Mường Lát “mùa chuyển mình”: Khơi dậy kinh tế hộ gia đình từ bản sắc cộng đồng

Sáng sớm ở Mường Lát, sương núi phủ nhẹ lên mái nhà sàn, len qua rặng lau trắng bên triền dốc, vờn theo tiếng suối róc rách từ khe đá. Tiếng khèn, tiếng cười trẻ nhỏ, tiếng chày giã cốm... tất cả hòa thành một nhịp sống bình dị nhưng đầy sức sống. Vùng đất từng được xem là “vùng trũng kinh tế” ấy đang khẽ chuyển mình theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Mường Lát lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030.

Trong số các khâu đột phá mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã đặt ra, nổi bật nhất là tập trung phát triển kinh tế hộ gia đình, đặc biệt là các loại hình dịch vụ gắn với du lịch cộng đồng - hướng đi được kỳ vọng sẽ vừa nâng cao đời sống, vừa giữ gìn văn hóa bản địa, tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Một góc Tiệm Cà phê nhà Hùng (thôn Chiềng Cồng, xã Mường Lát).

Khơi dậy tiềm năng từ những giá trị bình dị

Ở thôn Chiềng Cồng và thôn Tén Tằn, một số hộ gia đình người Thái đã bắt đầu cải tạo không gian nhà ở thành các điểm trải nghiệm dành cho du khách. Người dân làm những quán cà phê xinh xắn, bố trí góc chụp ảnh “chill chill”, trồng vườn hoa rực rỡ trước hiên nhà, vừa thưởng thức đồ ăn vừa ngắm cảnh ruộng bậc thang trải dài như thảm vàng óng ả dưới nắng.

Anh Ngân Văn Hùng, chủ Tiệm cà phê nhà Hùng, ở thôn Chiềng Cồng, chia sẻ với ánh mắt rạng rỡ: “Chúng tôi muốn khách đến không chỉ để uống nước, mà còn để cảm nhận nhịp sống của người dân tộc Thái, thưởng thức cảnh sắc và văn hóa bản làng. Đây là bước thử nghiệm đầu tiên, nhưng mọi người đều rất hào hứng.”

Một góc Tiệm Cà phê nhà Hùng (thôn Chiềng Cồng, xã Mường Lát).

Những bước đi này, dù nhỏ, nhưng đã mở ra hướng đi mới: biến những giá trị vốn có thành sinh kế. Tiếng cười, những tách trà nghi ngút khói, góc vườn hoa rực rỡ, cùng cảnh ruộng bậc thang uốn lượn như những đường cong mềm mại dưới ánh nắng... tất cả tạo nên trải nghiệm “thật” và gần gũi cho du khách.

Đồng chí Lê Công Nam, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Mường Lát, cho biết: “Mường Lát chưa có du lịch cộng đồng hoàn chỉnh, nhưng tiềm năng rất lớn. Xã xác định kinh tế hộ gia đình là nền tảng bền vững, và dịch vụ du lịch cộng đồng là mũi nhọn để khai thác giá trị văn hóa Thái và cảnh quan thiên nhiên. Xã sẽ đồng hành cùng bà con Nhân dân trong hướng đi mới này.”

Bước đi chậm nhưng chắc của người dân và Đảng ủy

Anh Lương Văn Nghiệp, trưởng thôn 1, kể: “Trước đây người dân chủ yếu sống nhờ nương rẫy, giờ mới bắt đầu hình dung mình có thể làm gì để thu hút du khách. Chúng tôi bàn với nhau về vệ sinh môi trường, giữ gìn văn hóa, thử tạo những không gian trải nghiệm nhỏ. Dù mới là bước đầu, nhưng bà con đã nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển kinh tế hộ gia đình gắn với du lịch.”

Một góc Ốc sên quán (thôn 1, xã Mường Lát).

Chị Hà Thị Lem, chủ Ốc sên quán ở thôn 1, chia sẻ: “Chúng tôi mới thử bố trí quán nước, vườn hoa, góc chụp ảnh. Du lịch cộng đồng vẫn còn mới mẻ với bà con nơi đây, nhưng ai cũng thấy đây là cơ hội để cải thiện thu nhập, giữ gìn văn hóa Thái, đồng thời tạo trải nghiệm mới cho du khách.”

Bước đi này phản ánh sự đổi thay trong nhận thức, từ việc chăm sóc môi trường, chuẩn bị các sản phẩm trải nghiệm, đến việc gìn giữ những điệu xoè, âm nhạc và ẩm thực truyền thống. Người dân bắt đầu nhận ra rằng, du lịch cộng đồng không chỉ là nguồn thu nhập, mà còn là cách để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Thái.

Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Lê Công Nam cho biết thêm: “Cấp uỷ, chính quyền xã sẽ luôn tạo điều kiện để người dân tự tin làm chủ. Ai có khả năng cải tạo nhà, làm quán nước, bố trí vườn hoa, tạo góc chụp ảnh thì mạnh dạn làm; ai mới thử nghiệm cũng được khuyến khích. Quan trọng nhất là lấy cộng đồng làm trung tâm, người dân được hưởng lợi thực sự.”

Khởi đầu từ những điều bình dị, hướng tới tương lai rộng mở

Chiều muộn, ánh nắng cuối ngày buông xuống các triền núi, những quán nước nhỏ và vườn hoa của một số hộ sáng lên ánh đèn vàng. Khách ngồi nhâm nhi trà nóng, thưởng thức xôi ngũ sắc hay đồ ăn dân dã, vừa ngắm cảnh ruộng bậc thang, vừa chụp ảnh “check-in” ở các góc. Tiếng cười, tiếng nói chuyện rộn ràng vang lên từ thôn làng, tạo nên một không gian sống động nhưng vẫn giữ nguyên vẻ bình dị vốn có.

Một góc nhỏ ở Tiệm cà phê nhà Hùng, những bông hoa rực rỡ, những chiếc ghế gỗ đơn giản và tấm thảm trải sân hắt ánh nắng chiều khiến ai nhìn cũng muốn dừng chân, nhâm nhi tách trà và hít thật sâu không khí núi rừng. Đó chính là sự hòa quyện tinh tế giữa trải nghiệm hiện đại và văn hóa truyền thống, giữa thưởng thức và ngắm nhìn thiên nhiên.

Khâu đột phá đầu tiên của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Mường Lát lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 - phát triển kinh tế hộ gia đình từ dịch vụ gắn với du lịch cộng đồng - chưa thành hình thức hoàn chỉnh, nhưng đã gieo trong lòng người dân những hạt mầm đổi thay.

Từ nhận thức, từ hành động thử nghiệm, đến sự đồng hành của Đảng ủy xã, Mường Lát đang bước vào một “mùa chuyển mình” mới: mùa của niềm tin, hy vọng và khởi đầu đầy hứa hẹn.

Du lịch cộng đồng vẫn còn mới với Mường Lát, nhưng mạch nguồn của sự đổi thay đã chảy mạnh, khơi dậy khát vọng và sức sống từ mỗi mái nhà, mỗi bản làng, để Mường Lát ngày mai trở nên tươi sáng hơn, giàu bản sắc hơn.

Hồ Thuỷ (CTV)