Tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ ở vùng đồng bào Mông

Thực hiện Kế hoạch số 60/KH-UBND, ngày 19-3-2021 của UBND tỉnh về việc triển khai công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2021-2025 (gọi tắt là Kế hoạch số 60), ban dân tộc tỉnh, các sở, ngành liên quan và các địa phương có đồng bào dân tộc Mông sinh sống đang tiếp tục triển khai công tác tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ; vận động đồng bào Mông xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh và phát triển kinh tế.

Cán bộ xã Trung Lý và Đồn Biên phòng Trung Lý thăm hỏi đời sống và tuyên truyền, vận động bà con bản Nà Ón thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước.

Nỗ lực xóa bỏ tập tục lạc hậu ở Mường Lát

Hiện nay đồng bào dân tộc Mông tại huyện Mường Lát sinh sống tập trung ở 38 bản thuộc địa bàn 6 xã với tổng số hơn 3.400 hộ, hơn 18.400 nhân khẩu, chiếm 44,1% dân số toàn huyện. Hầu hết các bản có đồng bào dân tộc Mông sinh sống đều là vùng sâu, vùng xa, thuộc diện đặc biệt khó khăn. Trong những năm qua, công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông đã được UBND tỉnh, Ban Dân tộc tỉnh quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện và đạt được kết quả tích cực, như thời gian tổ chức tang lễ được rút ngắn, người chết đã đưa vào quan tài, việc tổ chức ăn uống linh đình tốn kém đã giảm... Tuy nhiên, việc thay đổi một quan niệm, tập quán trong tang ma vùng đồng bào Mông là công việc khó khăn cần có nhiều thời gian.

Để tiếp tục thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ, xóa bỏ hoàn toàn tập tục lạc hậu; đồng thời, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào Mông, thực hiện Kế hoạch số 60, UBND huyện Mường Lát đã ban hành Kế hoạch số 179/KH-UBND, ngày 7-9-2021 triển khai công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông huyện Mường Lát giai đoạn 2021-2025 và được triển khai cụ thể theo từng năm. Huyện cũng đã thành lập ban tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ đồng bào Mông cấp huyện và cấp xã, các tổ tuyên truyền, vận động ở các bản có đồng bào Mông sinh sống. Công tác tuyên truyền được triển khai thực hiện tại các bản có đồng bào Mông sinh sống với các hình thức như tổ chức hội nghị tuyên truyền thông qua các buổi sinh hoạt thôn, bản; tuyên truyền trên các ấn phẩm báo chí, hệ thống phát thanh - truyền hình từ huyện tới cơ sở... đã và đang góp phần nâng cao nhận thức của đồng bào về thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ.

Xã Trung Lý có 11/15 bản có đồng bào Mông sinh sống, chiếm 67% dân số toàn xã. Trước đây, đồng bào dân tộc Mông xã Trung Lý luôn giữ quan niệm người Mông khi mất phải được treo trên chiếc cáng đặt ở giữa gian nhà, thời gian người mất ở trong nhà càng lâu thì càng thể hiện sự thương nhớ của người thân dành cho người mất; gia đình có người mất phải mổ nhiều trâu, bò, ăn uống linh đình để thể hiện sự báo hiếu của các con cháu và dành để thết đãi bà con, họ hàng. Vậy mà, hiện nay các bản có đồng bào Mông ở Trung Lý đã thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ.

Phó Chủ tịch UBND xã Trung Lý Giàng A Lâu cho biết: Để có được kết quả tích cực về thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ đồng bào Mông, giải pháp đầu tiên đó chính là đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến mỗi bản làng, mỗi gia đình, dòng họ. Hiện nay, xã Trung Lý đã có 10/11 bản người Mông thực hiện việc đưa người mất vào quan tài. Để 100% bản Mông thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ, cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, duy trì hoạt động của ban tuyên truyền, vận động nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông cấp xã, các tổ tuyên truyền ở các bản; phối hợp với Đồn Biên phòng Trung Lý thực hiện công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, lồng ghép tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ ở các bản có đồng bào Mông.

Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền trong vùng đồng bào Mông

Là cơ quan thường trực trong triển khai thực hiện Kế hoạch số 60, Ban Dân tộc tỉnh đã xây dựng kế hoạch tiếp tục triển khai công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông năm 2023. Theo kế hoạch, Ban Dân tộc tỉnh tổ chức hội nghị tuyên truyền tại các địa phương có đồng bào dân tộc Mông sinh sống, trong đó tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền tại huyện Mường Lát - địa phương có đông đồng bào dân tộc Mông sinh sống nhất của tỉnh Thanh Hóa. Đồng thời, tổ chức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, các cơ quan báo chí nhằm tạo chuyển biến trong nhận thức của đồng bào về thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ.

Trong tháng 5-2023, Ban Dân tộc tỉnh chủ trì phối hợp với UBND huyện Mường Lát, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức 3 hội nghị tuyên truyền, vận động thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông cho 35 bản thuộc 5 xã Trung Lý, Mường Lý, Nhi Sơn, Pù Nhi, Quang Chiểu. Đã có hơn 400 đại biểu là các trưởng bản, bí thư chi bộ, trưởng dòng họ, đại diện chi đoàn thanh niên, chi hội phụ nữ, nông dân, cựu chiến binh, người có uy tín, ban công tác mặt trận thôn và đại diện các hộ gia đình dân tộc Mông trong bản dự hội nghị. Các đại biểu đã được nghe các báo cáo viên thuộc Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mường Lát và ông Lâu Minh Pó, nguyên Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Mường Lát tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn một số nội dung về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ; vận động đồng bào Mông xóa bỏ các hủ tục, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh. Các quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu của Đảng, Nhà nước về đấu tranh chống thành lập “Nhà nước Mông”. Tuyên truyền, vận động về phòng, chống mua bán người; phòng, chống ma túy; một số vấn đề di cư tự do, tôn giáo, tình hình quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc Mông cũng như vận động thực hiện xây dựng bản văn hóa, gia đình văn hóa; xây dựng hương ước, quy ước văn hóa tại vùng đồng bào Mông.

Trong khuôn khổ của hội nghị, Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Cầm Bá Tường đã thông tin về một số chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc trong giai đoạn mới, kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: từ năm 2021-2025; ý nghĩa của việc triển khai công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa trong tang lễ vùng đồng bào Mông tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2021-2025.

Ông Cầm Bá Tường mong muốn toàn thể đồng bào Mông ở huyện Mường Lát đồng lòng xóa bỏ những hủ tục còn tồn tại trong tang lễ, lựa chọn giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, lành mạnh trong tang lễ, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa mới bền vững, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế trong vùng đồng bào Mông nói riêng, huyện Mường Lát nói chung.

Bài và ảnh: Ngọc Huấn