Đảm bảo hiệu quả phân luồng học sinh sau trung học cơ sở

Phân luồng học sinh sau THCS được xem là giải pháp căn cơ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục THPT và tạo nguồn nhân lực có chất lượng. Tuy nhiên, hiện nay việc xây dựng kế hoạch, lộ trình phân luồng học sinh sau THCS trên địa bàn Thanh Hóa còn gặp nhiều khó khăn, bất cập.

Thực hiện Quyết định số 522/QĐ-TTg, ngày 14-5-2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025”, Tỉnh Thanh Hóa đã ban hành kế hoạch số 158/KH-UBND, ngày 11-7-2019 đề ra một số mục tiêu, định hướng phân luồng cụ thể.

Mục tiêu đến năm 2020 ít nhất 30% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 25%. Năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đạo tạo trình độ sơ cấp, trung cấp; đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn đạt ít nhất 30%.

Hiện nay đối với những học sinh THCS việc lựa chọn học lên THPT hay học nghề là điều không hề dễ, bởi được học tiếp lên THPT luôn là điều mong mỏi của các em cũng như phụ huynh học sinh. Điều này gây khó khăn trong công tác định hướng, phân luồng học sinh hướng theo học các hệ nghề nghiệp, là thách thức không nhỏ trong công tác tuyển sinh tại các trường sơ cấp, trung cấp chuyên ngiệp, trường nghề.

Cô Nguyễn Thị Thu Hà, Hiệu trưởng Trường THCS Minh Khai (TP. Thanh Hóa) cho biết hiện nay tâm lý không ai muốn con mình làm thợ và suy nghĩ học đại học là chìa khóa duy nhất để thành công đã ăn sâu vào tâm thức của phụ huynh học sinh.

Bên cạnh đó, thay vì không đậu các trường THPT công lập, với việc phát triển mạng lưới các trường phổ thông dân lập tạo điều kiện cho học sinh có học lực trung bình, yếu có thể vào học.

“Năm học 2019 - 2020 công tác phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp THCS hướng đến các trường trung cấp, học nghề chỉ đạt 15,9% so với 20% mục tiêu đề ra. Năm học này nhà trường có 298 học sinh khối 9. Tuy nhiên, số lượng học sinh có nguyện vọng học tại các trường cao đẳng, trung cấp nghề, trung tâm GDNN - GDTX không cao”, cô Hà cho biết.

Ngay từ đầu năm học, Trường THCS Thiệu Khánh (TP. Thanh Hóa) đã đưa tiết hướng nghiệp vào chương trình học cho học sinh lớp 9. Theo quy định nhà trường thường dành ra 9 tiết hướng nghiệp, đồng thời lồng ghép thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa, thi thử, chào cờ… Cùng với đó tuyên truyền, động viên phụ huynh có con em học lực yếu tham gia các buổi tư vấn, hướng nghiệp, hướng các em theo học đúng khả năng, điều kiện kinh tế gia đình.

Cô Nguyễn Thị Hòa, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, năm học trước nhà trường có khoảng 10 học sinh đăng ký vào các trường học nghề. Năm học 2020 - 2021 trường phấn đấu đạt trên 20% chỉ tiêu đề ra.

Cũng theo cô Hòa, một số gia đình xác định học sinh có đi học cũng không theo được nên có trao đổi và được nhà trường tư vấn theo học nghề hoặc tìm kiếm công việc khác sau khi tốt nghiệp THCS.

Theo khảo sát, một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho công tác phân luồng học sinh tại các trường THCS trước hết là tâm lý e ngại của phụ huynh.

Phần lớn các gia đình mong muốn con em học chuyển tiếp lên THPT thay vì học nghề. Hệ thống các trường nghề, cơ sở đào tạo nghề chưa đáp ứng nhu cầu xã hội, học sinh sau khi tốt nghiệp khó tìm được việc làm phù hợp…

Một số trường THCS gặp nhiều khó khăn trong công tác phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh sau tốt nghiệp

Ông Nguyễn Văn Tuệ, Giám đốc Trung tâm tuyển sinh việc làm, Trường Cao đẳng nghề công nghiệp Thanh Hóa cho biết, trước xu thế phát triển mới của xã hội, các trường nghề đã chủ động, nhạy bén khi tìm đến các trường tư vấn trực tiếp cho phụ huynh và học sinh khối 9. Các em được tham quan thực tế cơ sở vật chất, điều kiện sinh hoạt, học tập cũng như ngành nghề đào tạo, từ đó lựa chọn lĩnh vực phù hợp theo học. Học sinh có thể vừa học văn hóa vừa học nghề. Sau 3 năm đào tạo, học sinh được cấp bằng THPT và bằng trung cấp nghề, được liên hệ việc làm sau khi nhận bằng.

Ông Tuệ thông tin, việc phát triển mạng lưới các trường THPT dân lập sẽ gây áp lực không nhỏ trong công tác tuyển sinh của nhà trường, nhưng với cơ chế, chính sách phù hợp, nhà trường tự tin sẽ thu hút đông đảo học viên theo học.

Ông Bùi Văn Thao, chuyên viên Phòng giáo dục trung học (Sở GD&ĐT) cho rằng mong muốn của phụ huynh và học sinh đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần có sự điều chỉnh trong chương trình đào tạo, phương pháp tổ chức đào tạo phù hợp với thực tế, gắn nhu cầu cuả doanh nghiệp. Đồng thời, đảo bảo học sinh vừa được học văn hóa, đạo đức, vừa học nghề… sau tốt nghiệp có thể tìm được việc làm phù hợp.

Để công tác phân luồng, hướng nghiệp học sinh tốt nghiệp sau THCS đạt hiệu quả cao, trước hết phải đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng tại các cơ sở giáo dục phổ thông, phụ huynh, học sinh. Đưa nhiệm vụ giáo dục, hướng nghiệp định hướng phân luồng vào chủ trương, kế hoạch chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng, địa phương. Thường xuyên tổ chức các ngày hội tư vấn, hướng nghiệp, các cuộc thi nghề. Cùng với đó là đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường. Phát triển đội ngũ giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn, hướng nghiệp trong nhà trường. Tiếp tục xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách để đẩy mạnh giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh...

Trung Lê