Về nơi có 3 di tích cấp Quốc gia

Hà Long (Hà Trung) là vùng đất quý hương - nơi phát tích của Vương triều Nguyễn. Người dân Hà Long luôn tự hào bởi có nhiều di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia.

Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường được Vua Gia Long cho xây dựng năm 1803, tại thôn Gia Miêu - là nơi phát tích của 9 chúa, 13 vua triều Nguyễn.

Đây là công trình kiến trúc tưởng niệm, miếu thờ của vương triều Nguyễn, được xây dựng với quy mô lớn, có giá trị đặc biệt về kiến trúc và nghệ thuật trang trí điêu khắc. Các nhà sử học coi khu di tích này là “kinh thành Huế thu nhỏ”.

Mới đây UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng Miếu Triệu Tường (giai đoạn 2). Theo quyết định dự án gồm các khu vực: Khu Miếu Triệu Tường, khu vực phát huy giá trị di tích, khu Lăng Trường Nguyên, khu Đền Ông và đường giao thông.

Đình Gia Miêu là một công trình kiến trúc gỗ được Vua Gia Long cho xây dựng vào năm 1804, cùng thời với việc xây dựng lăng miếu Triệu Tường. Đây là nơi thờ thành hoàng của làng là Nguyễn Công Duẩn - một công thần Bình ngô khai quốc về Tống thiên quốc sư.

Bờ nóc của tiền đường được trang trí công phu, nổi cao chính giữa nóc là hình lưỡng long chầu nguyệt rất thanh thoát. Các bờ dải tỏa ra bốn góc cùng đều có hình rồng đắp nổi. Diện tích mặt mái lớn nhưng ngôi đình trông vẫn đẹp nhẹ nhàng và thanh thoát.

Đình Gia Miêu là một công trình kiến trúc - nghệ thuật to lớn, bề thế với nhiều mảng chạm khắc, trang trí cầu kỳ. Những mảng chạm khắc này được thể hiện ở vì nóc, đầu các xà đai, kẻ bẩy, đường diềm… Ngoài ra, còn có các linh vật như rồng, lân, rùa, hươu cũng được trang trí hết sức công phu và tinh tế.

Những chi tiết chạm khắc cầu kỳ, tinh xảo cũng như kiến trúc của toàn bộ quần thể lăng miếu và đình Gia Miêu thể hiện sự khéo léo tuyệt vời và trình độ kỹ thuật xây dựng cao của ông cha ta thời bấy giờ.

Nhà thờ họ Nguyễn Hữu là nơi thờ ông tổ là Nguyễn Công Duẩn - Bình Ngô khai quốc công thần triều Hậu Lê và được Vua Lê Thái Tổ phong làm Thái Bảo Hoành Quốc Công, bên dưới thờ Nguyễn Đức Trung, được Vua Lê Thánh Tông phong là Thái úy Trinh Quốc Công và Nguyễn Văn Lang, được Tương Dực Đế phong tước Nghĩa Quốc Công và Nguyễn Kim, được Vua Lê Trang Tông phong tước An Thành Hầu, Thái sư Hưng Quốc Công.

Theo sử sách, Nguyễn Công Duẩn lập nhiều chiến tích trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, được Lê Lợi giao trách nhiệm lo hậu cần vận lương cho cuộc kháng chiến và ông đều lo chu tất. Ông được phong tước Thái Bảo Hoành Quốc công, con cháu được đời đời làm công thần nhà Lê. Hậu duệ của Nguyễn Công Duẩn cuối đời Hậu Lê là Nguyễn Kim.

Đôi câu đối hình lá dong có niên đại thời Nguyễn (1943) còn được lưu giữ tại di tích.

Nhiều tư liệu, tài liệu vô cùng qúy giá được lưu giữ bảo quản tại di tích nhà thờ họ Nguyễn Hữu như các bức đại tự; các câu đối cổ; khám thờ và bài vị; bia đá soạn thời Vua Tự Đức...

Nhân dân Hà Long luôn tự hào là nơi có nhiều di tích văn hóa, danh lam, thắng cảnh được xếp hạng, trong đó có 3 di tích cấp Quốc gia là lăng miếu Triệu Tường, đình Gia Miêu, nhà thờ họ Nguyễn Hữu và 3 di tích cấp tỉnh.

Thu Thủy - Ngọc Huấn