Nghề trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ Hồng Đô nức tiếng một thuở

Nhắc đến Hồng Đô (thị trấn Thiệu Hóa, huyện Thiệu Hóa) người ta nhớ đến làng nghề trồng dâu - nuôi tằm - ươm tơ - dệt nhiễu nổi tiếng bậc nhất xứ Thanh. Sản phẩm tơ, nhiễu Hồng Đô khi xưa nổi tiếng khắp cả nước, từng được đưa vào sử dụng trong cung đình Huế. Dù đã không còn ở thời kỳ phát triển rực rỡ, song nghề truyền thống ở làng Hồng Đô vẫn âm thầm tồn tại, với sự say mê, gắn bó của những người dân yêu nghề.

Không ai biết đích xác nghề truyền thống trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt nhiễu ở Hồng Đô bắt đầu có từ bao giờ. Tuy nhiên, thời gian từ khoảng năm 1995 đến năm 2000 được xem là giai đoạn “hồi sinh” rực rỡ của nghề, khi tại đây có khoảng 400 hộ dân trồng dâu, nuôi tằm. Đến thời điểm hiện tại, diện tích cây dâu tằm trên địa bàn thị trấn Thiệu Hóa chỉ còn khoảng 6ha. Thay vì trồng giống dâu cỏ lá nhỏ, cây dâu trồng tại Hồng Đô hiện nay là giống dâu mới, lá to, năng xuất cao, cho thu hoạch quanh năm.

Nằm bên bờ sông Chu với phù sa tốt tươi, đây là điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu lý tưởng cho cây dâu tằm ở Hồng Đô phát triển.

Lá dâu sau khi thu hoạch về được sử dụng trực tiếp để nuôi tằm.

Mỗi lứa tằm được nuôi trong khoảng thời gian 20 - 25 ngày sẽ nhả kén.

Điều kiện nhiệt độ lý tưởng để tằm phát triển là khoảng từ 25 - 30 độ C, thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh đều không thích hợp.

Tằm sau khi nuôi đủ ngày sẽ cho ra kén. Kén ở Hồng Đô hiện đang được thu mua với giá từ khoảng 95 - 100 nghìn đồng/kg.

Kén được vệ sinh sạch sẽ trước khi đem “ươm”. Đây là công đoạn dù không vất vả nhưng đòi hỏi sự cần mẫn nên chủ yếu do những người có tuổi trong gia đình đảm nhận. Hiện nay, ở Hồng Đô có 2 giống kén chính là kén trắng và kén vàng.

Tơ sau khi vệ sinh sạch sẽ được mang đi ươm. Ươm tơ là công đoạn vất vả và đòi hỏi kỹ thuật vì thế công việc này chủ yếu do các chị, các mẹ đảm nhận. Thay vì đầu tư cho việc mua máy ươm tơ lạnh cho hiệu quả kinh tế cao thì ở Hồng Đô các doanh nghiệp và hộ làm nghề vẫn duy trì việc ươm tơ nóng.

Máy ươm tơ ở một hộ gia đình làm nghề ở Hồng Đô.

khoảng hơn 6 kg kén sau khi ươm sẽ thu được 1 kg tơ thô. Giá tơ thô ở thời điểm hiện tại là 700 nghìn đồng/kg.

Nếu trước đây, từ sợi tơ thô sẽ được người dân làm nghề dệt thành nhiễu và lụa. Tuy nhiên, do nhu cầu thị trường thay đổi, nên tơ thô ở Hồng Đô chủ yếu được thu mua và nhập cho các đầu mối trong, ngoài tỉnh và xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Khánh Lộc