập mặn làm lá chắn, bờ bao của các đầm nuôi trồng hải sản, nơi trú ngụ của các sinh vật biển. Bởi có nguồn tài nguyên phong phú nên Nhân dân nơi đây có lúc gọi là Đảo Ngọc”.

Dù có nhiều tên khác nhau, nhưng phổ biến nhất mà người dân địa phương thường gọi nơi này là Cồn Trường. Theo các bậc cao niên trong vùng kể lại, Cồn Trường bắt đầu hình thành các vùng NTTS từ những năm 70 của thế kỷ trước, khi dân làng bắt đầu chèo thuyền đến nơi đây đào đất, đắp bờ bao thành những ô, thửa.

Thuyền tiến gần hơn đến Cồn Trường, ngắm nhìn màu xanh của những thảm rừng ngập mặn, mấy ai mường tượng được nơi đây đã từng có thời gian tưởng chừng như rừng bị biến mất vì già cỗi. Đến khoảng năm 1995, nhờ sự tài trợ của Liên hiệp các Hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế, chính quyền huyện Hoằng Hóa và xã Hoằng Châu đã tổ chức cho người dân trong vùng trồng lại rừng ngập mặn, với những loài cây như sú, bần, vẹt, đước. Khoảng năm 2005, Dự án trồng rừng 661 của Chính phủ được triển khai, diện tích rừng cứ thế tăng thêm. Từ những cuộc “đại phục hồi” ấy, từng lớp cây cắm rễ sâu vào lòng bãi bồi, hình thành cánh rừng ngập mặn mới, với diện tích hơn 100ha, ngày đêm che chắn, bảo vệ vùng bãi bồi Cồn Trường.

Ngày nay, Cồn Trường vẫn còn diện tích lớn để phát triển nghề NTTS. Đây được xem là vùng NTTS chủ lực của xã Hoằng Châu với hơn 300ha. Điều khác biệt của vùng NTTS này là nằm trên một “cù lao” gần cửa biển nên hoàn toàn cách biệt với làng mạc, dân cư. Việc NTTS rất ít bị tác động bởi các yếu tố con người.

Khám phá thêm Cồn Trường mới thấy, từ hàng chục năm nay người dân địa phương vẫn dựa vào vùng bãi bồi này để tạo sinh kế phát triển đời sống. Các ô, thửa NTTS được chính quyền giao khoán, thầu cho khoảng 100 hộ dân. Hoạt động NTTS của người dân nơi đây vẫn theo hình thức quảng canh cải tiến, đa con, đa canh, đa thời vụ, nhưng chủ yếu là tôm sú, cua. Người dân còn tranh thủ thu hoạch thêm hoa lợi tự nhiên khác như rau câu, cá bống, cá đối, tôm rảo... để tăng thu nhập.

Ông Lê Ngọc Nam là một trong những chủ đầm NTTS ở Cồn Trường. Công việc hằng ngày của ông là đi thuyền qua sông Mã để sang Cồn Trường chăm sóc đầm NTTS của gia đình. Theo ông, nghề NTTS ở vùng bãi bồi này phụ thuộc nhiều vào thời tiết nên mỗi năm người NTTS ở đây chỉ thả giống vào vụ xuân hè và thu hoạch rải rác các tháng sau đó.

“Cái nghề này được cũng nhiều, nhưng vất vả cũng không ít, bởi phải lặn lội sông nước. Năm nào thời tiết thuận lợi thì thu hoạch kha khá, năm nào bất lợi, nguồn nước ô nhiễm thì nhiều hộ điêu đứng. Người dân NTTS ở Cồn Trường chỉ làm để duy trì nghề, mong thu nhập ổn định, còn muốn làm giàu phải kể đến những hộ nuôi tôm công nghiệp ở vùng sát chân đê”, ông Nam chia sẻ.

Một điều thú vị ở Cồn Trường là khám phá rừng ngập mặn. Rừng là nơi sinh sống của nhiều loài thủy sản, quý thì có hàu, nhệch, “bình dân" hơn có rạm, cáy, don, vẹm. Đây còn là nơi mà nhiều loài chim về cư trú. Nét thiên nhiên hoang sơ của một vùng bãi bồi đang trở thành điểm thu hút những người ưa khám phá. Chẳng cần ở đâu xa, nhiều người quê Hoằng Châu như chúng tôi thường hẹn bạn rời xa phố thị, tìm về với thiên nhiên Cồn Trường lội bùn khám phá rừng ngập mặn, chèo thuyền đánh lồng hay thảnh thơi ngồi câu cá, nổi lửa nướng hải sản đậm vị tự nhiên, thưởng thức ngay trên những lán trại của chủ đầm NTTS.

Qua trải nghiệm sóng nước mênh mông đã mang đến những kỳ vọng về du lịch sinh thái ở vùng bãi bồi nơi hạ nguồn sông Mã.

Bài và ảnh: Minh Hiền