Tìm giải pháp phát triển giáo dục và đào tạo trong bối cảnh mới

Hội thảo khoa học “Giáo dục và đào tạo Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư: Vấn đề và giải pháp” được tổ chức nhằm cung cấp luận cứ, cơ sở khoa học cho định hướng và chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo ở Việt Nam trong bối cảnh mới; góp phần phục vụ soạn thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Chiều 20/5, tại Hà Nội, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) phối hợp với Hội đồng Lý luận Trung ương tổ chức Hội thảo “Giáo dục và đào tạo Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổithích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư: Vấn đề và giải pháp”.

Hội thảo thu hút khoảng 150 đại biểu từ Ban Tuyên giáo Trung ương; Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; Bộ Tài chính; Hội Khuyến học Việt Nam; Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam; Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; Tổng cục Dạy nghề; Trường ĐHQG TP. Hồ Chí Minh; Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội; Trường ĐH Bách khoa Hà Nội; Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội; Trường ĐH Sư phạm Hà Nội; Học viện Quốc phòng (Bộ Quốc phòng); Học viện An ninh (Bộ Công an); Học viện Hành chính Quốc gia...

Phó Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Hoàng Hải phát biểu tại Hội thảo. (Ảnh: VA)

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI và những vấn đề mới đặt ra thông qua một số tham luận của lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, lãnh đạo các Bộ, ngành như: Đánh giá việc thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW của BCH Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo...”; Đề xuất, kiến nghị về cơ chế chính sách mới có liên quan; Đổi mới thể chế phát triển giáo dục và đào tạo ở Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư và kinh tế số, đề xuất kiến nghị; Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đối với giáo dục nghề nghiệp ở Việt Nam, đề xuất kiến nghị về cơ chế chính sách có liên quan; Sự hình thành kinh tế số và những vấn đề đặt ra trong phát triển giáo dục và đào tạo ở Việt Nam...

Phát biểu tại hội thảo, Phó Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Hoàng Hải chia sẻ, cuộc cách mạng công nghiệp mới đang diễn ra với tốc độ nhanh và tạo ra những thay đổi thế giới mạnh mẽ hơn bất kỳ cuộc cách mạng công nghiệp nào trước đó. Cách mạng công nghiệp mới đang tạo ra những cơ hội và tốc độ phát triển cho tất cả các quốc gia trên thế giới, đồng thời cũng đặt ra những thách thức lớn cho nhiều quốc gia. Thích ứng và chớp lấy cơ hội từ cách mạng công nghiệp 4.0 để phát triển, yếu tố nguồn nhân lực đóng vai trò quyết định. Chính vì thế, cần có các chính sách và cơ chế mới thích ứng với thay đổi trên toàn cầu hiện nay.

Phó Giám đốc ĐHQGHN Nguyễn Hoàng Hải cho biết thêm: ĐHQGHN đã và đang phát huy vai trò tiên phong trong việc đổi mới về phương diện tư duy trong giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, nhận diện các vấn đề, đề xuất các giải pháp phù hợp. ĐHQGHN đã tích cực triển khai nhiều nhiệm vụ KH&CN với Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ về tự chủ đại học, phát triển đại học Việt Nam trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; giải pháp tích cực trong xếp hạng đại học, đổi mới kiểm định chất lượng và đảm bảo chất lược đào tạo; đổi mới hoạt động kiểm tra đánh giá...

Đặc biệt, ĐHQGHN là đơn vị trực tiếp triển khai thực hiện nhiệm vụ đánh giá 05 năm thực hiện nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Kết quả nghiên cứu ban đầu của nhiệm vụ đang đón nhận sự chú ý và phản hồi tích cực từ xã hội cũng như từ các bộ, ban, ngành liên quan. Hội thảo là một trong các hoạt động nhân ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5, thể hiện chức năng tư vấn chính sách cho Đảng và Nhà nước của ĐHQGHN.

Phát biểu đề dẫn, đồng chí Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Phó Trưởng ban Tổ chức Hội thảo nhấn mạnh, trong 2 thập niên gần đây, tốc độ phát triển KHCN diễn ra nhanh như vũ bão, do đó đòi hỏi sự nghiệp giáo dục và đào tạo càng trở nên cấp thiết hơn khi mà cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra và đã hình thành nhiều ngành nghề và phương thức sản xuất mới dựa trên nền tảng của thông tin thông minh và phân tích cơ sở dữ liệu lớn, do vậy, xã hội đang đòi hỏi phải có một nền giáo dục kiểu mới, để có nguồn nhân lực mới thích ứng với một nền kinh tế kiểu mới, mà thế giới gọi chung là nền kinh tế số.

Mặc dù nhiều nghị quyết đã ban hành và Luật Giáo dục, Giáo dục đại học đã được sửa đổi, tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, giáo dục, đào tạo hơn lúc nào hết, cần có cơ chế và chính sách mới nhằm khơi dậy niềm đam mê của người học, người thầy, nhà trường và toàn xã hội để nghiên cứu, tiếp thu, làm chủ tri thức, sáng tạo công nghệ mới để cống hiến cho đất nước phát triển nhanh, mạnh hơn nữa... Đó là trách nhiệm không chỉ ngành giáo dục – đào tạo mà cả Nhà nước.

Cũng tại Hội thảo, GS.TS Nguyễn Thanh Long - Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương khẳng định: Nghị quyết số 29-NQ/TW được các cấp, các ngành triển khai tích cực từ Trung ương tới cơ sở và từng bước đi vào cuộc sống, lĩnh vực giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) đã đạt được một số kết quả quan trọng. Sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với GD&ĐT được tăng cường; đổi mới GD&ĐT được thực hiện ở tất cả các cấp học, ngành học. Ngành giáo dục đã thể hiện quyết tâm đổi mới và kiên trì thực hiện nhiệm vụ cốt lõi, đột phá.

Hệ thống giáo dục quốc dân từng bước được củng cố và sắp xếp lại, bước đầu xây dựng xã hội học tập và tạo điều kiện cho mọi người học tập suốt đời. Công tác quản lý giáo dục từng bước được đổi mới, coi trọng quản lý chất lượng; bước đầu thực hiện tốt chủ trương đẩy mạnh quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục. Công tác quản lý giáo dục bước đầu chuyển từ cơ chế “chỉ huy và kiểm soát” sang “giao quyền và giám sát”.

Tuy vậy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương đã chỉ ra một số hạn chế, yếu kém trong quá trình thực hiện Nghị quyết 29, đó là nguyên lý học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội có nơi, có lúc thực hiện còn bất cập. Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, liên thông giữa các cấp học, trình độ và giữa phương thức giáo dục và đào tạo chưa đạt kết quả như yêu cầu.

Nêu nhiệm vụ và giải pháp trong thời gian tới, đồng chí Nguyễn Thanh Long đề nghị cần tăng cường sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị trong quá trình thực hiện Nghị quyết 29; đồng thời, đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân trong hệ thống giáo dục quốc dân nhằm xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục, phân luồng học sinh sau trung học cơ sở; tiếp tục hoàn thiện giáo dục quốc dân theo hướng mở, xây dựng xã hội học tập...

GS.TS. Nguyễn Thị Doan - Nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho rằng, do cạnh tranh trong phát triển kinh tế chính là cạnh tranh trong giáo dục, chúng ta đã nhiều nỗ lực nhưng vẫn còn nhiều vấn đề bất cập như: Chương trình đào tạo nặng về lý thuyết; phương pháp giảng dạy lỗi thời làm học sinh thụ động, máy móc; chất lượng đội ngũ giáo viên tăng nhưng chưa đáp ứng yêu cầu; cơ sở vật chất kỹ thuật còn nghèo nàn, yếu kém; hệ thống bảng lương cho giáo viên còn nhiều bất cập...

Nguyên Phó Chủ tịch nước đề xuất, các trường đại học phải giúp Chính phủ tạo ra tri thức theo hướng giáo dục mở để tất cả người lao động có thể tiếp nhận tri thức ở bất cứ đâu, thời gian nào; cần đầu tư mạnh mẽ hơn cho giáo dục - đào tạo, sớm khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải; nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nhằm xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao...

Theo dangcongsan.vn