Đền Thiều - một trung tâm tín ngưỡng ở Cầu Lộc

Tọa lạc ở vi trí trung tâm của làng Thiều Xá, xã Cầu Lộc (Hậu Lộc), Đền Thiều là một công trình kiến trúc có niên đại từ thời Nguyễn đến nay còn giữ lại được kếu cấu khá nguyên vẹn.

Theo sử sách ghi lại, Phụ quốc Vinh Lộc đại phu Lê Phúc Đồng được Nhân dân tôn làm Thành hoàng làng, thờ ở Đền Thiều.

Tương truyền, ông là người tài năng, đức độ theo Vua Lê đi đánh giặc ở phương Bắc với trận thắng đầu tiên là vào ngày 26 tháng Chạp. Khi thắng trận trở về người làng Thiều Xá vui mừng ca hát, ông lại cho mở chợ Thiều, mỗi năm chỉ họp có một phiên đúng vào ngày 26 tháng Chạp để ghi nhớ chiến công đầu tiên của mình.

Lúc bấy giờ giặc Minh mở rộng xâm lược, nhà vua cử ông đi trấn ải ở vùng biên cương. Chiến tranh diễn ra liên miên nên hàng mấy năm ông không về quê ăn tết. Có một lần trở về quê thì mãi cuối tháng Giêng, vì vậy ông lại tổ chức cho dân làng ăn tết lại vào ngày mùng 1 tháng 2. Ông còn tổ chức cho dân làng làm các loại bánh chưng, bánh dày tại Đình Chung để tế trời đất cầu mong sự yên bình cho dân làng và thanh bình cho đất nước.

Sau khi ăn tết xong, ông cùng thuộc hạ lại lên đường đi đánh giặc. Trận thủy chiến trên sông Mã do nước chảy xiết làm thuyền lật và ông đã mất vào ngày 9-4 (Âm lịch). Dân làng dâng biểu tâu lên, Vua Lê cho kéo gỗ và lập đền thờ, cấp ruộng, phong hiệu là Vinh Lộc đại phu Đỗ tướng công. Nhân dân làng Thiều Xá nhớ ơn ân đức của ông hàng năm cứ đến ngày lễ, tết thường cầu nguyện. Ngày 9-4 hàng năm cả dân làng Thiều Xá đều làm cỗ để giỗ ông.

Trải qua thời gian, Đền Thiều vẫn còn giữ được cấu trúc khá nguyên vẹn và lưu giữ được một số hiện vật, trở thành một trung tâm tín ngưỡng của làng, nơi giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa cho thế hệ trẻ tại địa phương.

Nguyễn Đạt