Nước sạch về làng: Chuyện về những công trình cấp nước tập trung

Xây dựng công trình cấp nước tập trung nhằm “giải cơn khát” cho bà con ở vùng khó khăn về nguồn nước sinh hoạt. Tuy nhiên, trong số các công trình cấp nước tập trung đã và đang triển khai xây dựng trên địa bàn tỉnh có những công trình xây dựng tiến độ "rùa bò” và có nhiều công trình sau khi hoàn thiện đưa vào sử dụng không phát huy hiệu quả, khiến người dân bức xúc.

Dự án Hệ thống cấp nước huyện Nông Cống, đứng chân trên địa bàn xã Thăng Thọ, thi công đến nay đạt khoảng 60% khối lượng công trình.

Từ những công trình không phát huy hiệu quả...

Theo Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện trên địa bàn tỉnh có 519 công trình cấp nước tập trung tại khu vực miền núi Thanh Hóa. Trong đó, chỉ có 29 công trình hoạt động hiệu quả (5,59%), 347 công trình hoạt động kém hiệu quả (66,86%) và có tới 143 công trình không hoạt động (27,55%). Hiện những công trình không hoạt động đang “đắp chiếu”, bỏ hoang, xuống cấp, gây lãng phí ngân sách đầu tư của Nhà nước mà còn khiến cho gần 30.000 người dân đang gặp khó khăn về nguồn nước sinh hoạt.

Công trình cấp nước thôn Mỹ Đàm, xã Thành Minh (Thạch Thành) là một trong số 143 công trình cấp nước tập trung trên địa bàn tỉnh hiện không hoạt động. Công trình được khởi công xây dựng giữa năm 2014 với số tiền lên tới 1,3 tỷ đồng bằng nguồn vốn của Chương trình 134. Công trình được hoàn thiện và đưa vào sử dụng kỳ vọng giúp cho 120 hộ/171 hộ dân trong thôn Mỹ Đàm có nước sinh hoạt để sinh hoạt. Tuy nhiên, ngay sau khi hoàn thành và đưa vào sử dụng tháng 11-2014, công trình đã không phát huy hiệu quả, bỏ hoang gây lãng phí.

Theo quan sát, công trình được đầu tư xây dựng bê tông kiên cố, nhưng thực tế là 2/3 công trình này hiện đang bị lấp vùi trong đất núi, cỏ mọc um tùm. Đặc biệt, hệ thống van nước, đường ống dẫn có dấu hiệu hoen gỉ, không phát huy tác dụng. Tại bể chứa số 1, do bỏ hoang lâu ngày đã trở thành chỗ chứa củi của bà con. Tại bể chứa nước số 2, hệ thống đường ống dẫn từ bể nguồn bị tháo văng ra bỏ ngổn ngang, bể không có nước. Bể chứa số 3 cũng trong tình trạng tương tự, bỏ hoang không sử dụng. Bể chứa số 4 được đặt ngay trong khu khuôn viên Nhà văn hóa thôn Mỹ Đàm cũng không thể sử dụng được.

Được biết, hiện trên địa bàn huyện Thạch Thành có 8/19 công trình cấp nước tập trung không hoạt động, gây khó khăn cho người dân về nguồn nước sinh hoạt. Tuy nhiên, thông tin từ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch Thành: Trong số các công trình không phát huy hiệu quả, chỉ có 1 công trình huyện đang đề nghị tỉnh hỗ trợ kinh phí để sửa chữa đó là công trình cấp nước tập trung tại thôn Nội Thành, xã Thạch Lâm. Những công trình còn lại không đề nghị vì người dân đã khắc phục bằng cách sử dụng giếng khoan hoặc đầu tư dây dẫn, lấy nước từ suối như ở thôn Mỹ Đàm, xã Thành Minh.

... Đến những công trình có tiến độ thi công “rùa bò”

Dự án Hệ thống cấp nước huyện Nông Cống (đứng chân trên địa bàn xã Thăng Thọ) được khởi công xây dựng vào quý I-2019, dự kiến đưa vào hoạt động quý IV-2019. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm kể từ ngày khởi công và qua nhiều lần điều chỉnh, dự án vẫn chưa thể hoàn thành đúng tiến độ, khiến người dân, chính quyền địa phương bức xúc.

Ông Lê Văn An, thôn Thọ Thượng, xã Thăng Thọ là 1 trong số 47 hộ dân của thôn có đất thu hồi phục vụ dự án cho biết: “Khi có thông tin về dự án nước sạch triển khai, không chỉ gia đình tôi mà hầu hết người dân trong thôn, trong xã đều rất phấn khởi vì sắp được sử dụng nguồn nước sạch thay cho nguồn nước giếng khoan bị nhiễm mặn, nhiễm vôi, không tốt cho sức khỏe. Khi có chủ trương thu hồi đất, gia đình tôi đồng ý bàn giao 2 sào đất lúa để thực hiện dự án. Từ khi bàn giao đất (năm 2018) đến nay đã gần 4 năm, vẫn chưa thấy nước sạch. Tôi và các hộ dân nhường đất cho dự án rất bức xúc”.

Nói về dự án cấp nước huyện Nông Cống chậm tiến độ, ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND xã Thăng Thọ thừa nhận: “Công trình này đáng lẽ phải hoàn thành, đưa vào sử dụng từ quý IV-2019, nhưng do doanh nghiệp thi công cầm chừng, có nhiều thời gian không thi công. Vì vậy, tại các cuộc họp do thôn, xã tổ chức, người dân bức xúc và kiến nghị chính quyền có biện pháp xử lý. Ngoài làm việc với doanh nghiệp, địa phương đã gửi văn bản đề xuất với huyện có buổi làm việc với doanh nghiệp nhằm đẩy nhanh tiến độ công trình, đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho Nhân dân. Trên tinh thần đó, huyện đã nhiều lần gửi văn bản và tổ chức hội nghị mời doanh nghiệp và sau mỗi lần, họ có đưa máy móc về làm mấy hôm rồi lại rút đi. Kể từ cuối tháng 3-2021 đến ngày 25-6-2021, doanh nghiệp mới đưa nhiều lao động, phương tiện tập trung thi công dự án”. Cũng theo ông Hưng, nếu doanh nghiệp luôn duy trì ổn định hàng chục lao động cũng như phương tiện làm liên tục như hiện tại thì từ nay đến cuối năm người dân trong xã mới hy vọng có nước sạch để dùng.

Được biết, Dự án Hệ thống cấp nước huyện Nông Cống do Công ty CP Đầu tư phát triển và Xây dựng môi trường đô thị Việt Nam ở địa chỉ: Số 3, hẻm 52/11/76/5, tổ 5, phố Gia Quất, phường Thượng Thanh, quận Long Biên (Hà Nội) là chủ đầu tư. Dự án có tổng vốn đầu tư là 455 tỷ đồng. Công suất thiết kế của dự án là 29.000m3/ ngày/đêm, cấp nước cho người dân ở 13 xã thuộc huyện Nông Cống, 3 xã thuộc huyện Như Thanh và 3 xã thuộc huyện Tĩnh Gia.

Ông Nguyễn Lợi Đức, Chủ tịch UBND huyện Nông Cống, cho biết: Ngay sau khi UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư dự án, huyện đã kịp thời hỗ trợ chủ đầu tư về giải phóng mặt bằng, thủ tục hồ sơ, nhưng phía chủ đầu tư liên tục đề xuất điều chỉnh dự án và chậm triển khai thi công. Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án cũng như lắng nghe những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, UBND huyện Nông Cống đã nhiều lần liên hệ, làm việc với chủ đầu tư. Cuộc làm việc gần đây nhất vào ngày 10-3-2021, nghĩa là sau khi có Quyết định số 277/QĐ-UBND ngày 21-1-2021 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc điều chỉnh tiến độ đến tháng 9-2021 công trình phải hoàn thành đưa vào sử dụng. Tại buổi làm việc, đại diện chủ đầu tư đã cam kết với UBND huyện Nông Cống sẽ hoàn thành dự án theo đúng tiến độ. Thực tế, gần 3 tháng nay, dự án Hệ thống cấp nước huyện Nông Cống đã được chủ đầu tư đưa máy móc, phương tiện và đang thực hiện được một số hạng mục: Hồ chứa nước: 3 hồ (trong đó 1 hồ nước có diện tích rộng khoảng 1ha, sâu 7m và 2 hồ nhỏ đã được đắp bờ xung quanh); Tường đá: Phía Bắc khu đất đã xây dựng 2/3 móng tường bằng đá; Đường vào dự án: rộng 8m, có chiều dài 200m đã xây móng đá hai bên, đổ bây mặt bằng, tra cống qua đường hoàn chỉnh; phần còn lại của khu đất đã được san nền. Theo tiến độ thi công hiện tại của công trình, dự án sẽ không thể hoàn thiện đi vào hoạt động trong tháng 9-2021.

Cũng theo ông Đức, nếu dự án không hoàn thành đưa vào sử dụng như Quyết định số 277/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh, không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu nước sạch phục vụ sinh hoạt của người dân 13 xã mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu phấn đấu đạt chuẩn huyện nông thôn mới năm 2021 của huyện Nông Cống.

Bài và ảnh: Minh Lý