Chè Sánh Lược trên đất Vạn Lại xưa

Cây chè được trồng trên những vườn đồi cao bên dòng sông Chu với đặc trưng lá nhỏ, dầy mà giòn, uống vào ban đầu vị chát, sau là vị ngọt, ấy chính là đặc sản chè Sánh Lược trên vùng đất Vạn Lại xưa, nay là xã Thọ Lập (Thọ Xuân).

Nằm ở tả ngạn sông Chu, xã Thọ Lập thuộc vùng đất bán sơn địa: một bên là đồng bằng được phù sa sông Chu bồi đắp, một bên là đồi núi thoai thoải. Tại đây, hàng trăm năm qua có một thức uống dân dã nhưng lại được xem như sản vật nức tiếng, đó là chè xanh Sánh Lược.

Nước chè xanh Sánh Lược có màu vàng đẹp mắt. Vị chát mà không “bứa”, nuốt vào trong thì ngọt đậm đà và mùi thơm rất riêng.

Theo người dân địa phương, chè xanh Sánh Lược là giống chè “lá phao” cổ, lá nhỏ mà dầy, giòn... ít nơi nào có được.

Dù chè xanh Sánh Lược đã được trồng tại vùng đất này hàng trăm năm, nhưng chưa có tài liệu nào khẳng định đích xác thời gian xuất hiện của cây chè tại đây. Tuy nhiên, theo người dân địa phương, cây chè Sánh Lược gắn liền với công ơn của bà Chúa Chè hiện nay vẫn đang được người dân thờ phụng.

Chè Sánh Lược ngon nhất khi được trồng trên những đồi cao tráng nắng. Lý giải cho sự thơm ngon của chè xanh Sánh Lược, người dân cho rằng: Chính khí hậu và thổ nhưỡng đã tạo nên sự “khác biệt” của cây chè nơi đây.

Chè xanh Sánh Lược được người dân Thọ Lập trồng và giữ gìn như “gia sản cha truyền con nối”. Có những gia đình hiện đang “sở hữu” những cây chè có tuổi đời cả trăm năm. Bên cây chè của gia đình, bà Hoàng Thị Lam (thôn Phúc Bồi) cho biết: “Nhìn nhỏ như vậy thôi, nhưng cây chè này đã có tuổi hơn 100 năm. Từ khi tôi về đây làm dâu đã nghe bố mẹ chồng kể về cây chè”. Ngoài một số cây chè cổ, gia đình bà Hoàng Thị Lam còn có vườn chè khoảng 1.000 cây lớn, nhỏ. Trong đó, cây chè “ít tuổi” nhất cũng đã được trồng khoảng 15 năm.

Bước vào mùa thu, lá chè Sánh Lược cũng chuyển “sắc” vàng và những quả chè bắt đầu khô dần.

Với mong muốn bảo tồn giống chè quý, người dân địa phương lại chọn những quả chè chất lượng để ươm trồng.

Trải qua nhiều thay đổi, cây chè xanh Sánh Lược ở xã Thọ Lập hiện được các hộ dân trồng chủ yếu trong vườn nhà. Tuy nhiên với lợi thế và đặc trưng của cây chè xanh Sánh Lược, xã Thọ Lập hiện đang đấu mối với các doanh nghiệp để quy hoạch vùng trồng chè quy mô và phấn đấu xây dựng chè Sánh Lược trở thành sản phẩm OCOP.

Dù chưa phải cây trồng chủ lực, nhưng với những hộ gia đình trồng chè tại địa phương, thì cây chè xanh Sánh Lược nhiều năm qua đã mang lại nguồn thu nhập khá ổn định.

Khánh Lộc